Pokrzywa zwyczajna. Poznaj jej nadzwyczajne właściwości

Pokrzywa zwyczajna – co to za roślina? 

Pokrzywa zwyczajna, zwana również parzącą, wielką, żagajką, to roślina występująca w stanie dzikim w Europie, Azji, Ameryce Północnej i Afryce Północnej. Powszechnie spotyka się ją w całej Polsce, również w wysokogórskim klimacie Tatr. Kwitnie od czerwca do października.  

Kojarzymy ją głównie z parzącymi włoskami, które po kontakcie ze skórą wywołują pieczenie i swędzenie. Jednak wielu z nas ceni ją ze względu na walory smakowe i właściwości lecznicze. Najczęściej stosowana jest w postaci naparu sporządzanego ze świeżych lub suszonych liści. 

Na rynku można znaleźć też preparaty z korzenia czy olej z nasion pokrzywy. Korzeń pokrzywy zawiera m.in. flawonoidy chroniące nasze komórki przed wolnymi rodnikami, natomiast olej z nasion jest źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. 

Pokrzywa zwyczajna – działanie 

Liczne badania potwierdzają, że pokrzywa działa: 

• moczopędnie – jest to szczególnie istotne przy leczeniu zaburzeń oddawania moczu w przypadku przerostu prostaty; moczopędnie działają związki zawarte głównie w korzeniach i kłączach pokrzywy; wpływają one na opróżnianie pęcherza, zmniejszenie obrzęku i bólu przy oddawaniu moczu; 
• przeciwbakteryjnie – w medycynie ludowej pokrzywa była stosowana do przyspieszenia gojenia ran; badania wykazały działanie przeciwbakteryjne metanolowych ekstraktów z pokrzywy zwyczajnej; możemy więc stosować jej ekstrakt jako naturalny środek przeciwbakteryjny i antyseptyczny; 
• wspomagająco w leczeniu cukrzycy – istnieją badania potwierdzające, że preparaty z kłączy i korzeni pokrzywy mają wpływ na obniżenie poziomu glukozy we krwi; znany jest również wpływ wyciągu z pokrzywy na zwiększenie wydzielania insuliny; potwierdzono również, że ekstrakt alkoholowy powoduje wzrost zużycia glukozy przez komórki mięśni;  
• na stężenie cholesterolu we krwi – preparaty z korzenia mogą obniżać poziom cholesterolu całkowitego; 
• antyalergicznie – ze względu na zawartość związków o działaniu przeciwhistaminowym; ekstrakt z pokrzywy hamuje aktywność enzymów kilku kluczowych reakcji zapalnych powodujących objawy alergii sezonowej; sprawdzano też wpływ liofilizowanego preparatu z pokrzywy zwyczajnej na zmniejszanie symptomów alergicznego nieżytu nosa; po tygodniowym stosowaniu zaobserwowano u pacjentów istotną poprawę; 
• przeciwnowotworowo – ta właściwość pokrzywy zwyczajnej wykorzystywana jest głównie w przypadku leczenia raka prostaty; badacze sugerują, że może to wynikać z obniżania stężenia globulin wiążących hormony płciowe przez substancje zawarte w roślinie; ponadto badania wykazały skuteczność wyciągu z pokrzywy zwyczajnej w hamowaniu rozmnażania komórek nowotworowych raka piersi;
• antyoksydacyjnie – ekstrakt z pokrzywy zmniejsza poziom wolnych rodników tlenowych i przyczynia się do ich skutecznego usuwania; 
• ochronnie na wątrobę – badania przeprowadzone na szczurach dowiodły, że wyciągi z pokrzywy zapobiegają uszkodzeniom struktury wątroby;  
• przeciwzapalnie i przeciwreumatoidalnie – uczestnicy badania cierpieli na ból dysków i ból spowodowane urazami; w grupie przyjmującej ekstrakt badacze zauważyli znaczną poprawę badanych czynników w stosunku do grupy kontrolnej; eksperyment przeprowadzony na komórkach wątroby dowiódł, że wyciągi alkoholowy i wodny z nasion pokrzywy zwyczajnej łagodzą stan zapalny; właściwości te znalazły zastosowanie przy leczeniu zapalenia stawów; stwierdzono, że ekstrakt może zapewnić także tymczasową ulgę w bólach reumatycznych;
• na ciśnienia krwi – regularne picie herbaty z pokrzywy pomaga obniżyć ciśnienie krwi, zmniejszając napięcie układu sercowo-naczyniowego. 

Pokrzywa a odchudzanie 

Niestety obecnie nie istnieją rzetelne badania potwierdzające wpływ pokrzywy zwyczajnej na proces odchudzania. Można przypuszczać, że utrata masy działa po stosowaniu produktów z pokrzywy jest wynikiem działania moczopędnego tej rośliny, co wiąże się z usuwaniem pewnych ilości wody z organizmu. 

Pokrzywa – przeciwwskazania 

Głównym przeciwwskazaniem do stosowania liści pokrzywy zwyczajnej jest nadwrażliwość na jej substancje aktywne oraz choroby, w których zalecane jest picie mniejszej ilości płynów, np. ciężkie choroby serca i nerek.  

Korzenia pokrzywy nie powinny stosować osoby z chorobami nowotworowymi i przerostem prostaty oraz dzieci poniżej 12. roku życia. 

Bezpieczeństwo stosowania pokrzywy podczas ciąży i karmienia nie zostało określone. Ze względu na  
brak wystarczających danych w takich przypadkach nie zaleca się jej stosować.  

Pokrzywa – działania niepożądane 

Picie naparu z liści pokrzywy jest bezpieczne i nie szkodzi zdrowiu. Możliwe są jednak rzadkie przypadki wystąpienia działań niepożądanych ze strony układu pokarmowego oraz skóry i tkanki podskórnej. 

Są to:  

• nudności, 
• wymioty, 
• biegunka, 
• świąd, 
• pokrzywka,  
• wysypka. 

Jak przygotować pokrzywę do picia? 

1-2 łyżki stołowe (2-4 g) liści zalej szklanką (200 ml) gorącej wody i gotuj na małym ogniu pod przykryciem przez 5 minut. Następnie przecedź. Pij 2-3 razy dziennie po szklance naparu. Dawka dobowa liści pokrzywy to 8-12 g. 

Zawsze pij świeżo przygotowany napar. 

Przeczytaj również:
Przygotuj się na jesień! Co suplementować, aby nie dać się przeziębieniu?