Agorafobia. Skąd bierze się lęk przed tłumem?

Agorafobia – co to jest? 

W przypadku agorafobii występuje silny lęk przed miejscami i sytuacjami, z których (w ocenie tej osoby) trudno będzie się wydostać lub uzyskać pomoc w razie wystąpienia problemów.  

Osoby zmagające się z agorafobią często cierpią na zaburzenia lękowe z atakami paniki. Wówczas agorafobia może stanowić „powikłanie” tego zaburzenia. Kiedy człowiek w przeszłości doświadczył objawów napadu paniki w miejscu publicznym, może naturalnie rozwinąć się w nim lęk przed kolejnymi napadami i niesprzyjającymi okolicznościami, w których może on nastąpić. Dla wielu osób jest to zdarzenie krępujące i stresujące, a dodatkowo potrzeba ucieczki i odseparowania się od otoczenia podczas ataku może być w niektórych miejscach publicznych utrudniona lub niemożliwa.  

Osoba z agorafobią obawia się zwykle miejsc zatłoczonych (centrów handlowych, koncertów i festiwali itp.), przestrzeni zamkniętych (teatry, kościoły, kina, windy), środków komunikacji (autobusy, pociągi, samoloty, samochody). Osoby te niechętnie oddalają się od domu (np. wyjazd na zagraniczne wakacje), a przy nasilonej agorafobii mogą zaprzestać wychodzenia z domu nawet na bardzo długi czas. 

Agorafobia – możliwe przyczyny 

• Genetyczne predyspozycje do rozwoju zaburzeń lękowych, ataków paniki – występowanie zaburzeń w bliskiej rodzinie, np. bliski krewny zmagający się z agorafobią; 
• narażenie na stres, traumy i nieradzenie sobie z nimi – może skutkować nasileniem objawów lęku i prowadzić do rozwoju fobii i ataków paniki, a w następstwie także agorafobii; 
• choroby somatyczne i zły stan zdrowia, np. strach przed wychodzeniem do miejsc publicznych po przebyciu zawału; 
• współwystępowanie innych zaburzeń: depresji, zaburzeń lękowych, uzależnienia od substancji psychoaktywnych. 

Agorafobia – objawy 

• Silny lęk w zatłoczonych miejscach publicznych, środkach transportu; 
• „wewnętrzna blokada”, np. przed pójściem na koncert ulubionego zespołu pomimo szczerych chęci; 
• symptomy fizjologiczne w sytuacji generującej lęk, np. nadmierna potliwość, kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, drżenie rąk, ból głowy, dolegliwości ze strony układu pokarmowego; 
• pogorszenie funkcjonowania społeczno-emocjonalnego, rezygnacja ze spotkań towarzyskich, rozpad bliskich związków, poczucie samotności i wyobcowania, co z kolei może prowadzić do spadku nastroju, poczucia beznadziejności i apatii; 
• problemy w szkole, pracy, relacjach. 

Agorafobia – leczenie 

Proces leczenia agorafobii jest kwestią bardzo indywidualną. Specjaliści, opracowując plan leczenia, biorą pod uwagę m.in. nasilenie objawów czy choroby współistniejące.  

Leczenie opiera się przede wszystkim na psychoterapii i psychoedukacji, z wykorzystaniem farmakoterapii w przypadku nasilonych objawów lęku lub współwystępowaniu depresji, zaburzeń lękowych czy innych schorzeń. Skuteczną formą psychoterapii w przypadku zaburzeń o podłożu lękowym jest psychoterapia poznawczo-behawioralna. Jej celem jest modyfikacja niepożądanych i szkodliwych schematów myślowych i zastępowanie ich zdrowymi i konstruktywnymi odpowiednikami.  

Agorafobia – test 

Istnieje szereg testów pomocnych w diagnozie agorafobii. Należą do nich np. Skale Objawowe Zaburzeń Lękowych lub Skala Zachowań Unikowych Towarzyszących Agorafobii. Dodatkowo w internecie można znaleźć stworzony przez WHO międzynarodowy kwestionariusz diagnostyczny (WHO WMH-CIDI) przetłumaczony na język polski, w którym znajduje się osobna sekcja poświęcona diagnozie objawów agorafobii.  

Ponadto w internecie można natrafić także na szereg testów i quizów. Nie warto ich jednak wykonywać, ponieważ wyniki nie będą wiarygodne.  

Diagnozę agorafobii pozostaw specjalistom. Jeśli zaobserwujesz u siebie niepokojące symptomy, jak najszybciej zgłoś się po pomoc.

Przeczytaj również:
Akrofobia. Skąd bierze się lęk wysokości?