Wazektomia. Czy ta metoda antykoncepcji jest odwracalna?

Na czym polega wazektomia? 

Po miejscowym znieczuleniu pacjenta lekarz rozwarstwia skórę na mosznie za pomocą specjalnie zakrzywionych kleszczy. Specjalista wypreparowuje, a następnie przecina nasieniowody. Końce nasieniowodów zamyka za pomocą koagulacji lub zakłada na nie rozpuszczalne szwy. Lekarze często umieszczają je w różnych przedziałach moszny, by uniknąć ponownego połączenia się nasieniowodów. W przypadku zastosowania metody kanadyjskiej koniec dojądrowy nasieniowodu pozostaje otwarty.  

Wieloletnie dopracowywanie procedury spowodowało, że nie jest już konieczne używanie skalpela. Dodatkowo przeważnie wystarczy rozwarstwienie skóry w jednym miejscu, aby uzyskać dostęp do obu nasieniowodów. Dzięki temu zabieg i rekonwalescencja po nim trwają krócej, a ryzyko powikłań jest mniejsze. 

Wazektomia trwa ok. 20-30 minut. 

Po wazektomii możesz samodzielnie prowadzić samochód i po krótkiej obserwacji wrócić do domu. 

Wazektomia – jak się przygotować? 

Dzień przed wazektomią musisz ogolić mosznę i okolice intymne. W dniu zabiegu dokładnie umyj tę strefę mydłem antybakteryjnym. 

Zalecenia po wazektomii

Po zabiegu: 

• przez 24 godziny unikaj alkoholu, 
• przez 2-3 dni odpoczywaj i oszczędzaj siły, 
• przez 7 dni unikaj ciężkiej pracy fizycznej (noszenia ciężarów, uprawiania sportu), 
• przez 7 dni zachowaj wstrzemięźliwość seksualną, aby umożliwić regenerację tkanek. 

Jeśli zachodzi taka potrzeba, przez 48 godzin po zabiegu stosuj zimne okłady.  

Po wazektomii możesz odczuwać ból, ciągnięcie i dyskomfort.   

W przypadku nasilonego bólu możesz zażyć paracetamol. Unikaj stosowania kwasu acetylosalicylowego, ibuprofenu czy ketoprofenu, aby zminimalizować ryzyko krwawień i powstania krwiaka.  

Wazektomia – powikłania i skutki uboczne 

Do możliwych powikłań po zabiegu zaliczamy:  

• infekcję (występuje rzadko, u ok. 4% pacjentów),  
• krwiaka (u ok. 5% pacjentów), 
• wyczuwalne zgrubienie pod skórą moszny w miejscu nacięcia nasieniowodów (występuje u 15-20% pacjentów), 
• ból i dyskomfort, zwłaszcza po wytrysku, który utrzymuje się przez kilka tygodni i z czasem ustępuje. 

Zgłoś się do lekarza, jeśli po zabiegu zaobserwujesz następujące objawy: 

• gorączkę powyżej 38°C, 
• duży obrzęk moszny,  
• trudności w oddawaniu moczu,  
• krwawienie, które nie ustępuje po 15-minutowym ucisku jałowym kompresem.  

Przeprowadzone badania nie wykazały, aby wazektomia zwiększała ryzyko nowotworu gruczołu krokowego czy jąder. W trakcie zabiegu powłoki brzuszne pozostają nienaruszone, więc nie należy go wiązać z ewentualnym pojawieniem się przepukliny w przyszłości.  

Wydzielanie hormonów, popęd i funkcje seksualne po wazektomii pozostają bez zmian.    

Objętość ejakulatu może się nieznacznie zmniejszyć i finalnie powinien być on pozbawiony plemników. Następuje to po ok. 3 miesiącach od zabiegu i wymaga minimum 20-30 wytrysków. Skuteczność wazektomii szacuje się na poziomie 99,8%. Aby ją potwierdzić, wykonaj badanie nasienia. Do czasu uzyskania wyniku stosuj inną skuteczną metodę antykoncepcji.

Czy wazektomia jest odwracalna?  

