Kinesiotaping – jak działają techniki plastrowania dynamicznego?

Kinesiotaping – co to jest? 

Kinesiotaping jest to metoda fizjoterapeutyczna opracowana przez japońskiego chiropraktyka Kenzo Kase w latach 70. XX wieku. Do tapingu używa się elastycznych, najczęściej bawełnianych, cienkich taśm, wykazujących ruchomość na poziomie ok. 140% długości wyjściowej, co jest bliskie elastyczności ludzkich mięśni, zaś właściwości fizyczne plastrów są zbliżone do ludzkiej skóry. Taśmy te są stosunkowo tanie i łatwo dostępne, występują w wielu atrakcyjnych wariantach kolorystycznych oraz zawierają bezpieczny dla skóry akrylowy klej. Szybko zyskały na popularności – na początku wśród sportowców, a następnie w całej populacji.

Twórcy metody zapewniają, iż taping jest odpowiednią metodą wspomagającą leczenie bólu, obrzęków i opuchlizny, gojenie blizn, rozluźnienie mięśni oraz poprawę propriocepcji (czucia głębokiego ułożenia ciała w przestrzeni) [1-2].

Techniki kinesiotapingu  

Metodologia tapingu jest prosta i stanowi kombinację stopnia naciągnięcia taśmy, kształtu jej nacięcia oraz ustawienia ciała w pozycji, która odpowiednio eksponuje oklejane tkanki. Odpowiednio przeszkolony fizjoterapeuta dobierze najlepszą metodę oklejania do potrzeb pacjenta.  

W metodologii tapingu wyróżnia się 6 podstawowych technik aplikacji plastrów: 

• Mięśniowa – jest to aplikacja, w której na naciągnięta skórę przykleja się nierozciągniętą taśmę. Charakterystyczne dla aplikacji mięśniowej jest widoczne pofałdowanie plastra po powrocie do pozycji wyjściowej. Celem tej techniki jest obniżenie napięcia mięśniowego, zmniejszenie dolegliwości bólowych, czy odczucia zmęczenia mięśni oraz poprawa zakresu ruchomości tkanek. 
• Więzadłowa – w tej aplikacji naklejamy napiętą na 25-100% taśmę na nierozciągniętą skórę. Ma to za zadanie pobudzenie mechanoreceptorów, zmniejszenie bólu i rozluźnienie ścięgien i więzadeł.  
• Powięziowa – stosowana w celu poprawy ruchomości powięzi; plaster napięty na około 25-50% nakleja się pulsacyjnie na rozciągniętą tkankę w celu korekcji jej ustawienia oraz zmniejszenia bólu. 
• Przestrzenna – stosowana nad miejscem zmienionym zapalnie lub punktami o dużej bolesności; stosuje się napięcie plastra ok. 25-50% w celu zwiększenia przepływu krwi w naczyniach skóry i transportu chłonki, co ma przyspieszyć regenerację tkanek. 
• Limfatyczna – plaster o bardzo delikatnym napięciu 0-15% nakleja się na okolice objęte obrzękiem w celu wspomagania pracy układu limfatycznego i zmniejszenia obrzęku. 
• Korekcyjna – stosowana w celu wspomagania ograniczeń ruchów w stawie, wspomaga prawidłowe ustawienie kończyny, może korygować postawę ciała; stosuje się napięcie plastra ok. 50-75%. 

Oprócz techniki aplikacji znaczenie ma również kształt plastra, który dobierany jest zależnie od celu terapii i okolicy ciała. Plastry najczęściej wycina się w kształt liter I, Y, X lub wachlarza (ośmiornicy) w przypadku aplikacji limfatycznych [3]. 

Wskazania do aplikacji 

Ze względu na łatwość w użyciu i uniwersalny charakter taśm, znajdują one zastosowanie w leczeniu wspomagającym wielu dolegliwości różnego pochodzenia: 

• Obrzęki, opuchlizna, siniaki, stłuczenia – dzięki usprawnieniu krążenia w naczyniach skórnych i poprawie przepływu limfy, taśmy są w stanie zredukować istniejące obrzęki i zmniejszyć dolegliwości bólowe oraz ograniczenia ruchu z tym związane; 
• Bóle i napięcie mięśni, bóle stawów, ograniczenia ruchu w stawach – odpowiednio zastosowane techniki zmniejszają odczucia bólowe, obniżają napięcie mięśniowe i poprawiają zakres ruchu w stawach; 
• Wady postawy, świeże urazy, przykurcze stawowe – dzięki zastosowaniu technik korekcyjnych możliwe jest przywrócenie prawidłowego ustawienia tkanek, a tym samym zastąpienie ortezy oraz utrwalenie efektów fizjoterapii; 
• Blizny – taping blizn powoduje zwiększenie elastyczności i ruchomości tkanki bliznowatej, a tym samym zmniejszenie dyskomfortu i ograniczeń ruchu spowodowanych jej sztywnością; 
• Taping kosmetyczny – rosnącą popularność zyskuje zastosowanie taśm kinezjologicznych w medycynie estetycznej i redukcji zmarszczek; odpowiednio naciągnięta taśma na twarzy może dawać efekt liftingujący skórę. 

