Zabieg Credego. Na czym polega?

Zabieg Credego w neonatologii 

Zabieg Credego to niezwykle skuteczna metoda zapobiegania rzeżączkowemu zapaleniu spojówek u noworodków. Jest zalecana przez Polskie Towarzystwo Okulistyczne (PTO) i Polskie Towarzystwo Neonatologiczne (PTN). 

Rzeżączkowe zapalenie spojówek u noworodków występuje w wyniku zakażenia rzeżączką (zakaźną chorobą weneryczną), wywoływaną przez bakterie dwoinki rzeżączki, gonokoki (Neisseria gonorrhoea). Na tego typu zapalenie spojówek narażone są dzieci kobiet chorujących na rzeżączkę. Zakażenie może być przeniesione podczas porodu z zainfekowanych dróg rodnych matki na dziecko. 

Rzeżączkowe zapalenie spojówek może wystąpić nie tylko u dzieci urodzonych naturalnie, ale także u tych, które przychodzą na świat poprzez cesarskie cięcie. Symptomy rzeżączkowego zapalenia spojówek pojawiają się nagle w 2-4 dniu od zakażenia. Są to m.in: 

• silny obrzęk powiek,  
• duże nagromadzenie wydzieliny,  
• zaczerwienienie spojówek, 
• ból gałki ocznej.  

Infekcja wywołana dwoinką rzeżączki jest bardzo groźna. Może prowadzić do utraty wzroku u dziecka, a także być przyczyną rozwoju bardzo poważnych chorób (np. zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych).

Dlaczego u wszystkich noworodków wykonuje się zabieg Credego? 

Rzeżączka to choroba zakaźna. U wielu kobiet może przebiegać bezobjawowo, dlatego pacjentki mogą nawet nie wiedzieć, że chorują i nieświadomie zakazić dziecko w trakcie porodu. Kobiet ciężarnych na ogół nie poddaje się testom na rzeżączkę, a dostępne metody diagnozowania tej choroby nie pozwalają na jednoznaczne stwierdzenie zakażenia. Z tego względu zabieg Credego przeprowadzony jest profilaktycznie u wszystkich nowo narodzonych dzieci. 

Na czym polega zabieg Credego? 

To bardzo prosty zabieg polegający na jednorazowym zaaplikowaniu kropli do oka (worka spojówkowego) noworodka. Wykonywany jest przez personel medyczny w szpitalu w ciągu 2 godzin od urodzenia dziecka. Pomysłodawca tej metody profilaktyki Carl Crede używał początkowo roztwór 2% azotanu srebra. Dziś stosowane są krople zawierające roztwór 1% tej substancji. 

Czy zabieg Credego jest bezpieczny? 

Stosowanie każdego leku związane jest z ryzykiem wystąpienia działań ubocznych. Dotyczy to również kropli do oka z azotanem srebra. W następstwie zabiegu Credego może wystąpić chemiczne zapalenie spojówek. Jest to niegroźne powikłanie przebiegające z przekrwieniem spojówek i widoczną niewielką ilością wydzieliny z oka, które samoistnie mija po 2-3 dniach i nie wymaga leczenia. 

Wykonanie zabiegu Credego u dziecka niemal natychmiast po urodzeniu może zapobiec możliwym groźnym następstwom rzeżączkowego zapalenia spojówek. 

Potwierdzeniem skuteczności zabiegu może być fakt, że dziś rzadko odnotowywane są przypadki tego rodzaju zapalenia spojówek u noworodków. 

Zabieg Credego w położnictwie 

Zabieg Credego, nazywany też chwytem czy rękoczynem Credego, stosowany jest przy powikłaniach w trzecim okresie porodu (łożyskowym), który zaczyna się od momentu urodzenia dziecka, a kończy po wydaleniu popłodu (łożyska, błon płodowych pozałożyskowych i pępowiny). Zbyt długi czas trwania tej fazy porodu (ponad 45 minut) z nasilonym krwawieniem przed odklejeniem się łożyska, może świadczyć o jego zatrzymaniu, np. wrośnięciu lub przytwierdzeniu go do macicy. 

W takim wypadku lekarz może zadecydować o przeprowadzeniu zabiegu Credego polegającego na ręcznym oddzieleniu i wydobyciu łożyska. Urodzenie (wydalenie) łożyska jest bardzo ważnym etapem całego porodu. Musi ono zostać usunięte w całości. W przeciwnym razie może być przyczyną wzmożonych krwawień i rozwoju infekcji. Po zakończeniu porodu położna zawsze kontroluje stan wydalonego łożyska. 

Procedury opracowane i wprowadzone do leczenia przez Carla Credego to wielkie osiągnięcie wybitnego lekarza i rewolucyjna zmiana w medycynie. Te dwie metody pozwalają ograniczyć występowanie ślepoty u noworodków spowodowanej zakażeniem dwoinką rzeżączki oraz uniknąć zabiegu operacyjnego u pacjentek, u których wystąpią komplikacje w trakcie porodu, związane z zatrzymaniem łożyska.

Przeczytaj również:
Zapalenie spojówek u dziecka. Jak rozpoznać?