Alergia u dzieci. Jak ją leczyć?

Czym jest alergia? 

To schorzenie układu immunologicznego. Objawia się nadwrażliwością na dany czynnik, który dla zdrowych osób jest nieszkodliwy. Organizm odczytuje go wówczas jako niebezpieczny i doprowadza do powstania stanu zapalnego.  

W przypadku dzieci alergie powiązane są przeważnie z działaniem przeciwciał i zwiększeniem ich liczby we krwi.  

Wśród maluchów występują zazwyczaj: 

• alergia pokarmowa,  
• katar sienny, 
• atopowe zapalenie skóry,  
• astma. 

Jakie są przyczyny alergii u dzieci? 

Na alergię może wpływać wiele czynników, np. środowisko, przebyte infekcje czy uwarunkowania genetyczne. Jeśli w rodzinie występują alergie, istnieje większe prawdopodobieństwo, że dziecko również będzie się z nimi borykać. 

Najczęściej alergię u dzieci wywołuje kontakt z: 

• roztoczami kurzu domowego; 
• pyłkami traw, kwiatów, drzew; 
• substancjami zapachowymi w kosmetykach; 
• produktami spożywczymi, np. białkiem jaja kurzego, białkiem mleka krowiego, glutenem, orzeszkami ziemnymi, truskawkami; 
• sierścią, śliną i nabłonkami zwierząt domowych. 

Alergia u dzieci – jakie są jej objawy? 

Objawy zależą od alergenu, który je wywołał. 

Alergeny wziewne: 

• wodnisty katar, 
• napadowe kichanie, 
• uczucie swędzenia, drapania w nosie i gardle, 
• zaczerwienienie spojówek,  
• świąd oczu, 
• nadmierne łzawienie, 
• światłowstręt. 

Alergeny pokarmowe: 

• obrzęk warg i języka, 
• swędzenie i drapanie w jamie ustnej, 
• wysypka wokół ust, 
• dolegliwości żołądkowo-jelitowe (nudności, kolka, biegunka), 
• trudności w połykaniu, 
• świszczący oddech. 

Alergeny kontaktowe: 

• wyprysk kontaktowy, 
• rumień, 
• drobna wysypka.  

Najpoważniejszym objawem alergii jest reakcja anafilaktyczna, która może przekształcić się we wstrząs anafilaktyczny. Jest to stan zagrażający życiu dziecka. U dzieci wstrząs występuje najczęściej na skutek kontaktu z alergenem pokarmowym.  

Czym jest marsz alergiczny? 

Pojawienie się alergii u dziecka może wiązać się z rozwojem marszu alergicznego. Mówimy o nim, gdy jedna alergia przechodzi w inną. 

Alergia u najmłodszych zwykle rozpoczyna się od problemów z przewodem pokarmowym. Pojawia się alergia na pokarmy, a najczęściej uczulają białka jaja kurzego oraz białka mleka krowiego. Następnie, zazwyczaj w starszym wieku, występują kolejno: atopowe zapalenie skóry, astma oskrzelowa i na końcu alergiczny nieżyt nosa.  

Aby poprawnie rozpoznać marsz alergiczny, objawy muszą występować po sobie w określonej kolejności oraz w określonym wieku. 

Jak wykryć alergię u dzieci? 

Próba wykrycia alergii powinna rozpocząć się od wizyty u alergologa. Specjalista po rozmowie z rodzicem i dzieckiem zleci wykonanie badań.  

Najczęściej wykonywane są testy skórne, które wywołują reakcję alergenu na skórze pacjenta. Badania te można wykonać u dzieci od 3-4 roku życia. Alternatywną metodą, zwłaszcza dla młodszych dzieci, są testy serologiczne. W ramach testu oznacza się wartości IgE swoistego dla danego alergenu we krwi.   

Alergia u dzieci – co podawać? 

W ramach leczenia farmakologicznego stosujemy leki przeciwhistaminowe. Schemat leczenia ustalany jest przez alergologa. Może obejmować podawanie leków w różnych formach, np. syropów, kropli do oczu czy aerozoli do nosa. W przypadku pojawienia się duszności lekarz może zalecić stosowanie leków rozkurczowych i glikokortykosteroidów w formie wziewnej. Przy nasilonym katarze oczyszczamy i udrożniamy nos dziecka wodą morską w aerozolu. 

