Jak rozmawiać z dziećmi o seksie?

Słuchaj artykułu

Wielu dorosłych odczuwa skrępowanie, kiedy uświadomi sobie, że nadszedł czas na przeprowadzenie z dzieckiem rozmowy o seksie. Bariera może być większa, jeżeli nasi rodzice nigdy nie rozmawiali z nami na trudne tematy, a seks był tematem tabu. W jaki sposób do niej podejść, aby rozmowa z dzieckiem przebiegała we właściwy sposób?

Zanim rozpoczniesz rozmowę z dzieckiem na temat seksu, odpowiednio się do niej przygotuj. Książki o seksie dostarczą Ci odpowiedniej wiedzy i dodadzą pewności siebie podczas rozmowy. Wstępem mogą być rozmowy o seksualności człowieka. Czym jest seksualność? Jakie różnice kryją się w słowach seks oraz seksualność?

Seksualność jest atrybutem każdego człowieka, bez względu na płeć, wiek czy grupę etniczną.

Jest to sfera funkcjonowania człowieka, która kształtuje się pod wpływem wielu czynników:

w jaki sposób zbudowane jest nasze ciało,
jakie emocje odczuwamy,
jakie tworzymy więzi z innymi osobami,
jakie normy społeczne akceptujemy,
jakie zachowania podejmujemy, by wyrazić własne potrzeby.

Seksualność jest związana z intymnością i odczuwaniem bliskości. Motywuje nas do podtrzymywania kontaktów z innymi i tworzenia relacji. Seks jest częścią seksualności i zarazem jej przejawem.

Warto od najmłodszych lat zachęcać dziecko do zadawania pytań. Możesz również samodzielnie inicjować rozmowy o cielesności, uczuciach czy potrzebach. Rozmowy o seksualności, bliskości, relacjach czy więziach powinny stanowić podstawę do rozmów o seksie.

Kiedy rozmawiać z dzieckiem o seksie?

Człowiek jest istotą seksualną od momentu pojawienia się na świecie. Zmieniają się jedynie obszary jego zainteresowań w obrębie seksualności własnej i innych osób. Aby nadać odpowiedni kierunek rozmowie, przyjrzyjmy się kilku istotnym faktom:

Dzieci od urodzenia są zainteresowane swoim ciałem.
Dzieci po 2 roku życia są świadome swojego ciała, wzrasta ich zainteresowanie wyglądem otaczających ich osób, dlatego chętnie pokazują sobie nawzajem narządy płciowe. Dzieci w tym wieku dostrzegają różnice w wyglądzie między dziewczynkami i chłopcami.
Dzieci ok. 3 r. ż. poznają normy społeczne i zaczyna się w nich kształtować tabu seksualne.
U dzieci powyżej 4 r. ż. pojawia się wstyd i skrępowanie związane z cielesnością i własną seksualnością.
U dzieci do 6 r. ż. wzrasta zainteresowanie reprodukcją. Rozpoczyna się czas zadawania pytań o to, skąd się biorą dzieci.
Dzieci w wieku 7-9 lat zaczynają wstydzić się nagości. Potrzebują większej intymności, częściej chcą przebierać się w samotności. Próbują potwierdzić swoją kobiecość lub męskość, co ma wyraz np. w zabawach w przebieranie, malowanie.
10-15 r. ż. to okres dojrzewania płciowego, czyli tzw. burzy hormonalnej. W tym czasie mają miejsce zmiany fizyczne, które wiążą się z intensywnymi doświadczeniami emocjonalnymi. Jest to okres, w którym wzrasta zainteresowanie sferą seksualną. Młodzi ludzie intensywnie poszukują informacji o własnej seksualności, a także seksualności innych. Odkrywają swoje potrzeby seksualne i są spragnieni nowych doświadczeń.

Znajomość etapów rozwoju psychoseksualnego daje nam wiedzę o aktualnej sferze zainteresowań dziecka. Pamiętaj o tym, że każde dziecko dąży do tego, aby jego ciekawość została zaspokojona, jednak poziom jego zainteresowań wzrasta stopniowo.

W sytuacji, gdy pięciolatek zada Ci pytanie o to, skąd się biorą dzieci, nie musisz skrupulatnie opowiadać mu o fizjologii i szczegółach współżycia między kobietą a mężczyzną. Może okazać się, że prosta odpowiedź, np. z miłości między mamą i tatą, w zupełności zaspokoi ciekawość dziecka. Miej na uwadze fakt, że im wcześniej nauczysz się rozmawiać z dziećmi o seksualności, tym łatwiej będzie nam poruszać tematy z nią związane, gdy dziecko będzie dorastać. Cechą małych dzieci jest spontaniczne pytanie o rzeczy, które je fascynują. Warto wykorzystać ten moment jako pretekst do rozmów na temat seksualności.

Jak rozmawiać z dzieckiem o seksie?

Odpowiedź jest bardzo prosta: szczerze, otwarcie, naturalnie oraz adekwatnie do wieku i etapu rozwoju psychoseksualnego dziecka.

Zadaniem dorosłego jest pokazanie dziecku, że seksualność jest częścią ludzkiej natury, której nie powinniśmy się wstydzić. Potrzeby seksualne są równie ważne, jak pozostałe, np. potrzeba snu czy jedzenia. Nauka o ludzkiej seksualności rozpoczyna się od nazywania części ciała. Analogicznie do nauki nazywania głowy, ręki czy nogi powinno odbywać się nazywanie genitaliów. Oczywiście, w zależności od wieku dziecka, nazwy, których użyjemy, będą różne.

Podczas rozmowy staraj się zachowywać swobodnie. Jeśli dziecko poczuje, że rodzic jest spięty, otrzyma komunikat, że kwestie, o które pyta, są niestosowne i należy się ich wstydzić. Aby tego uniknąć, szczerze odpowiadaj na pytania, dociekaj, czy odpowiedź jest dla dziecka satysfakcjonująca. Pomocne będą pytania zwrotne, np. Czy jest jeszcze coś, co chciałbyś o tym wiedzieć?

Jeżeli zastosujesz te zasady, będzie Ci dużo łatwiej przeprowadzić rozmowę z dzieckiem. Pamiętaj, aby nie ucinać rozmowy ani nie unikać odpowiedzi na tematy związane z seksem. Takie zachowania mogą sprawić, że dziecko poczuje się odrzucone i skrępowane, wskutek czego więcej nie zwróci się więcej po pomoc.

Dlaczego warto rozmawiać z dzieckiem o seksie?

Rozmowy na ten temat budują zaufanie dziecka do osoby dorosłej. Szczerość i otwartość w relacji ma wpływ na siłę więzi. Dziecko zadaje pytania, ponieważ rodzic jest dla niego autorytetem. Ufa, że pomoże mu zrozumieć świat. Jest to ważne szczególnie w okresie dojrzewania. Ugruntowana wiedza o seksie sprzyja budowaniu pewności siebie, pomaga w tworzeniu relacji z innymi, a w późniejszym wieku również w tworzeniu związków.

Co więcej, rozmawiając z dzieckiem na temat seksualności od najmłodszych lat, masz pewność, że jego wiedza będzie rzetelna. Kolejna kwestia, która wskazuje, że rozmowy na temat seksu są bardzo ważne, jest bezpieczeństwo dziecka.