16 typów osobowości. Czy ten test ma sens? Psycholog wyjaśnia

Czym jest test 16 typów osobowości? 

Test 16 typów osobowości (MBTI) powstał na bazie kilku teorii osobowości. Autorzy testu 16 osobowości czerpali inspirację z teorii Carla Junga. Jung na podstawie przeprowadzonych przez siebie badań wysnuł wniosek, że posiadamy preferencje odnośnie stylów poznawczych (sposobów myślenia, działania, rozwiązywania problemów, zbierania informacji z otoczenia). Uważał on je za naturalne skłonności ludzi, które wraz z innymi cechami i uwarunkowaniami tworzą naszą osobowość.

Jung wyróżnił istnienie 3 wymiarów osobowości (skłonności), które wpływają na nasze funkcjonowanie:

• ekstrawersja-introwersja,
• myślenie-odczuwanie,
• percepcja-intuicja.

Autorki testu, który był w dużej mierze inspirowany teorią Junga, dodały 4 wymiar: ocenianie-obserwacja. 

Aby w pełni zrozumieć typologię 16 osobowości, poniżej przybliżamy charakterystykę poszczególnych wymiarów:

Zgodnie z założeniami testu 16 osobowości to właśnie kombinacja poszczególnych preferencji na wymienionych powyżej wymiarach tworzy tzw. typ osobowości. 

16 typów osobowości – jakie wyróżniamy? 

Typy osobowości możemy podzielić na 4 grupy. W każdej z nich znajdziemy 4 typy osobowości, które zostały pogrupowane na podstawie ich wzajemnego podobieństwa.

Analitycy

Do tej grupy zaliczamy typy osobowości, u których występuje preferencja myślenia (T) i intuicji (N). Są to osoby wysoce analityczne, myślące logicznie, które preferują intelektualne rozważania i debaty. Analitycy są błyskotliwymi myślicielami, indywidualistami, którzy wykorzystują swoją kreatywność do poszukiwania innowacyjnych rozwiązań. Analitycy to świetni stratedzy. Są otwarci na nowe pomysły i nie boją się podejmować trudnych decyzji. Posiadają cechy na ogół pożądane, które mogą jednak powodować problemy w ich życiu osobistym.  

Do analityków zaliczamy następujące typy osobowości: 

• INTP (Logik), 
• INTJ (Architekt), 
• ENTP (Dyskutant), 
• ENTJ (Dowódca). 

Dyplomaci

Ta grupa składa się z typów osobowości, które koncentrują się na odczuwaniu (F) i intuicji (N). Dyplomaci to idealiści o mocnym kręgosłupie moralnym. Kierują się w życiu określonymi zasadami, są wrażliwi i empatyczni. Pragną pomagać ludziom i czynić świat lepszym. Często są to też osoby bardzo kreatywne, zainteresowane sztuką, literaturą czy muzyką. Dyplomaci wprowadzają pokój i harmonię w grupie, ale mogą nie sprawdzić się w sytuacjach wymagających podejmowania trudnych decyzji opartych wyłącznie na chłodnej kalkulacji.  

Do grupy dyplomatów zaliczamy: 

• INFP (Pośrednik), 
• INFJ (Rzecznik), 
• ENFP (Działacz), 
• ENFJ (Protagonista). 

Strażnicy

Typy osobowości tworzące tę grupę charakteryzują się preferencją percepcji (S) i oceniania (J). Osoby z tej grupy to jednostki wysoce pragmatyczne, pragnące stabilizacji i bezpieczeństwa. Strażnicy są skrupulatni, sumienni i pracowici. Lubią porządek zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym. Są niezłomni w dążeniu do celu, wywiązują się ze zobowiązań i planów. Mogą jednak doświadczać trudności w sytuacjach wymagających elastyczności, spontaniczności i kreatywności, a jako prawdziwi „tradycjonaliści” mogą mieć trudność z akceptacją odmiennych poglądów i nowych rozwiązań.

Przedstawicielami tej grupy są: 

• ISFJ (Obrońca), 
• ISTJ (Logistyk), 
• ESFJ (Doradca), 
• ESTJ (Wykonawca). 

Artyści

Osoby należące do tej grupy preferują percepcję (S) i obserwację (P). Ze wszystkich wymienionych grup artyści są najbardziej spontaniczni, rozrywkowi, żyjący „tu i teraz”. Moją ogromny i niepochamowany apetyt na życie, lubią zmiany, są otwarci na doświadczenia. Nie są to jednak typowe „lekkoduchy”. Artyści potrafią twardo stąpać po ziemi, gdy sytuacja tego wymaga. Szybko potrafią znaleźć rozwiązanie problemu i wprowadzić je w życie. Artyści wykorzystują swoje naturalne talenty i predyspozycje jako narzędzia do osiągnięcia sukcesu. Narzędziem artysty może być nie tylko pędzel, ale również młotek czy chociażby wysoce rozwinięte umiejętności interpersonalne. Czasem jednak cechy artystów mogą powodować, że osoby te przeznaczą za dużo energii na doczesne przyjemności, ryzykowne zachowania czy inwestycje.  