Jeśli objawy obejmują narząd wzroku, oczy można przepłukać za pomocą soli fizjologicznej, aby usunąć z ich powierzchni alergeny. Pomocne mogą być także krople okulistyczne z hialuronianem sodu oraz dekspantenolem.  

Bardzo wysoką skutecznością charakteryzuje się odczulanie, czyli swoista immunoterapia alergenowa. Lekarz może zlecić ją dziecku po ukończeniu 5 roku życia. Odczulanie polega na podawaniu szczepionek w postaci zastrzyków, a od niedawna również w formie tabletek lub kropli podjęzykowych. Ich zadaniem jest uodpornienie układu odpornościowego na kontakt z alergenem, tak aby nie wywoływał nadmiernej reakcji. Odczulanie szczególnie zalecane jest dzieciom uczulonym na jad os i pszczół. 

Jak zapobiegać alergii wziewnej u dzieci? 

Niestety nie opracowano jeszcze preparatu, który całkowicie wyeliminuje alergię z naszego życia. Najważniejszą i najbardziej uniwersalną poradą jest zatem unikanie kontaktu z alergenem. 

W przypadku alergii wziewnej dziecko powinno unikać przebywania na świeżym powietrzu w godzinach największego pylenia roślin. Warto także wyposażyć dom w kilka sprzętów, które pomogą w walce z roztoczami i pyłkami.  

Należą do nich: 

• oczyszczacz powietrza, 
• odkurzacz z filtrem wodnym i filtrem HEPA, 
• materac hipoalergiczny, 
• pościel hipoalergiczna. 

Dodatkowo możesz sięgnąć po spraye na alergeny kurzu domowego. To bezpieczne preparaty, które zmniejszą ryzyko rozwoju alergii lub złagodzą jej objawy. Wystarczy tylko spryskać nimi kanapę, zasłony, dywan czy pluszowe zabawki w pokoju dziecka, a następnie dokładnie wywietrzyć pomieszczenie. 

Jak chronić dziecko przed alergią skórną? 

Delikatna dziecięca skóra jest podatna na wiele alergenów, dlatego już od pierwszych dni życia wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Wybieraj zatem hipoalergiczne kosmetyki dostosowane do potrzeb skóry i wieku. Dzięki temu unikniesz uciążliwych podrażnień.  

Przyczyną alergii może być również nieodpowiedni płyn lub proszek do prania. W przypadku ubrań i tekstyliów używanych przez niemowlaka sięgaj wyłącznie po hipoalergiczne środki piorące. 

Jak zmniejszyć ryzyko alergii pokarmowej u dzieci? 

Najlepszym sposobem, aby zapobiec alergii u dziecka, jest karmienie piersią oraz wzmacnianie układu immunologicznego poprzez podawanie probiotyków.  

Mleko matki w naturalny sposób uodparnia dziecko na alergeny. Obecne w nim składniki chronią i uszczelniają błonę śluzową jelit, wspierają funkcjonowanie układu odpornościowego i wspomagają dojrzewanie układu pokarmowego. Pamiętaj jednak, że mimo tych właściwości karmienie piersią nie uchroni dziecka w 100% przed dolegliwościami związanymi z alergią. 

Niemowlęta żywione mlekiem modyfikowanym, u których stwierdzono alergię na białko mleka, wymagają szczególnego żywienia. Pediatra może zalecić podawanie mleka modyfikowanego o wysokim stopniu hydrolizy białka mleka krowiego. W szczególnych przypadkach dzieciom podajemy mleko oparte na mieszaninie aminokwasów. Jeśli w rodzinie występują przypadki alergii na białka mleka krowiego, konieczne może być podanie mleka hypoantygenowego (HA).  

W przypadku dzieci z rozszerzoną dietą i alergią pokarmową na dany składnik po prostu unikajmy jego podawania. Istnieje wiele zamienników, które możemy włączyć do diety. Przykładem jest uczulenie na białka jaja kurzego, które możemy łatwo zastąpić w wielu daniach. Zamiast jajka, do placków możemy dodać np. banana, siemię lniane lub aquafabę, czyli wodę po gotowaniu ciecierzycy. Przy uczuleniu na gluten rezygnujemy z mąki pszennej i zastępujemy ją np. mąką kukurydzianą lub gryczaną.