Alergia na kota – przyczyny, objawy i leczenie

Przyczyny alergii na kota – co tak naprawdę uczula? 

Przez wiele lat utarło się przekonanie, że alergię na kota wywołuje jego sierść. Wraz z rozwojem badań nad alergiami ta teoria została obalona.  

Okazuje się, że objawy alergiczne wywołują białka zawarte w wydzielinie gruczołów ślinowych, łzowych, łojowych czy odbytniczych.  

Kot rozprowadza te białka po całym ciele i sierści, wylizując swoje futro. Białka zawarte w wydzielinach kota, które wykazują potencjał uczulający, oznacza się jako Fel d.  

Do tej pory rozpoznano kilka rodzajów tych białek, jednak za najbardziej uczulające uznaje się białko Fel d 1 (sekretoglobina). Odpowiada ono za nawet 80-90% wszystkich przypadków alergii na kota.  

Pozostałe uczulające białka to: 

• Fel d 2 – albumina surowicy kota; odpowiada za 4-23% przypadków; 
• Fel d 3 – cystatyna; wywołuje uczulenie u około 10% osób; 
• Fel d 4 – lipokalina; około 63% osób może być uczulonych właśnie na to białko; 
• Fel d 5 – immunoglobulina A; 38% pacjentów wykazuje alergię na to białko; 
• Fel d 6 – immunoglobulina M; wykazuje reakcję krzyżową z Fel d 5; 
• Fel d 7 – odpowiada za 52-57% przypadków; 
• Fel d 8 – latherin-like protein. 

Osoby wykazujące alergię na kota mogą także reagować objawami uczulenia na inne zwierzęta z rodziny kotowatych, np. na pumy, oceloty, lamparty, tygrysy syberyjskie, lwy.

Alergia na kota – diagnoza 

Zazwyczaj pacjenci wykazujący alergię na kota sami są w stanie postawić trafną diagnozę. Kontakt ze zwierzęciem wyzwala pojawienie się objawów, co wskazuje na alergię.  

W niektórych przypadkach objawy nie się nasilone i dana osoba nie jest świadoma, że to właśnie kot wywołuje uczulenie.  

W takim przypadku warto przeprowadzić skórne testy alergenowe zawierające wyciągi alergenów psa i kota. W przypadku przeciwwskazania do wykonania testów skórnych wykonuje się badanie alergenowo swoistego IgE skierowanego przeciwko alergenom psa i kota. 

Alergia na kota – objawy 

Przebywanie w towarzystwie kota może wywołać u osoby uczulonej na jego białka reakcje ze strony: 

• skóry – pokrzywka, świąd, rumień, bąble; 
• oczu – łzawienie, zaczerwienienie spojówek; 
• nosa – wodnisty katar, świąd, napadowe kichanie; 
• układu oddechowego – duszności, świszczący oddech, suchy kaszel, trudności w oddychaniu. 

W skrajnych przypadkach kontakt z alergenami kota może doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego.

Po jakim czasie mogą wystąpić pierwsze objawy alergii na kota? 

Pojawienie się objawów alergii jest cechą osobniczą. Szacuje się, że objawy mogą pojawić się od 15 minut do 6 godzin od kontaktu osoby uczulonej z alergenem.  

Bardzo rzadko objawy pojawiają się w późniejszym czasie od kontaktu z alergenem.

Czy alergię na kocią sierść trzeba leczyć? 

Alergia na kota nie wymaga leczenia, jeśli alergik unika kontaktu z alergenami. Często może być to trudne, gdyż nawet nie posiadając kota w swoim domu, osoba uczulona może odczuwać objawy alergii. Dzieje się to za sprawą przenoszenia alergenów przez inne osoby. Białka zawarte w wydzielinach gruczołów kota charakteryzuje się jako lepkie, czyli takie, które z łatwością mogą być przenoszone na powierzchni ubrań, sprzętów i mebli, na których znajdował się kot. Dlatego całkowita eliminacja tego typu alergenu jest trudna, jeśli wśród rodziny czy znajomych znajdują się posiadacze kota.

Leczenie alergii na kota – jak przebiega? 

