Menopauzalny zespół moczowo-płciowy – czym jest?
Menopauzalny zespół moczowo płciowy to stosunkowo niedawno przyjęty termin określający zaburzenia funkcji w zakresie trzech obszarów: narządów płciowych, układu moczowego oraz sfery popędowej (libido). Wynika on z obniżenia stężenia estrogenu, który charakteryzuje okres menopauzy i może dotyczyć nawet 50% kobiet w okresie menopauzalnym.
Jak objawia się menopauzalny zespół moczowo-płciowy?
Pacjentki mogą prezentować pełen obraz kliniczny choroby lub mieć tylko niektóre z objawów – zwłaszcza w drugim przypadku należy przeprowadzić wnikliwą diagnostykę różnicową w kierunku innych przyczyn występujących dolegliwości. Zwykle objawy mają charakter progresywny i nie mają tendencji do samoistnego ustępowania.
Objawy z pochwy, sromu oraz dysfunkcje seksualne
Duże badanie kohortowe przeprowadzone wśród kobiet z zachodnich populacji pokazało, że 45 do 63% kobiet po menopauzie odczuwa objawy ze strony pochwy i sromu, przy czym najczęstszym objawem jest odczucie suchości. Wśród innych objawów wymieniane były ból w trakcie stosunku płciowego, tkliwość, świąd oraz krwawienie z pochwy lub krwawienie podczas stosunku.
Do pozostałych objawów należą:
- zmniejszone nawilżenie podczas aktywności seksualnej;
- dyskomfort w czasie aktywności seksualnej;
- obniżone odczucie pożądania, orgazmu i podniecenia;
- zmniejszone elastyczność i nawilżenie;
- zanik warg sromowych mniejszych;
- zanikanie pofałdowań pochwy;
- utrata pozostałości błony dziewiczej;
- cofnięcie wejścia do pochwy i wyeksponowanie cewki moczowej;
- duża wrażliwość tkanek.
Niegdyś używane były nazwy „zanikowe zapalenie pochwy” oraz „zmiany zanikowe w układzie moczowo-płciowym”. W 2014 roku zostały one zastąpione nazwą zespół moczowo-płciowy ze względu na większą adekwatność. Termin zanikowe zapalenie pochwy sugeruje, że objawy dotyczą wyłącznie sromu i pochwy, w dodatku może implikować infekcyjny charakter choroby.
Objawy urologiczne
Badania wykazują, że niemal 20% kobiet po menopauzie cierpi na tzw. parcia naglące, a niemal 50% ma wysiłkowe nietrzymanie moczu. Także częstość występowania zakażeń układu moczowego u starszych kobiet dramatycznie wzrasta. Według badań do 50% kobiet po ukończeniu 80. roku życia ma bakteriurię (obecność bakterii w moczu).
Leczenie menopauzalnego zespołu moczowo-płciowego
Pierwszorzędnym celem terapii jest złagodzenie objawów choroby. Kobiety, u których główne objawy nie są związane z aktywnością seksualną, zwykle otrzymują długodziałające środki nawilżające i estrogen dopochwowo. Natomiast pacjentki, u których objawy wiążą się z zaburzeniami aktywności seksualnej, wymagają bardziej złożonego leczenia.
Dostępnych jest wiele rodzajów terapii:
- leczenie systemowe – może polegać na hormonoterapii zastępczej (HTZ) lub przyjmowaniu leków modulujących receptory estrogenowe (ang. selective estrogen recetpor modulators SERMs). Leczenie systemowe nie jest jednak wskazane, gdy pacjentka zgłasza objawy jedynie ze strony układu moczowo-płciowego;
- leczenie miejscowe – dostępne jest leczenie niehormonalne, tj. różnego rodzaju lubrykanty, które mogą przy okazji przywrócić fizjologiczne pH pochwy, a także hormonalne – estrogeny podawane miejscowo wykazują niewielkie działania niepożądane na organizm, a mogą mieć pozytywny wpływ na nawilżenie pochwy, satysfakcję seksualną i wrażliwość tkanek.
Przeczytaj również:
Suchość pochwy a menopauza. Jak ją leczyć?
Jak leczyć suchość pochwy?
Źródła:
- Kim HK, Kang SY, Chung YJ, Kim JH, Kim MR. The Recent Review of the Genitourinary Syndrome of Menopause. J Menopausal Med. 2015;21(2):65-71. doi:10.6118/jmm.2015.21.2.65.
- Angelou K, Grigoriadis T, Diakosavvas M, Zacharakis D, Athanasiou S. The Genitourinary Syndrome of Menopause: An Overview of the Recent Data. Cureus. 2020;12(4):e7586. Published 2020 Apr 8. doi:10.7759/cureus.7586.
- Genitourinary syndrome of menopause (vulvovaginal atrophy): Clinical manifestations and diagnosis – UpToDate. (n.d.). Retrieved June 28, 2021, from https://www.uptodate.com/contents/genitourinary-syndrome-of-menopause-vulvovaginal-atrophy-clinical-manifestations-and-diagnosis?search=genitourinary syndorme&source=search_result&selectedTitle=2~150&usage_type=default&display_rank=2.
