Teina w herbacie – co ma wspólnego z kofeiną?

Kofeina – gdzie się znajduje? 

Kofeina jest alkaloidem purynowym, pochodną ksantyny. Chemicznie występuje w połączeniach z kwasem chlorogenowym czy garbnikami katechinowymi. Uwolnienie alkaloidu (np. kofeiny) z przytoczonych związków następuje pod wpływem temperatury w momencie fermentacji. Kofeina znajduje się w wielu roślinach np. ziarnach kawy, nasionach kakaowca, liściach herbaty, nasionach guarany, liściach ostrokrzewu paragwajskiego (yerba mate). W zależności od rośliny, w której występuje, określa się ją innym mianem, np. guaranina (gdy pochodzi z nasion guarany), mateina (gdy pochodzi z yerba mate), teina (gdy pochodzi z liści herbaty). 

Teina to zatem nic innego jak popularnie wszystkim znana kofeina. Fakt ten został potwierdzony już w 1838 roku przez dwóch niezależnych chemików – Gerardusa Johannesa Mulder’a oraz Carla Jobsta. Dowiedli oni, że kofeina i teina posiadają ten sam wzór cząsteczkowy C8H10N402. W 1902 roku niemiecki chemik Hermann Emil Fischer otrzymał nagrodę Nobla za swoje badania nad strukturą cząsteczki kofeiny oraz jej syntezą totalną.  

Zawartość kofeiny w liściach herbaty jest uzależniona od czasu parzenia. Herbata parzona przez ok. 5 minut zawiera ok. 30-45 mg kofeiny, jeśli użyliśmy do jej sporządzenia łyżeczki liściastej herbaty. Z kolei szklanka mocnej herbaty może zawierać aż 105 mg kofeiny. Dla porównania szklanka kawy parzonej zawiera od 80 do 135 mg kofeiny, a 60 ml espresso ok. 100 mg kofeiny. Zatem stwierdzenie, że ktoś pije kawę, ponieważ herbata na niego nie działa, jest nieracjonalne. Oba napoje zawierają podobną zawartość kofeiny, jeśli porównujemy mocną herbatę oraz kawę parzoną.  

Teina – właściwości 

Teina ma te same właściwości co kofeina: 

• działa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy (popularny psychoanaleptyk), 
• pobudza ośrodek naczyniowo-ruchowy, 
• przyspiesza procesy myślenia, ułatwia koncentrację, znosi uczucie zmęczenia, senność, 
• stosowana jako dodatek w leczeniu migren, w stanach wyczerpania psychicznego lub fizycznego, 
• działa moczopędnie, 
• nasila wydzielanie soku żołądkowego, 
• wykazuje właściwości antyoksydacyjne, stymuluje metabolizm. 

Przeczytaj również: 
Kofeina w kawie

Teina a kofeina – czym się różnią? 

Mimo iż kofeina i teina są dokładnie tym samym pod względem chemicznym, wykazują nieznaczne różnice w swoim wpływie na organizm. Kofeina wchłania się w żołądku (do krwiobiegu), w związku z czym czas jej działania jest szybki i krótki. Można to zatem scharakteryzować jako „pik” działania lub „kop” energetyczny. Z kolei teina zawarta w herbacie jest przyswajana dopiero w jelitach, przez co związek ten znacznie wolniej przedostaje się do krwiobiegu. Obecne w liściach herbaty garbniki również spowalniają jej wchłanianie. Można zatem stwierdzić, iż teina uwalnia się wolniej, ale przez to jej działanie pobudzające trwa dłużej niż w przypadku kofeiny.   

Uwaga! Kobiety w ciąży mogą przyjmować dziennie niewielką ilość kofeiny. Zatem picie kilku herbat dziennie, których moc można określić jako średnią do mocnej, jest niewskazane. Najlepiej jednak skonsultować ogólne spożywanie kawy czy herbaty z lekarzem prowadzącym przebieg ciąży.  

Która herbata ma najwięcej kofeiny? 

Na poziom kofeiny w herbacie wpływa wiele czynników, np. sezon uprawy, stosowanie nawozów azotowych, pochodzenie genetyczne. Ze względu na wyżej wymienione parametry w herbatach można jedynie szacować zawartość kofeiny. Wszystkie podane wyżej wartości w mg są szacowane i oceniane w herbatach niektórych producentów. Zawartość kofeiny w zależności od producentów na rynku polskim czy zagranicznym może się wahać.  

Pijąc kawę czy herbatę, możemy osiągnąć to samo działanie. Poprawimy nastrój, polepszymy swoją koncentrację, zwiększymy wydolność fizyczną organizmu, polepszymy zdolność uczenia i zapamiętywania. Pamiętajmy jednak, iż kofeina jest substancją psychoaktywną i jej przedawkowanie może być niebezpieczne w skutkach. Mianowicie może prowadzić do nadmiernego pobudzenia, przyspieszenia pracy serca, nudności, wymiotów, a nawet drgawek.