Wśród pacjentów często pojawiają się wątpliwości w kwestii odwracalności wazektomii. Z założenia jest to trwała metoda antykoncepcyjna. Z chirurgicznego punktu widzenia możliwe jest jej odwrócenie. Taki zabieg nosi nazwę rewazektomii lub wazowazostomii. Ta procedura jest dużo bardziej skomplikowana i inwazyjna niż sama wazektomia. Trwa kilka godzin, wymaga znieczulenia ogólnego oraz użycia mikroskopu lub okularów o trzykrotnym powiększeniu.  

Po zabiegu pacjent może odczuwać bolesność, dlatego przez pierwszy tydzień powinien głównie leżeć i ograniczyć jakąkolwiek aktywność do niezbędnego minimum. Po 3 tygodniach od zabiegu może wrócić do dźwigania ciężarów powyżej 10 kg i aktywności seksualnej. 

Szacuje się, że rewazektomia jest skuteczna w 60-80%. Im więcej czasu upłynie od pierwotnego zabiegu, tym mniejsze szanse na powodzenie procedury. Po upływie 10-15 lat szanse na posiadanie potomstwa spadają do ok. 30%.

Naukowcy zbadali 1469 mężczyzn po przebytej rewazektomii wykonanej w 9 różnych ośrodkach.  

Odsetek drożności nasieniowodów i ciąż wynosiły odpowiednio:  

• 97% i 76% w okresie 3 lat po zabiegu,  
• 88% i 53% w okresie 5-8 lat po zabiegu,  
• 79% i 44% w okresie 9-14 lat po zabiegu, 
• 71% i 30% po 15 latach (i dłużej) po zabiegu. 

Po wazektomii organizm większości mężczyzn zaczyna produkować przeciwciała przeciwko własnym plemnikom. Wskutek tego szanse na zapłodnienie partnerki mogą spaść.  

Pacjentom decydującym się na zabieg wazektomii (szczególnie w młodym wieku) zaleca się zamrożenie nasienia na wypadek konieczności pozaustrojowego zapłodnienia w przyszłości.  

Poza chirurgiczną rekonstrukcją nasieniowodów istnieje możliwość zapłodnienia partnerki procedurą in vitro metodą mikromanipulacji ICSI. Obejmuje ona uzyskanie plemników z najądrza (MESA) lub jądra (TESE), a następnie wprowadzenie ich bezpośrednio do cytoplazmy komórki jajowej. Badania dowodzą jednak, że ta metoda jest mniej skuteczna i droższa. W związku z tym chirurgiczne przywracanie drożności nasieniowodów jest metodą bardziej zalecaną. 

Wazektomia – opinie 

Przed wykonaniem wazektomii lekarz zbiera dokładny wywiad z pacjentem. Ocenia świadomość konsekwencji przeprowadzenia tego zabiegu i potencjalną chęć posiadania potomstwa w przyszłości. W związku z tym do wazektomii są kwalifikowani głównie mężczyźni, którzy są już spełnionymi ojcami lub absolutnie wykluczają tę rolę w swoim życiu, np. ze względu na obciążenie chorobami genetycznymi.  

Mężczyźni, którzy zdecydowali się na ten zabieg i ich partnerki doceniają brak niepokoju związanego z nieplanowaną ciążą. Kobiety cenią sobie fakt, że nie spoczywa na nich odpowiedzialność związana z antykoncepcją, która w większości przypadków sprowadza się do stosowania hormonów. 

Wśród ankietowanych mężczyzn po przebytej wazektomii znaleźli się również tacy, którzy żałują swojej decyzji. Dotyczy to przede wszystkim panów, którzy na zabieg zdecydowali się w młodym wieku lub ich sytuacja życiowa uległa zmianie (np. wejście w nowy związek, zmiana statusu materialnego).

Pamiętaj, że wysoka skuteczność wazektomii nie zwalnia z odpowiedzialnego uprawiania seksu. W żaden sposób nie chroni ona przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Wazektomia – cena  

Koszt wazektomii różni się w zależności od kliniki i jej lokalizacji. Waha się w granicach 1500-2500 zł. Cena ta z reguły nie zawiera kosztu badania nasienia po zabiegu. 

Przeczytaj również:
Badanie nasienia. 6 rzeczy, które musisz wiedzieć!