Rezonans z kontrastem czy bez? Czy środki kontrastujące są bezpieczne?

Co to jest rezonans magnetyczny? 

Rezonans magnetyczny (MRI) wykorzystuje pole magnetyczne w celu uzyskania szczegółowych obrazów struktur organizmu. Umożliwia ocenę morfologii i czynności narządów. Jest bardzo precyzyjnym badaniem, najlepiej uwidaczniającym tkanki miękkie. W przeciwieństwie do tomografii komputerowej czy RTG nie wykorzystuje promieniowania jonizującego, więc jest zupełnie bezpieczne. Badanie MRI jest bezbolesne i nieinwazyjne.  

Przeczytaj więcej: 
Rezonans magnetyczny – jak się do niego przygotować?

Czym jest kontrast? 

Środek kontrastujący, inaczej kontrast, to substancja podawana dożylnie lub doustnie, która znacząco zwiększa wartość diagnostyczną uzyskanego obrazu. Podanie środka kontrastującego dożylnie w trakcie trwania badania MRI umożliwia wychwycenie go przez tkanki i wzmocnienie sygnału w tych obszarach. 

W rezonansie magnetycznym stosuje się środki gadolinowe. W porównaniu ze środkami jodowymi używanymi w tomografii komputerowej rzadziej są przyczyną reakcji anafilaktycznych. W uzasadnionych przypadkach mogą być podawane także kobietom w ciąży. 

Przeczytaj również: 
Tomografia a rezonans – czym się różnią?
Tomografia komputerowa – co bada?

Decyzję o wykonaniu badania z kontrastem podejmuje lekarz kierujący lub lekarz radiolog. W niektórych chorobach podanie środka kontrastującego znacznie zwiększa wartość diagnostyczną obrazu (np. choroby reumatologiczne, podejrzenie udaru niedokrwiennego), podczas gdy inne dają wystarczające wyniki bez konieczności podania kontrastu. 

Rezonans magnetyczny z kontrastem – skutki uboczne 

Środki cieniujące mogą wywoływać ostre działania niepożądane (w ciągu 1 h od podania), które dzielą się na: 

• łagodne: 
  • nudności,  
  • wymioty,  
  • niepokój,  
  • łagodna pokrzywka lub świąd,  
  • rumień; 
• umiarkowane: 
  • nasilona pokrzywka,  
  • łagodny skurcz oskrzeli,  
  • obrzęk twarzy lub krtani; 
• ciężkie: 
  • zatrzymanie oddechu lub akcji serca,  
  • zaburzenia rytmu serca,  
  • drgawki. 

Zwykle są to reakcje wynikające z nadwrażliwości – alergopodobne. Na działania niepożądane narażeni najbardziej są pacjenci, u których już wcześniej wystąpiła podobna reakcja lub są obciążeni astmą i atopią. Najczęściej reakcje niepożądane są łagodne, krótkotrwałe i przemijające. 

Do późnych reakcji niepożądanych po podaniu gadolinowych środków kontrastujących należy nerkopochodne zwłóknienie układowe. Objawy mogą wystąpić do kilku miesięcy od podania kontrastu. Zwykle dotyczą one kończyn dolnych i należą do nich: 

• ból,  
• obrzęk,  
• rumień i świąd skóry. 

W konsekwencji może dojść do pogrubienia i zwłóknienia skóry, czasem przykurczy kończyn, a nawet do zwłóknienia narządów wewnętrznych (na to działanie niepożądane narażeni są pacjenci o upośledzonej czynności nerek i poddawani dializie). 

Należy zaznaczyć, że ta poważna reakcja niepożądana jest rzadka i dotyczy głównie osób cierpiących na ciężkie choroby nerek. U wszystkich pacjentów stosuje się najmniejszą możliwą dawkę kontrastu w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia działań niepożądanych. Także przed badaniem pacjenci mają oznaczane stężenie kreatyniny we krwi w celu oceny funkcji nerek. 

Przeczytaj również: 
Kreatynina – o czym mówi nam jej poziom?

Po badaniu z kontrastem 

Po przeprowadzeniu badania z podaniem kontrastu pacjent pozostawiony jest pod obserwacją przez około 30 minut ze względu na możliwość wystąpienia ostrej reakcji niepożądanej. Następnie udaje się do domu z zaleceniem picia dużej ilości płynów, aby wspomóc proces wydalania kontrastu wraz z moczem.  

Przeczytaj również:
Rezonans magnetyczny kręgosłupa – kiedy się go wykonuje?
Jakie są wskazania do rezonansu magnetycznego jamy brzusznej?