Ból podbrzusza u kobiet – co może go powodować?

Pierwotne bolesne miesiączkowanie 

Dysmenorrhoea, czyli bolesne miesiączkowanie, to najczęściej występujące zaburzenie miesiączkowania u młodych kobiet. Pierwotne bolesne miesiączkowanie to nazwa zespołu bólowego występujący przed lub w trakcie menstruacji, któremu nie towarzyszą nieprawidłowości ze strony narządu rodnego.  

Taki ból jest odczuwany w podbrzuszu, a czasami również w okolicy lędźwiowo-krzyżowej.  

Zwykle pomocne są leki rozkurczowe, np. drotaweryna lub leki przeciwbólowe. Bolesne miesiączkowanie wymaga badania przez ginekologa w celu wykluczenia ewentualnych patologii w obrębie narządów rozrodczych.  

Endometrioza 

Endometrioza to choroba, w której tkanki błony śluzowej jamy macicy (endometrium) występują poza nią. Takie tkanki endometrialne poza jamą macicy krwawią podczas cyklu miesiączkowego, powodując reakcję zapalną.  

Do objawów należy głównie przewlekły ból w podbrzuszu, który czasami trwa nawet ponad 6 miesięcy.  

Może również wystąpić ból w okresie okołomiesiączkowym i podczas stosunku seksualnego. Diagnoza endometriozy często trwa wiele lat. W leczeniu stosuje się leki hormonalne i przeciwbólowe, a w niektórych przypadkach operację.  

Ciąża ektopowa 

Ciąża ektopowa, nazywana potocznie ciążą pozamaciczną, występuje, gdy zapłodniona komórka jajowa zagnieżdża się w nieprawidłowym miejscu – najczęściej w jajowodzie.  

Taka ciąża nie ma szansy na rozwój i stanowi zagrożenie dla życia matki. Niezbędne jest jej usunięcie.  

Ból spowodowany ciążą ektopową zwykle występuje w 6. tygodniu i jest ostry. Ponadto mogą pojawić się zasłabnięcie, ból w okolicy barków czy parcie na odbytnicę.  

W przypadku podejrzenia ciąży ektopowej należy niezwłocznie zgłosić się na izbę przyjęć.  

W celu usunięcia ciąży najczęściej stosuje się środki farmakologiczne , jednak w nielicznych przypadkach niezbędny jest zabieg operacyjny. 

Poronienie 

Nawet 20% ciąż kończy się poronieniem. Ból przypomina ten występujący w trakcie miesiączki, jednak towarzyszy mu obfite krwawienie ze skrzepami i fragmentami tkanek. Dodatkowo ustępują objawy ciąży. Przy podejrzeniu poronienia należy zgłosić się do ginekologa w celu sprawdzenia, czy w jamie macicy nie ma pozostałości po obumarłym płodzie, co może być przyczyną powikłań.  

Zapalna choroba narządów miednicy (PID) 

Jest to zespół objawów powstających wskutek zmian zapalnych narządów miednicy. Rozwija się na podłożu bakteryjnym, najczęściej przez infekcje przenoszone droga płciową (w 75-90% przypadków to rzeżączka i chlamydia). Rocznie chorobę tę rozpoznaje się u 1,5% kobiet.  

Ze względu na lokalizację PID można podzielić na: 

• endometritis – zapalenie błony śluzowej macicy, w którym typowym objawem jest nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych; 
• salpingitis – zapalenie jajowodów, przebiegające najczęściej z bólami brzucha i bolesnością palpacyjną przydatków; 
• oophoritis – zapalenie jajników i jajowodów; 
• peritonitis pelvica – zapalenie otrzewnej miednicy mniejszej; 
• tuboovarila abscessus – ropień jajnikowo-jajowodowy. 

Najczęściej zgłaszany objaw to ból podbrzusza. Może mu towarzyszyć gorączka, upławy lub krwawienia z dróg rodnych i ból przy stosunku. 

Zapalna choroba narządów miednicy wiąże się z wieloma powikłaniami – może rozwinąć się zapalenie otrzewnej, ropnie, zrosty, niedrożność jelit, przewlekły ból w miednicy mniejszej, a nawet niepłodność.  

Dodatkowo przebyte PID zwiększa ryzyko rozwoju endometriozy i raka jajnika oraz wystąpienia ciąży ektopowej w przyszłości. 

Leczenie polega na antybiotykoterapii i podaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.  

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego 

Jest to jedna z najczęstszych przyczyn bólu podbrzusza. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego jest spowodowane zatkaniem światła wyrostka kamieniem kałowym, co prowadzi do namnażania się w tym miejscu bakterii, stanu zapalnego i martwicy. Pierwszym objawem jest najczęściej ból brzucha. Może również wystąpić utrata łaknienia, nudności i wymioty. W leczeniu ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego stosuje się jego operacyjne usunięcie. Najczęściej operacja przeprowadzana jest metodą laparoskopową.  

Nieswoiste zapalenie jelit 

Do nieswoistych zapaleń jelit zaliczamy wrzodziejące zapalenie jelita grubego i chorobę Leśniowskiego-Crohna. 

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) to rozlane zapalenie błony śluzowej odbytnicy i/lub okrężnicy, które może prowadzić do powstania owrzodzeń.

Choroba Leśniowskiego-Crohna to zapalenie, które może dotyczyć każdego odcinka przewodu pokarmowego. Stan zapalny prowadzi do zniszczenia i włóknienia ściany przewodu pokarmowego oraz do powstania przetok i zwężeń.  

Nieswoiste zapalenie jelit może być przyczyną bólu podbrzusza, który często związany jest z rytmem wypróżnień.  

Dodatkowo charakterystyczne jest występowanie biegunek i domieszki krwi i śluzu w stolcu.  

W czasie zaostrzeń może wystąpić gorączka, bóle stawów, osłabienie czy utrata masy ciała. Choroba diagnozowana jest przez gastroenterologa, który na podstawie badań obrazowych i endoskopowych dobiera odpowiednie leczenie do rodzaju i zasięgu zmian.  

Zapalenie pęcherza moczowego

Objawia się częstym oddawaniu moczu i bólem w jego trakcie, dolegliwościami bólowymi w okolicy nadłonowej oraz rzadziej obecnością krwi w moczu. W badaniu moczu stwierdza się obecność bakterii.  

Tę dolegliwość leczy się antybiotykami. Istotne jest również picie dużej ilości wody, by zadbać o odpowiednie nawodnienie. U niektórych kobiet istnieje wyraźny związek między stosunkami płciowymi a nawrotami zakażenia układu moczowego – ryzyko ZUM można zmniejszyć przez oddawanie moczu bezpośrednio po stosunku.  

U kobiet ból podbrzusza może oznaczać wiele różnych schorzeń, włącznie z tymi ginekologicznymi.

Każde niepokojące objawy powinno się skonsultować z lekarzem w celu ewentualnej dalszej diagnostyki.

Pozwoli to uniknąć wielu powikłań i zaplanować najlepsze postępowanie terapeutyczne. 

Przeczytaj również:
Ból brzucha – rodzaje i przyczyny