Bor w diecie – jakie ma właściwości?
Bor należy do pierwiastków śladowych. To oznacza, że dzienne zapotrzebowanie na ten mikroelement jest niewielkie i najczęściej zdrowa zbilansowana dieta w pełni je zaspokaja. Jednak ewentualne jego niedobory są dla organizmu dotkliwie odczuwalne. Jakie funkcje pełni bor w organizmie?
Ochrona przed osteoporozą
Ten niepozorny pierwiastek jest niezbędny dla rozwoju zdrowych kości, pełni ważną rolę w ich tworzeniu, przebudowie i regeneracji. Dzieje się tak, ponieważ bor zapobiega utracie i nadmiernemu wydalaniu wapnia oraz magnezu z organizmu, które z kolei są kluczowe w procesie przebudowy kośćca. Jest to szczególnie istotne w okresie okołomenopauzalnym u kobiet i w starszym wieku u mężczyzn, gdyż w ten sposób bor pomaga uchronić przed demineralizacją tkanki kostnej i rozwojem osteoporozy.
Regulacja poziomu hormonów płciowych
Bor zwiększa ich biologiczny okres półtrwania i biodostępność. Mogą być przez to lepiej wykorzystywane przez organizm, co jest szczególnie ważne w starszym wieku, gdy ich poziom spada. To również przekłada się na prawidłową mineralizację kości, bo prawidłowy poziom hormonów płciowych zapobiega rozwojowi osteoporozy.
Zapobieganie niedoborowi witaminy D i zwiększenie jej przyswajania
Badania naukowe potwierdziły wpływ boru na polepszenie efektów terapii, gdy niezbędna jest suplementacja witaminy D, szczególnie u osób, które miały duże niedobory tej witaminy, a suplementacja nie przynosiła zamierzonych efektów.
Ile boru spożywać?
Jak dotąd nie ustalono konkretnych granicznych wartości, jakie należy dostarczać z pożywieniem. Wynika to poniekąd z tego, że organizm zwykle nie ma problemów z usuwaniem ewentualnego nadmiaru boru – jeśli podaż z dietą byłaby bardzo duża, nasz układ wydalniczy sprawnie poradziłby sobie z tym nadmiarem.
Zróżnicowana dieta pozwala dostarczać wystarczające ilości boru (ok. 3 mg). Bogatym jego źródłem są bakalie:
- rodzynki,
- migdały,
- orzechy laskowe,
- suszone morele,
- orzechy włoskie,
- suszone śliwki.
Rekomendowane są również awokado, warzywa zielone i strączkowe ze sprawdzonych upraw.
Objawy niedoboru
Niedobór boru w organizmie może objawiać się demineralizacją kości, która może prowadzić nawet do osteoporozy. Również zęby szybciej podlegają procesom demineralizacji i łatwiejszy jest rozwój próchnicy. Mogą występować także zaburzenia koncentracji i wahania poziomu hormonów płciowych.
Kiedy wystrzegać się nadmiaru boru?
Pomimo tego, że bor jest uważany za bezpieczny pierwiastek, należy zachować ostrożność w przypadku chorób nerek. Niewydolne nerki mogą nie radzić sobie z usuwaniem boru z organizmu. Ponadto duża podaż boru nie jest wskazana w przypadku nowotworów piersi i macicy oraz w endometriozie. Wynika to z możliwego zwiększania poziomu żeńskich hormonów płciowych, co w czasie tych chorób jest przeciwwskazane.
Przeczytaj również:
Kobalt – właściwości, niedobór, nadmiar, źródła, alergia na kobalt
Źródła:
- Lara Pizzorno, MDiv, MA, LMT “Nothing Boring About Boron”, 2015.
- Pakize Neslihan Taşlı, Ayşegül Doğan, Selami Demirci, Fikrettin Şahin, “Boron enhances odontogenic and osteogenic differentiation of human tooth germ stem cells (hTGSCs) in vitro”, 2013.
- Mohammad Reza Naghii, Mahmoud Mofid, Ali Reza Asgari, Mehdi Hedayati, Maryam-Saddat Daneshpour; “Comparative effects of daily and weekly boron supplementation on plasma steroid hormones and proinflammatory cytokines”; 2011.
- Elia Bosch-Rué, Leire Diez-Tercero, Barbara Giordano-Kelhoffer, Luis M Delgado, Begoña M Bosch, Mireia Hoyos-Nogués, Miguel Angel Mateos-Timoneda, Phong A Tran, Francisco Javier Gil, Roman A Perez; “Biological Roles and Delivery Strategies for Ions to Promote Osteogenic Induction”; 2020.