Aby wyleczyć alergię na białka zawarte w wydzielinach gruczołów kota, można poddać się procesowi odczulania. Odczulanie, inaczej immunoterapia alergenowa, trwale obniża wrażliwość układu odpornościowego na dany alergen. Terapia polega na podawaniu osobie uczulonej alergenów, w tym przypadku białek zawartych w wydzielinach gruczołów kota. Podawanie alergenu ma na celu przyzwyczajenie układu odpornościowego do kontaktu z alergenem. W zależności od wskazań lekarza alergologa można zastosować preparaty podawane podskórnie lub podjęzykowo.

Ile trwa odczulanie w przypadku alergii na kota? 

Odczulanie jest długotrwałym procesem. Odpowiedni preparat trzeba podawać nawet przez 2-3 lata, aby organizm trwale uodpornił się na alergen. Jednakże wyraźna poprawa jakości życia i pozbycie się uciążliwych objawów są warte poświęcenia tego czasu na leczenie.  

Ważnymi elementami terapii są systematyczne stosowanie preparatów odczulających i przestrzeganie zaleceń lekarza alergologa.

Czy alergia na kota może minąć sama? 

Niestety alergia na kota nie minie samoistnie. Objawy mogą ustąpić wyłącznie po eliminacji kontaktu z alergenem lub w wyniku przeprowadzonego odczulania.  

W niektórych przypadkach długotrwały kontakt z kotem może wytworzyć odporność organizmu na alergen. Taka sytuacja może dotyczyć osób, które mają łagodne objawy alergii. 

Jak złagodzić objawy alergii na kota? 

W przypadku gdy osoba uczulona na kota ma spontaniczny kontakt ze zwierzęciem lub nieoczekiwanie wystąpią u niej objawy, może przyjąć doraźnie leki przeciwalergiczne. W takim przypadku stosuje się doustne leki przeciwhistaminowe, np. zawierające loratadynę. W przypadku wystąpienia pokrzywki osoba uczulona może zastosować na skórę maść z hydrokortyzonem. Gdy pojawi się łzawienie oczu, najlepiej zastosować krople zawierające np. kromoglikan sodowy. Przy cieknącym, wodnistym katarze można zastosować krople do nosa obkurczające śluzówkę. 

W przypadku posiadania kota w celu złagodzenia objawów alergii należy zmniejszyć stężenie alergenów w środowisku. Oznacza to dokładne sprzątanie powierzchni, na których przebywa kot. Warto zrezygnować z tapicerowanych mebli, zasłon i firan, na których osadzają się alergeny. Częste pranie ubrań także wpływa na zmniejszenie kontaktu z białkami Fel d, które mogą przyczepiać się do tkanin podczas głaskania czy zabawy z kotem. Dobrym wyborem jest zastosowanie oczyszczaczy powietrza, które wychwytują alergeny bezpośrednio z powietrza. 

Badania przeprowadzone w różnych warunkach wykazały, że kąpanie kota nie ma znaczącego wpływu na obniżenie stężenia alergenu Fel d 1 w jego sierści i otoczeniu. Efekt obniżonego stężenia tego białka utrzymuje się około tygodnia od wykonania kąpieli, co nie jest zadowalającym rezultatem.

Czy istnieje hipoalergiczna rasa kota? 

W 2014 roku przeprowadzono badanie mające na celu wyłonienie rasy kota, która produkuje najmniej białka Fel d 1 (odpowiedzialnego za większość reakcji alergicznych). Wyniki pokazały, że koty rasy Neva Masquarade wydzielają mniej wspomnianego białka niż pozostałe rasy kotów.  

Badacze wysnuli wniosek, że ta rasa może być odpowiednia dla alergików. Jednakże w tej kwestii potrzeba jeszcze wielu badań, które potwierdzą postawioną tezę.  

Z kolei badania różnicujące zwierzęta na płeć wykazały, że mniejszy potencjał uczulający wykazują samice. Zależność ta sugeruje, ze stężenie białka Fel d 1 jest uzależnione od poziomu hormonów u tych zwierząt. 

Osoby uczulone na białka zawarte w wydzielinach gruczołów kota nie muszą rezygnować z chęci posiadania tego zwierzęcia. Istnieje skuteczna metoda leczenia – odczulanie, które łagodzi objawy i znacząco poprawia jakość życia alergika. W przypadku spontanicznego kontaktu z kotem istnieją sposoby zmniejszające objawy alergii. Cały czas trwają badania nad wskazaniem rasy hipoalergicznej, a ich rezultaty mogą napawać optymizmem na przyszłość.  

Przeczytaj również:
Alergia na sierść – jak sobie z nią radzić?