Syndrom KISS – objawy, przyczyny, konsekwencje

Co to jest syndrom KISS?

Zacznijmy od tego, że syndrom KISS, podobnie jak wzmożone lub obniżone napięcie mięśniowe, to zespół objawów, a nie jednostka chorobowa. Inaczej określa się go jako brak równowagi kinematycznej, spowodowany zablokowaniem podpotylicznym. Co to oznacza? W skrócie chodzi o nieprawidłowości w połączeniach stawowych głowy z kręgosłupem szyjnym.

Zespół zaburzeń występuje w stawach szczytowo-potylicznych i szczytowo-obrotowych, co z kolei przekłada się na dysfunkcje w układach: 

• stawowym, 
• mięśniowym, 
• nerwowym (zwłaszcza w obszarach, na które nie mamy wpływu, odpowiedzialnych za oddychanie, trawienie, krążenie, pracę gruczołów wewnątrzwydzielniczych oraz pracę narządów wewnętrznych jamy brzusznej). 

Z punktu widzenia osteopatii w dobrym zrozumieniu mechanizmów związanych z syndromem KISS, ale i innych zespołów objawów i chorób, niezbędne jest również przyjrzenie się rozkładowi powięzi, czyli poprzecznych struktur w ciele człowieka, które mogą przenosić ból i dysfunkcje z jednych partii ciała na inne. 

W Polsce syndrom KISS jest znany od niedawna. Wcześniej dzieci z objawami syndromu KISS diagnozowano jako dzieci z zaburzeniami napięcia mięśniowego lub jako dzieci „kolkowe”. Dziś wiadomo, że problem jest bardziej złożony i dzięki temu łatwiej z nim pracować. Najwięcej informacji na temat tego zagadnienia odnajdziemy w literaturze zagranicznej, zwłaszcza angielskiej, niemieckiej i francuskiej. 

Syndrom KISS – objawy 

Do najczęściej występujących objawów syndromu KISS należą: 

• stale wygięty grzbiet w jedną stronę (kręcz szyi),
• asymetryczne spłaszczanie tyłu głowy,
• asymetria twarzy,
• problemy ze ssaniem piersi,
• preferowanie ssania z jednej piersi, jednej strony do zabawy, przetaczania się,
• problemy trawienne: kolki, ulewania, refluks, bardzo częste czkawki, 
• nadmierne wyginanie i rozciąganie całego ciała połączone z asymetrią, 
• słabe podparcie w leżeniu na brzuchu,
• mocno napięte ramiona,
• problemy ze snem,
• ogólne rozdrażnienie i płaczliwość.

Pamiętajmy, że nie każda asymetria, ulewanie czy problemy ze ssaniem są objawem syndromu KISS.

Kluczowe w kontekście rozpoznania jest sprawdzenie źródła występujących nieprawidłowości. W przypadku syndromu KISS chodzi o dysfunkcję stawową w górnym odcinku kręgosłupa, którą jest w stanie stwierdzić terapeuta neurorozwojowy, wykwalifikowany terapeuta manualny czy neurolog.

Syndrom KISS – przyczyny

Przyczyn powstawania zaburzeń w połączeniach stawowych w górnym odcinku kręgosłupa należy szukać:

• w okresie prenatalnym, gdy maluch przyjął złą pozycję ułożeniową w brzuchu mamy,
• w czasie porodu, kiedy to dziecko jest poddawane działaniu dużej siły.

Do najczęściej wymienianych przyczyn pojawiania się zespołu objawów w ramach syndromu KISS zaliczamy: 

• długi i trudny poród z użyciem próżnociągu i/lub kleszczy,
• cięcia cesarskie,
• porody bliźniacze,
• wyciąganie rękoma dziecka w fazie parcia (z kanału rodnego),
• bardzo szybki poród,
• waga powyżej 4000 g,
• obciążenia genetyczne.

Wszystkie z powyższych czynników mają wpływ na bardzo delikatne stawy łączące głowę i kręgosłup szyjny, wymuszając określone, nieanatomiczne pozycje. 