Do grupy tej zaliczamy następujące typy osobowości: 

• ISFP (Poszukiwacz przygód), 
• ISTP (Wirtuoz), 
• ESFP (Animator), 
• ESTP (Przedsiębiorca).

Najrzadszy i najczęstszy typ osobowości 

Przez wiele lat najrzadszym typem osobowości w populacji był Rzecznik. Wyniki badań z 2018 r. pokazują jednak, że aktualnie najrzadziej spotykamy się z typem Dowódcy. Oba należą do grupy Analityków. 

Typy osobowości uszeregowane od najczęściej występującego do najrzadszego:

1. Logistyk (17,6%) 
2. Obrońca (10,6%) 
3. Wirtuoz (9,4%) 
4. Wykonawca (8,0%) 
5. Działacz (7,5%) 
6. Poszukiwacz przygód (6,7%) 
7. Pośrednik (6,4%) 
8. Doradca (6,3%) 
9. Animator (5,1%) 
10. Przedsiębiorca (4,9%)  
11. Logik (4,5%) 
12. Architekt (3,1%) 
13. Dyskutant (3%) 
14. Rzecznik (2,9%) 
15. Protagonista (2,3%) 
16. Dowódca (1,8%). 

U mężczyzn najrzadziej występują typy Rzecznik i Protagonista. U kobiet natomiast rzadko spotykamy typy Dowódcy i Dyskutanta. 

Na czym polega test 16 osobowości? 

Test 16 osobowości ma formę kwestionariusza. Zawiera zdania, które osoba rozwiązująca test musi ocenić na podstawie kilkustopniowej skali. W niektórych pytaniach musimy wybrać jedną z 2 możliwych odpowiedzi. Na tej podstawie określamy preferencje (cechy) badanej osoby w zakresie 4 wymiarów osobowości. Kombinacja poszczególnych cech określa typ osobowości. 

Test 16 osobowości znajduje zastosowanie przede wszystkim w korporacjach, gdzie jest stosowany jako narzędzie w procesie rekrutacji. Jest również używany przez firmy w celu lepszego zrozumienia pracowników, rozwijania ich mocnych stron i sprawniejszego kierowania zespołem. Wykorzystują go również coachowie oraz specjaliści w zakresie doradztwa zawodowego i rozwoju osobistego. 

Test 16 osobowości zyskuje na popularności. Jest on jednak często krytykowany przez środowisko naukowe, gdyż nie jest narzędziem wystandaryzowanym. Ma niski poziom trafności i rzetelności.

Oznacza to, że osoba wykonując test kilka razy (np. 3 razy w ciągu miesiąca) może każdorazowo otrzymać zupełnie różny wynik (typ). Świadczy to o niskiej wiarygodności testu i jego wyników. Dlatego w moim odczuciu ten test nie powinien być stosowany w sytuacjach, gdzie jego wynik może przesądzić o losie człowieka, np. w procesie rekrutacji. 

Test 16 osobowości – wady i zalety 

Wady: 

• próba zamknięcia złożonej osobowości człowieka w sztywne ramy, które nie uwzględniają jego indywidualności, na podstawie wyników jednego krótkiego testu; 
• niska trafność i rzetelność testu; 
• niewystarczająca ilość badań sprawdzających i potwierdzających wiarygodność narzędzia; 
• test jest kwestionariuszem samooopisowym, posiada więc wszystkie wady typowe dla metody samoopisowej. Wyniki mogą być „zafałszowane”, ponieważ człowiek nie jest w stanie obiektywnie ocenić siebie i nie zawsze wie wszystko o sobie. Wówczas wynik może nie przedstawiać rzeczywistości a wyobrażony obraz siebie.  

Zalety: 

• test może stanowić cenne źródło informacji o sobie, własnych preferencjach, mocnych i słabych stronach. Ważne jednak, aby nie traktować go jako prawdy ostatecznej i spojrzeć na wynik krytycznym okiem; 
• test 16 typów osobowości jest bardzo popularny, łatwo dostępny i bezpłatny; 
• podstawą teoretyczną testu jest koncepcja stworzona przez szanowanego psychologa Carla Gustava Junga; 
• każdy typ osobowości jest opisany w wyczerpujący i szczegółowy sposób.  

Przeczytaj również:
Inteligencja emocjonalna. Jak ją rozwijać?