Diplopia. Na co może wskazywać podwójne widzenie?

Na czym polega podwójne widzenie? 

W normalnych warunkach, chociaż patrzymy na daną rzecz dwojgiem oczu jednocześnie, widzimy ją pojedynczo. Dzieje się tak, ponieważ dwa obrazy padają na siatkówkę, czyli strukturę wewnątrz oka odpowiedzialną za odbieranie bodźców wzrokowych. Obrazy przekazywane są do mózgu, tam są przetwarzane i zlewają się. Jeśli któryś etap tego procesu zostanie zaburzony, może skutkować to podwójnym widzeniem, czyli diplopią.  

Diplopia – rodzaje podwójnego widzenia  

• Fizjologiczne – chociaż najczęściej nie jesteśmy tego świadomi, jeśli skupiamy wzrok na jednym punkcie, pozostałe obiekty widzimy podwójnie;  
• obuoczne (patologiczne) – obiekt, w który się wpatrujemy, wydaje nam się podwójny, najczęściej poziomo, więc widzimy dwa obrazy obok siebie; 
• jednooczne – zanika przy zasłonięciu jednego oka. 

Aby w łatwy sposób odróżnić dwojenie fizjologiczne od chorobowego, trzeba wpatrywać się w daleki punkt. W polu widzenia umieść np. swój palec, ale w odległości dużo bliższej niż punkt, na którym skupiasz swój wzrok. Jeśli zobaczysz palec podwójnie, będzie to świadczyć o diplopii fizjologicznej. Jeśli zobaczysz podwójnie przedmioty, na których świadomie skupiasz spojrzenie, świadczy to o diplopii patologicznej.  

Podwójne widzenie – możliwe przyczyny 

• Porażenie i zapalenie nerwów gałkoruchowych, które sterują mięśniami odpowiedzialnymi za ruchy gałką oczną (najczęstsza przyczyna diplopii obuocznej); 
• choroby w obrębie oczodołu, np. guzy; 
• urazy w obrębie oczodołu; 
• choroby tarczycy; 
• cukrzyca; 
• zespół suchego oka, w tym przemęczenie oczu w wyniku pracy przy monitorze; 
• choroby neurologiczne mózgu, np. udary mózgu, stwardnienie rozsiane, infekcje układu nerwowego; 
• myasthenia gravis (diplopia jest jednym z jej pierwszych i najczęstszych objawów); 
• źle dobrane okulary korekcyjne; 
• stan po zabiegach okulistycznych; 
• dekompensacja zeza ukrytego i nowo powstały zez;  
• działanie niepożądane leków, np. przeciwgruźliczych; 
• przyczyny psychologiczne, szczególnie w przypadku chwilowego podwójnego widzenia. 

Przyczyną podwójnego widzenia w jednym oku mogą być także: 

• zaćma (najczęstsza przyczyna dwojenia jednoocznego),  
• wady wzroku (krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm), 
• zmiany siatkówki (np. odwarstwienie siatkówki), 
• zmiany rogówki (np. w wyniku ucisku gradówki na powiece lub guza powiek), 
• inne choroby w obrębie oka (np. choroby plamki żółtej, podwichnięcie soczewki), 
• zaburzenia umysłowe. 

Podwójne widzenie – diagnostyka  

Na przyczyny podwójnego widzenia może nakierować obecność innych objawów, dlatego tak ważna jest dokładna rozmowa z lekarzem oraz skrupulatne badanie.  

Objawy dotyczące narządu wzroku, które mogą towarzyszyć podwójnemu widzeniu, to:  

• przechylenie głowy podczas patrzenia na obiekt, 
• nieprawidłowa pozycja gałki ocznej względem oczodołu, np. zapadnięcie się gałki ocznej lub wytrzeszcz, 
• ograniczenie ruchomości oczu, 
• asymetria źrenic (jedna szersza, druga węższa), 
• ból oka, 
• opadnięcie powieki. 

Przy podejrzeniu podwójnego widzenia konieczne jest badanie okulistyczne i neurologiczne, po których lekarz może zalecić inne specjalistyczne badania, w zależności od podejrzewanej przyczyny. Np. po urazie w okolicy oczodołu mogą być potrzebne USG gałki ocznej, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.  

Podwójne widzenie – leczenie 

Rodzaj terapii zależy od przyczyny, która powoduje diplopię. Np. jeśli przyczyną podwójnego widzenia jest porażenie mięśnia gałkoruchowego, może być wskazane leczenie operacyjne mięśni, jak ma to miejsce przy ostrym zezie. Ponadto, w zezie, przy porażeniu mięśnia, stosuje się ostrzykiwanie mięśnia toksyną botulinową. Przy niektórych schorzeniach okulistycznych stosuje się także okulary pryzmatyczne.  

Skuteczne leczenie choroby podstawowej niekoniecznie związanej bezpośrednio z narządem oka, np. miastenii czy chorób tarczycy, powinno szybko zniwelować podwójne widzenie.  

Zadbaj również o zdrowe nawyki w domu. Wykonuj ćwiczenia wzmacniające i rozluźniające mięśnie oka, np. przenoszenie wzroku z bliskich obiektów na dalekie. 

Przy dłuższej ekspozycji oczu na ekrany (tablet, komputer) rób systematyczne przerwy.

Przeczytaj również:
Jakie krople do oczu wybrać? Przegląd