Vilcacora i lapacho. Kiedy stosować?
Południowo-amerykańska dżungla zachwyca bogactwem przyrody, która niezmiennie od dziesiątków lat stanowi przedmiot badań naukowców z różnych dziedzin. W lasach tropikalnych zidentyfikowano liczne rośliny o działaniu leczniczym. Już starożytni Inkowie znali ich prozdrowotne właściwości, zatem nie dziwi fakt, że współcześni farmakolodzy również się nimi interesują. W ostatnich latach dużą popularnością cieszą się vilcacora oraz pau d’arco.
Vilcacora (koci pazur) – jak wygląda?
Oficjalna polska nazwa tej tropikalnej rośliny to czepota puszysta, ale znana jest na świecie jako vilcacora lub koci pazur. Określenie to ma związek z charakterystycznie zagiętymi kolcami znajdującymi się u nasady liści, które kształtem przypominają pazurki kota. Czepota jest lianą o zdrewniałej łodydze dorastającej do trzydziestu metrów długości, która może oplatać drzewa. Liście mają okrągły lub sercowaty kształt, a od spodu pokryte są miękkimi włoskami (puszkiem). Koci pazur występuje na terenie Ameryki Południowej na wysokości od 200 do 900 m n.p.m. Okazuje się, że właściwości lecznicze wykazuje surowiec pochodzący przede wszystkim z Peru. Dzieje się tak prawdopodobnie dlatego, że duże obszary peruwiańskiej dżungli zachowały swój dziewiczy charakter, co przekłada się na żyzność gleby i zawartość substancji czynnych w roślinach.
Vilcacora (koci pazur) – właściwości
Dzięki obecności ciał czynnych czepocie puszystej przypisuje się działanie:
- przeciwwirusowe (wirus grypy, opryszczki),
- podnoszące odporność,
- antyoksydacyjne,
- przeciwzapalne,
- przeciwbakteryjne,
- przeciwgrzybicze,
- hipotensyjne,
- hipoglikemizujące,
- przeciwnowotworowe.
Vilcacora (koci pazur) – zastosowanie
Stosowanie vilcacory opiera się przede wszystkim na tradycji. Jest ona bardzo popularnym środkiem w medycynie ludowej Ameryki Południowej. Współcześnie aktywność przeciwnowotworowa vilcacory jest przedmiotem wielu badań. Wyniki mówią o skuteczności w przypadku białaczek oraz chłoniaków u zwierząt doświadczalnych (myszy i szczurów). Jednak nie ma jeszcze leków z czepoty puszystej zarejestrowanych w leczeniu onkologicznym. Vilcacora może być stosowana w profilaktyce nowotworów u ludzi, m.in. dzięki właściwościom wymiatającym wolne rodniki.
Po suplementy lub wyroby medyczne z kocim pazurem mogą również sięgnąć osoby chcące wzmocnić odporność lub rekonwalescenci, ponieważ wspiera produkcję białych krwinek. Natomiast dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym oraz przeciwwirusowym vilcacora zapobiega infekcjom oraz wspomaga ich leczenie. Ponadto aktywność przeciwzapalna surowca znalazła zastosowanie w łagodzeniu objawów artretyzmu.
Vilcacora (koci pazur) – przeciwwskazania
Stosowanie vilcacory jest przeciwwskazane u dzieci oraz kobiet w ciąży i karmiących ze względu na brak danych o bezpieczeństwie stosowania w tych grupach osób.
Ponadto surowiec hamuje ludzki enzym cyp450, który bierze udział w metabolizmie wielu leków, np. warfaryny, estrogenów, teofiliny. Z tego powodu należy zachować szczególną ostrożność w przypadku kuracji innymi lekami. W takich sytuacjach warto zasięgnąć fachowej porady farmaceuty lub lekarza.
Lapacho – jak wygląda?
Kolejnym skarbem dżungli (nazywanym nawet „złotem Inków”) jest Tabebuia impetiginosa (łac.), znana jako pau d’arco lub lapacho. Drzewo występuje na terenie Ameryki Południowej i zasiedla tereny aż do 1500 m n.p.m. Dorasta do trzydziestu metrów wysokości, ma rozłożystą koronę pokrytą różowymi lub żółtymi kwiatkami w okresie kwitnienia, czyli dwa razy do roku. W pozostałych okresach pokryte jest podłużnymi zielonymi liśćmi. Surowiec farmaceutyczny stanowi kora drzewa, a dokładniej jej wewnętrzna warstwa. Napary z kory stosowane były już przez starożytnych Indian i do dzisiaj zajmują wysoką pozycję w medycynie ludowej Ameryki Południowej. Właściwości lapacho interesują również współczesnych farmakologów badających ten surowiec.
Lapacho – surowiec farmaceutyczny
W wyciągach z wewnętrznej warstwy kory pau d’arco wyizolowano substancje czynne takie jak:
- naftochinony: lapachol,
- antrachinony,
- flawonoidy
- fenolokwasy,
- kwasy organiczne,
- glikozydy.
Lapacho – właściwości
Dzięki obecności substancji czynnych lapacho wykazuje liczne właściwości, w tym wiele podobnych do kociego pazura.
Przypisuje mu się działanie:
- przeciwbakteryjne,
- przeciwgrzybicze,
- przeciwwirusowe,
- immunostymulujące,
- hipoglikemizujące,
- przeciwzapalne,
- antynowotworowe.
Lapacho – zastosowanie
Podobnie jak w przypadku vilcacory stosowanie pau d’arco opiera się na tradycji. Dostępne suplementy oraz wyroby medyczne sprawdzą się przede wszystkim w profilaktyce chorób nowotworowych, infekcji grzybiczych i bakteryjnych. Po preparaty mogą także sięgnąć osoby chcące wzmocnić swoją odporność.
Lapacho – przeciwwskazania
Nie ma dostępnych danych dotyczących stosowania u dzieci oraz kobiet w okresie ciąży i karmienia. Lapacho może zwiększać krzepliwość krwi, dlatego osoby przyjmujące leki przeciwkrzepliwe nie powinny go stosować.
Pamiętaj, że żadne suplementy nie zastąpią leczenia przeciwnowotworowego.
- WHO monographs on selected medicinal plants, Volume 3, Ottawa, 2001.
- Nowakowska J., Rozprawa doktorska pt.: WPŁYW EKSTRAKTU Z KORY UNCARIA TOMENTOSA NA KOMÓRKI ROŚLINNE I ZWIERZĘCE, Warszawa, 2012.
- Zhang J., Hunto S., Yang Y., Lee L., Cho J., Tabebuia impetiginosa: A Comprehensive Review on Traditional Uses, Phytochemistry, and Immunopharmacological Properties, Molecules, 2020 Sep; 25(18): 4294.