Biopsja kosmówki (CVS) – wskazania, zagrożenia, przebieg
Biopsja kosmówki to badanie oferowane kobietom ciężarnym w celu sprawdzenia, czy dziecko ma zaburzenie genetyczne lub chromosomalne. Polega na pobraniu i przetestowaniu próbki komórek z łożyska - narządu łączącego matkę z dzieckiem.
Czym jest biopsja kosmówki?
Biopsja kosmówki (CVS – Chorionic Villus Sampling) to rodzaj inwazyjnego badania prenatalnego. Służy do wykrycia nieprawidłowości genetycznych, takich jak zespół Edwardsa, zespół Patau, czy zespół Downa. W badaniu tym wykorzystywana jest analiza cytogenetyczna, molekularna i biochemiczna pobranego materiału. Metoda ta umożliwia oznaczenie nieprawidłowości już w pierwszym trymestrze ciąży i jest w tym okresie proponowana rutynowo kobietom o podwyższonym ryzyku wystąpienia u płodu choroby genetycznej.
Kiedy wykonuje się biopsję kosmówki?
Biopsja kosmówki to rodzaj inwazyjnego badania prenatalnego, które jako jedyne można zastosować już w pierwszym trymestrze ciąży. Badanie zleca lekarz na podstawie odpowiednich przesłanek i zgody pacjentki. Biopsja kosmówki jest przeprowadzana pod kontrolą aparatu USG, przy pomocy igły wkłuwanej przez brzuch lub narzędziami przez szyjkę macicy. Na wynik badania czeka się kilka dni i może pomóc on w decyzji o dalszym postępowaniu w ciąży.
Biopsja kosmówki, jako rodzaj inwazyjnego badania prenatalnego, może być proponowana, jeśli istnieje duże ryzyko choroby genetycznej u dziecka. Dotyczy to kobiet, u których:
- dziecko z poprzedniej ciąży miało mnogie wady rozwojowe lub aberrację chormosomalną;
- w rodzinie występują choroby i wady genetyczne;
- stwierdzono nieprawidłowy wynik badań nieinwazyjnych;
- zajście w ciążę nastąpiło powyżej 35. roku życia.
Skierowanie na zabieg biopsji kosmówki wystawia lekarz ginekolog-położnik lub perinatolog.
Badanie nie jest obowiązkowe. Po przedstawieniu przez lekarza wad i zalet badania, ostateczna decyzja o jego wykonaniu należy do pacjentki.
Jak wygląda biopsja kosmówki?
Biopsja kosmówki jest wykonywana między 9. a 12. tygodniem ciąży. Zabieg polega na pobraniu małej próbki komórek z łożyska. Istnieją dwie metody pobrania materiału do badania:
- biopsja przezbrzuszna – igła jest wprowadzana przez powłoki brzuszne;
- biopsja za pomocą cewnika lub kleszczy wprowadzanych przez szyjkę macicy.
Badanie trwa około 10 minut i może powodować uczucie dyskomfortu.
Ryzyko powikłań
Biopsja kosmówki jest badaniem inwazyjnym i, jak każda metoda inwazyjna, niesie za sobą ryzyko poronienia. Obecnie ryzyko poronienia po zabiegu biopsji wynosi około 1%.
Zalety i wady biopsji kosmówki
Główną zaletą biopsji kosmówki jest możliwość wykonania jej w pierwszym trymestrze ciąży. Skraca to czas niepokoju rodziców w oczekiwaniu na badanie i pozwala na udzielenie odpowiedniej opieki lekarskiej w trakcie trwania ciąży i po porodzie, a także ewentualne przerwanie ciąży, które niesie mniejsze ryzyko powikłań dla pacjentki. Biopsję kosmówki można również wykonać w przypadku, gdy amniopunkcja nie jest możliwa (np. małowodzie, bezwodzie).
Wadą tej metody jest trudniejsza analiza wyniku i zwiększone ryzyko jego złej interpretacji. Czasami w pobranym w biopsji materiale znajdą się, oprócz komórek dziecka, również komórki matki, co może powodować niezgodności kariotypu płodu. W takich przypadkach konieczne jest wykonanie amniopunkcji.
Przeczytaj również:
Badania genetyczne w ciąży – co warto wiedzieć?
Źródła:
- Bręborowicz G., Położnictwo i Ginekologia. Tom 1, PZWL 2020.
- Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w zakresie przesiewowej diagnostyki ultrasonograficznej w ciąży o przebiegu prawidłowym – 2020 r.
- Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące postępowania w zakresie diagnostyki prenatalnej (Kwiecień 2009).
- Gnyś-Wiercioch, Agnieszka et al. “Analiza cytogenetyczna biopsji kosmówki–wady i zalety” [Chorionic Villus Sampling in cytogenetic analysis–disadvantages and advantages]. Ginekologia polska vol. 83,5 (2012): 368-72.
- https://www.nhs.uk/conditions/chorionic-villus-sampling-cvs/