Kinesiotaping jest bezpieczny, dzięki czemu może być z powodzeniem stosowany u dzieci, osób starszych, kobiet w ciąży, pacjentów neurologicznych i onkologicznych (za zgodą lekarza prowadzącego), a także na wrażliwych obszarach ciała, takich jak twarz, klatka piersiowa, brzuch [3]. 

Przeciwwskazania do kinesiotapingu 

Przeciwwskazane jest plastrowanie miejsc ostrej infekcji, otwartych ran, niezrośniętych złamań, świeżych tatuaży, zakrzepicy żył głębokich, nowotworów złośliwych oraz ostrych alergii. U osób wrażliwych zdarzają się reakcje alergiczne na klej – aby je wykluczyć, można nakleić mały kawałek taśmy (ok. 1×1 cm) na wewnętrzną okolicę przedramienia i odczekać 15 minut; najlepiej jednak wydłużyć ten czas do kilku godzin, a nawet doby. Jeżeli po tym czasie pojawią się świąd, zaczerwienienie lub inne zmiany skórne należy zrezygnować z tapingu. Szczególną ostrożność powinny wykazać osoby cierpiące na zaburzenia czucia np. chore na cukrzycę [4]. 

Kinesiotaping – przygotowanie do zabiegu 

Plastry o odpowiednio dobranej długości i kształcie nakleja się bezpośrednio na ogoloną, odtłuszczoną i osuszoną skórę. Dzięki dobremu przyleganiu do skóry nie ograniczają one ruchów ciała i nie podrażniają skóry. Plastry są wodoodporne, dzięki czemu można w nich zażywać kąpieli, wystarczy jedynie osuszyć je ręcznikiem po wyjściu z wody. Dobrze naklejona taśma może pozostawać na skórze 2-7 dni, nie powodując żadnych reakcji alergicznych ani odparzeń [3]. 

Kinesiotaping – jak przebiega zabieg? 

Aplikację zawsze powinna wykonywać osoba wykwalifikowana – fizjoterapeuta, który na podstawie wywiadu i badania funkcjonalnego będzie w stanie określić najlepszą technikę, kształt i długość potrzebnej taśmy. Aby taśma dobrze przylegała do skóry, powinna być aplikowana na ogoloną oraz świeżo odtłuszczoną i osuszoną skórę. Zabieg sam w sobie jest krótki i trwa ok. 5-10 min. W niektórych przypadkach możliwe jest samodzielne dalsze naklejanie taśm w domu po zapoznaniu się z techniką aplikacji. Wymaga to jednak użycia obu rąk i ustawienia ciała w odpowiedniej pozycji, co może stanowić pewne ograniczenie. Warto pamiętać, że kinesiotaping nie zastępuje terapii manualnej ani ćwiczeń, a jedynie je uzupełnia. 

Kinesiotaping – jaka jest cena zabiegu? 

Cena za zabieg waha się od ok. 40 zł w małych miastach do ok. 80 zł w dużych. Cena może różnić się w zależności od wybranej okolicy ciała i ilości taśmy potrzebnej do zabiegu. Wielu fizjoterapeutów nakleja taśmy pod koniec wizyty fizjoterapeutycznej w celu utrwalenia efektów terapii i wówczas najczęściej usługa ta jest wliczona w koszt wizyty. 

Kinesiotaping – ograniczenia metody 

W środowisku medycznym kinesiotaping budzi spore kontrowersje ze względu na brak twardych dowodów naukowych na skuteczność tej metody. W wielu badaniach potwierdzających skuteczność tapingu brakuje rzetelnej metodologii lub sama metoda plastrowania łączona jest z innymi technikami fizjoterapeutycznymi, przez co trudno jednoznacznie wskazać, co przyczyniło się do sukcesu terapeutycznego. Po stronie przeciwników można znaleźć wiele dowodów obalających skuteczność tapingu i brak wyższości nad działaniem placebo. Jednocześnie sama metoda jest bardzo popularna i lubiana przez pacjentów, a wielu z nich odczuwa subiektywną poprawę dzięki plastrom.

Taśmy stosowane przeciwbólowo stanowią bezpieczniejsze i mniej inwazyjne rozwiązanie niż stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych.  

Najrozsądniejszym podejściem jest traktowanie kinesiotapingu jako metody komplementarnej, uzupełniającej całościowy proces rehabilitacyjny, a nie jedyny sposób rozwiązania problemu [5].

Przeczytaj również:
Krioterapia – czy sprawdza się w leczeniu bólów mięśniowych i kontuzji?