Terapia syndromu KISS

Fachowej pomocy w przypadku terapii syndromu KISS udzielają osteopaci oraz fizjoterapeuci specjalizujący się w technikach czaszkowych. Praca terapeutyczna ma na celu przede wszystkim odbarczanie stawowo-mięśniowe na poziomie górnego odcinka szyjnego, a także sprawdzenie, czy w wyniku nieprawidłowości w połączeniach pierwszych dwóch stawów nie nastąpiła kompensacja w niższych stawach kręgosłupa oraz obręczy biodrowej. Najczęściej stosuje się:

• terapię manualną,
• terapię czaszkowo-krzyżową, 
• terapię NDT Bobath (uzupełniająco).

Równie ważną rolę w pracy z syndromem KISS odgrywają rodzice dziecka, których zadaniem jest obserwacja maluszka i samodzielna praca z nim w domu (po wcześniejszym instruktażu) w trakcie czynności pielęgnacyjnych, m.in. podczas karmienia, przewijania, noszenia czy zabawy. Wykonywanie ćwiczeń prowadzi to tego, aby u dziecka nie utrwaliły się asymetrie oraz nieprawidłowe wzorce ruchowe.

Konsekwencje niezdiagnozowanego syndromu KISS 

Dr Lutz Erik Koch, wybitny niemiecki lekarz, który diagnozuje i leczy choroby kręgosłupa u niemowląt i dzieci, twierdzi, że aż 8% ludności na całym świecie może być dotknięte syndromem KISS. U części z nich następuje samoistne ustąpienie objawów (dysfunkcje w odcinku szyjnym po pewnym czasie znikają), ale spory odsetek, bo aż ok. 10%, wymaga odpowiedniej terapii. Według szacunków dr. Kocha spośród tych 10% tylko 1% dzieci otrzymuje fachową pomoc.

W przypadku dzieci, które nie zostały odpowiednio zdiagnozowane, zdarza się, że uczą się one żyć z wadą postawy, a nawet z dolegliwościami bólowymi. Jest to zwykle związane z instynktownym poszukiwaniem pozycji niesprawiającej bólu i niejednokrotnie z utrwalaniem nawyków, które tylko pogłębiają dysfunkcje. To dlatego np. część niemowląt bardzo szybko staje na nogi i zaczyna chodzić, mimo że ich rówieśnicy dopiero siedzą lub raczkują. Choć dla wielu dorosłych to powód do dumy, w kontekście rozwoju maluszka oznaczać to może nieprawidłowości w kolejnych etapach. 

Im dłużej mamy do czynienia z dysfunkcją stawów, tym większe prawdopodobieństwo pogłębienia konkretnych objawów. 

W konsekwencji może dojść do:

• zniekształcenia czaszki (plagiocefalgia), 
• asymetrii twarzy,
• asymetrycznego rozwoju stawów biodrowych. 

Z kolei w późniejszym wieku następstwem niezdiagnozowanego syndromu KISS mogą być:  

• nieprawidłowy rozwój psychomotoryczny np. skolioza, asymetryczne wzorce, problemy z koordynacją i równowagą,
• trudności adaptacyjne, społeczne, ciągłe niezadowolenie i nadwrażliwość,
• moczenie nocne,
• tendencja do otwartej budzi, zaburzony lub opóźniony rozwój mowy,
• problemy z koncentracją i nadpobudliwość w wieku przedszkolnym lub szkolnym,
• niezidentyfikowane bóle głowy, tzw. ciężka głowa,
• podejrzenie występowania ADHD, zachowania wskazujące na ADHD,
• zez, astygmatyzm, asymetryczne domykanie powiek, częste stany zapalne oczu.

Jak widać, konsekwencje braku odpowiedniej diagnozy w pierwszych miesiącach życia mogą negatywnie wpływać na późniejszy rozwój dziecka, dlatego w przypadku zaobserwowania objawów syndromu KISS, warto skonsultować się ze specjalistą.

Przeczytaj również:
Obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka
Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowlaka