Naproksen – działanie, wskazania, skutki uboczne

Co to jest naproksen? 

Naproksen to lek zaliczany do grupy niesteroidowych leków przeciw zapalnych (NLPZ). Jest pochodną kwasu propionowego, podobnie jak ibuprofen i ketoprofen. Lek został wprowadzony do lecznictwa pod koniec lat 70. XX wieku i jest stosowany do dzisiaj. Wykazuje działanie typowe dla grupy leków NLPZ: 

• przeciwbólowe, 
• przeciwzapalne, 
• przeciwgorączkowe, 
• hamujące agregację płytek krwi. 

Jak działa naproksen? 

Naproksen, podobnie jak inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, hamuje aktywność enzymu cyklooksygenazy. Enzym ten bierze udział w syntezie prostaglandyn, które powstają z lipidów błony komórkowej. Te z kolei biorą bezpośredni udział w pojawienia się bólu, gorączki i stanu zapalnego.

Wyróżnia się dwie izoformy enzymu cyklooksygenazy: COX-1 i COX-2. Pierwsza z nich występuje w różnych tkankach organizmu, w tym w płytkach krwi, nerkach, żołądku i naczyniach krwionośnych. Natomiast COX-2 swoją aktywność wykazuje głównie w tkankach objętych procesem zapalnym.

Leki z grupy NLPZ wykazują zróżnicowane powinowactwo do izoform cyklooksygenazy.

Naproksen wykazuje powinowactwo do obu izoform – zarówno COX-1, jak i COX-2.

Hamowanie COX-2 skutkuje działaniem przeciwbólowym i przeciwzapalnym, natomiast blokowanie COX-1 w płytkach krwi odpowiada za działanie przeciwagregacyjne. 

Jak stosować naproksen? 

Okres półtrwania leku w osoczu jest stosunkowo długi i wynosi około 14 godzin u młodych osób. U osób starszych okres półtrwania jest znacznie dłuższy. Dzięki temu stosowanie leku jest mało problematyczne – zwykle wystarczają dwie dawki na dobę, by utrzymać stałe działanie leku. 

Naproksen stosuje się w leczeniu bólów o małym i umiarkowanym nasileniu. Dawkowanie zależy od wskazań i stanu pacjenta. Zazwyczaj stosuje się dawkę 500-1000 mg na dobę. 

Naproksen – postacie 

Postacie, w jakich występuje naproksen: 

• tabletki, 
• tabletki dojelitowe (o opóźnionym uwalnianiu), 
• kapsułki miękkie (o szybkim działaniu), 
• żel (do stosowania miejscowego), 
• czopki. 

Naproksen bez recepty jest dostępny w formie tabletek i żelu. Naproksen-żel jest ciekawą i wygodną formą stosowania leku. Stosując preparaty z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych miejscowo, znacznie zmniejsza się ryzyko powikłań i działań niepożądanych. Naproksen na receptę jest dostępny w postaci tabletek i czopków. 

Naproksen – wskazania do stosowania 

Naproksen stosuje się w leczeniu: 

• reumatoidalnego zapalenia stawów, 
• choroby zwyrodnieniowej stawów, 
• ostrych zaburzeń mięśniowo-szkieletowych, 
• bolesnego miesiączkowania, 
• ostrej dny moczanowej, 
• bólów głowy, zębów, mięśni, kości, stawów, 
• gorączki. 

Naproksen – przeciwwskazania 

Do przeciwwskazań do stosowania naproksenu należą: 

• nadwrażliwość na substancję leczniczą, 
• choroba wrzodowa, 
• krwawienia z żołądka i dwunastnicy, 
• krwawienie z przewodu pokarmowego, 
• astma i pokrzywka, 
• ciężka niewydolność serca, 
• niewydolność wątroby, 
• niewydolność nerek, 
• ostatni trymestr ciąży. 

Naproksen w ciąży i okresie laktacji 

Stosowanie naproksenu w ostatnim trymestrze ciąży jest przeciwwskazane z powodu ryzyka przedwczesnego zamknięcia przewodu tętniczego. Lek może opóźniać i wydłużać akcję porodową. Ponadto naproksen zwiększa skłonność do krwawienia u matki i dziecka. 

Należy unikać stosowania leku w okresie karmienia piersią. 

Czy naproksen jest bezpieczny? Działania niepożądane 

Naproksen uważa się za lek lepiej tolerowany niż kwas acetylosalicylowy (wykazuje słabsze działanie przeciwagregacyjne niż kwas acetylosalicylowy). Jednakże tak jak inne substancje lecznicze, może on powodować działania niepożądane. Należą do nich:

• nudności, 
• wymioty, 
• biegunki, 
• wzdęcia, 
• zaparcia, 
• ból brzucha, 
• krwawe wymioty, 
• wrzodziejące zapalenie jamy ustnej, 
• zapalenie błony śluzowej żołądka, 
• reakcje nadwrażliwości, 
• zwiększone ryzyko zatorów tętnic, 
• niewydolność serca. 

Znacznie rzadziej mogą pojawić się: 

• działanie nefrotoksyczne – w tym zapalenie kłębuszków nerkowych, śródmiąższowe zapalenie nerek, zespół nerczycowy, krwiomocz, niewydolność nerek, 
• zapalenie wątroby, nieprawidłowa czynność tego narządu, 
• żółtaczka, 
• zaburzenia widzenia, 
• bóle głowy, 
• depresja, 
• splątanie, 
• omamy, 
• szumy uszne, 
• senność, 
• drgawki, 
• wysypka skórna. 

Naproksen – interakcje

Podczas stosowania naproksenu zachowaj ostrożność, jeśli stosujesz następujące grupy leków:

• Leki zobojętniające kwas solny lub cholestyramina – mogą opóźniać wchłanianie naproksenu, co może spowodować opóźnienie działania leku. 
• Ze względu na duży stopień wiązania naproksenu z białkami osocza należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania preparatów z grupy pochodnych hydantoiny, a także leków przeciwzakrzepowych i sulfonamidów. Powinno się obserwować, czy nie występują efekty przedawkowania tych leków. 
• Inne leki przeciwbólowe z grupy NLPZ – należy unikać jednoczesnego stosowania dwóch lub większej ilości leków z tej grupy, ponieważ może to prowadzić do nasilenia działań niepożądanych. 
• Leki moczopędne – jednoczesne stosowanie naproksenu z tymi lekami powoduje osłabienie działania moczopędnego. Leki moczopędne mogą zwiększyć ryzyko działania nefrotoksycznego naproksenu. 
• Glikozydy nasercowe – leki z grupy NLPZ mogą nasilać niewydolność serca. 
• Kortykosteroidy – występuje zwiększone ryzyko owrzodzenia przewodu pokarmowego. 
• Leki przeciwzakrzepowe – istnieje ryzyko zwiększenia działania leków z tej grupy (np. warfaryny). 
• Chinolony – jednoczesne stosowanie z naproksenem zwiększa ryzyko drgawek. 
• Leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI – naproksen może obniżyć ich skuteczność.
• Leki na nadciśnienie tętnicze – łączne stosowanie leków z grupy NLPZ zwiększa ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego.

Wszystkie substancje aktywne wchodzące w interakcje z naproksenem są wymienione w ulotce dołączonej do opakowania leku.

Przeczytaj również:
Niesteroidowe leki przeciwzapalne – jak działają?