Fibrynogen. Co oznacza jego wysoki lub niski poziom?

Fibrynogen – co to jest? 

Fibrynogen jest białkiem, które znajduje się w osoczu krwi. Jest produkowany w wątrobie, dlatego jego poziom może odzwierciedlać funkcję tego narządu.

Fibrynogen jest jednym z czynników krzepnięcia niezbędnym do powstania zakrzepu lub skrzepu (zakrzep tworzy się za życia w naczyniu, natomiast skrzep powstaje w naczyniu po śmierci, po wynaczynieniu krwi lub w probówce). Fibrynogen normalnie występuje w osoczu krwi w postaci rozpuszczalnej. Natomiast pod wpływem pobudzenia układu krzepnięcia dochodzi do wytworzenia aktywnej formy innego czynnika krzepnięcia – trombiny, która odszczepia od fibrynogenu niewielkie fragmenty jego cząsteczki (tzw. fibrynopeptydy). To powoduje, że tak zmodyfikowane cząsteczki zaczynają się ze sobą łączyć i wytrącają się w postaci włókien fibryny stanowiących rusztowanie zakrzepu/skrzepu.  

Zatem obecność fibrynogenu (i powstającej z niego fibryny) jest niezbędnym elementem procesu hemostazy, hamującego wypływ krwi z naczyń np. po skaleczeniu. Fibrynogen pełni również ważną rolę w innym etapie hemostazy. Bierze udział w tzw. agregacji płytek krwi, czyli łączeniu się ich między sobą.  

Fibrynogen – wskazania do wykonania badania 

O to, czy warto zbadać fibrynogen, możesz zapytać swojego lekarza. Oczywiście wykonanie tego badania jest możliwe również na własną rękę. Oznaczanie poziomu fibrynogenu należy do podstawowych badań hemostazy, które pozwalają ocenić proces krzepnięcia, zarówno w przypadku zmniejszonej, jak i zwiększonej krzepliwości krwi.  

Badanie fibrynogenu (wraz z innymi parametrami hemostazy, np. czasami krzepnięcia) możesz rozważyć, gdy wystąpią u ciebie objawy skazy krwotocznej. 

Są to m.in.:  

• samoczynne krwotoki z nosa, 
• przedłużające się i obfite krwawienia miesięczne, 
• powstawanie siniaków nawet przy niewielkich urazach, 
• przedłużające się krwawienia po niewielkich zabiegach chirurgicznych lub stomatologicznych oraz po niewielkich urazach. 

Fibrynogen oznacza się również w diagnostyce różnych chorób spowodowanych tworzeniem się zakrzepów w naczyniach. Przykładem może być zakrzepica żył głębokich, którą możesz podejrzewać, gdy wystąpi u Ciebie obrzęk, ból i zaczerwienie nogi. Najgroźniejszą konsekwencją tego stanu jest zatorowość płucna, objawiająca się m.in. dusznością, kaszlem, krwiopluciem i zaburzeniami świadomości.  

Jeśli podejrzewasz u siebie jakąkolwiek chorobę związaną z zakrzepicą, pilnie zgłoś się po pomoc lekarską. 

Ponieważ fibrynogen należy do białek ostrej fazy, zbadanie jego stężenia ma pomocnicze znaczenie w diagnostyce stanów zapalnych, przewlekłych infekcji czy nowotworów.  

Utrzymujące się podwyższone wartości fibrynogenu (w okolicach górnej granicy normy) są uważane za marker rozwoju miażdżycy, która jest traktowana obecnie jako przewlekły proces zapalny w obrębie ściany naczynia. Zatem im wyższe stężenie fibrynogenu, tym większe ryzyko wystąpienia powikłań miażdżycy takich jak zawał serca czy udar mózgu.   

Badanie poziomu fibrynogenu jest również jednym z testów pozwalających oceniać wydolność wątroby u osób z przewlekłymi chorobami tego narządu. 

Fibrynogen – jak przygotować się do badania? 

Badanie poziomu fibrynogenu zasadniczo nie wymaga żadnych specjalnych przygotowań.  

• Do laboratorium przyjdź na czczo. Powinno upłynąć 10-12 godzin od ostatniego posiłku.  
• Na 2-3 dni przed badaniem zrezygnuj z intensywnego wysiłku fizycznego.  
• Staraj się też unikać stresu.  
• Jeśli przyjmujesz leki przeciwzakrzepowe, koniecznie zapytaj swojego lekarza, czy i na jak długo przed pobraniem krwi musisz je odstawić. 

W laboratorium lub punkcie pobrań zostanie Ci pobrana krew żylna w celu uzyskania osocza. Badanie najczęściej przeprowadzane jest z użyciem automatycznych analizatorów. Na wynik czeka się zwykle około 1 dnia, a koszt badania to około 20 zł (czas oczekiwania oraz cena mogą się różnić zależnie od placówki). 

Fibrynogen – norma 

Stężenie fibrynogenu we krwi zwykle mieści się w przedziale 1,8-3,5 g/l. Pamiętaj jednak, że prawidłowej interpretacji dokonuje lekarz. Oceniając wynik, weźmie on pod uwagę Twój wiek, wyniki innych badań laboratoryjnych oraz objawy kliniczne.  

Na wynik badania może mieć również wpływ zastosowana metoda pomiaru, co jest istotne np. w zaburzeniach budowy i funkcji fibrynogenu. Stężenie fibrynogenu oznaczone metodą nefelometryczną lub immunochemiczną zwykle jest wtedy prawidłowe, natomiast metodą koagulometryczną – obniżone. 

O czym świadczy wysoki fibrynogen? 

Podwyższenie poziomu fibrynogenu jest obserwowane w przypadku: 

• zakażeń i ostrych infekcji, 
• przewlekłych chorób zapalnych, 
• oparzeń, 
• zakrzepicy (np. świeża zakrzepica żylna lub zator tętnicy płucnej będący jej powikłaniem), 
• urazów i dużych zabiegów operacyjnych, 
• ostrych zespołów wieńcowych (np. zawał serca), 
• chorób nowotworowych, 
• zespołu nerczycowego (znaczna utrata białka przez nerki powoduje wzrost produkcji białek przez wątrobę), 
• cukrzycy, 
• otyłości, 
• nadciśnienia, 
• palenia papierosów, 
• ciąży i w czasie krwawienia miesiączkowego, 
• przyjmowania środków antykoncepcyjnych i hormonalnej terapii zastępczej (estrogeny). 

O czym świadczy niski fibrynogen?  

Zmniejszone stężenie fibrynogenu zdarza się znacznie rzadziej niż jego podwyższenie.  

Niski fibrynogen może być spowodowany przez: 

• wrodzone nieprawidłowości – afibrynogenemię czyli brak fibrynogenu (stężenia poniżej 0,1 g/l) oraz hipofibrynogenemię (<1,5 g/l) – niedobór;  
• zmniejszoną produkcję w przypadku uszkodzenia wątroby spowodowanego m.in. przez zapalenie, marskość, guzy wątroby; 
• zwiększone zużycie fibrynogenu (tzw. koagulopatia ze zużycia) – podczas wzmożonego krzepnięcia przy masywnych krwawieniach lub w zespole rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC) w przebiegu m.in. sepsy, urazów, zapaleń; 
• leki rozpuszczające zakrzepy – tzw. trombolityki (streptokinaza, urokinaza, rekombinowany tkankowy aktywator plazminogenu) oraz asparaginaza (lek stosowany w leczeniu białaczki).

Przeczytaj również:
Badanie GGTP. Czy Twoja wątroba działa prawidłowo?