Ból jąder – na jakie choroby może wskazywać?

Ból jąder – przyczyny 

Wśród przyczyn niepokojącego bólu jądra wymienia się m.in.: 

• skręt jądra (powrózka nasiennego) – do niedokrwienia, którego skutkiem są nieodwracalne zmiany martwicze w jądrze dochodzi już po upływie 4-8 h; 
• skręt przyczepka jądra lub najądrza – typowy jest objaw błękitnej kropki stwierdzany przy badaniu lekarskim; 
• zapalenie jądra lub najądrza – powodowane przez bakterie, rzadziej wirusy;  
• uraz jądra – ból może powodować krwiak moszny uciskający jądro; 
• guz jądra – często jednak nie daje dolegliwości bólowych; 
• zaburzenia w oddawaniu moczu – nawracające bóle obu jąder oraz parcia naglące, przerywany strumień moczu, nietrzymanie moczu i zaparcia wskazują na problem dotyczący zwieracza cewki moczowej; 
• idiopatyczny obrzęk moszny – może powstać po ukąszeniu przez owada, niekiedy nie towarzyszy mu ból, a jedynie świąd; 
• zapalenie naczyń związane z IgA (dawniej plamica Schönleina-Henocha) – na chorobę wskazują takie objawy jak: wysypka skórna, bóle brzucha i stawów, krwiomocz; 
• kamica moczowodowa i przepuklina pachwinowa – ból czasami promieniuje do moszny [1, 2]. 

Znaczna część z wymienionych wyżej rozpoznań nie wymaga podejmowania interwencji w trybie ostrym, jednak aby móc zastosować odpowiednie leczenie czy postępowanie, należy niezwłocznie udać się do lekarza. Skręt jądra, który oprócz dolegliwości bólowych daje zaczerwienienie i obrzęk moszny [3], należy do stanów nagłych, które trzeba wykluczyć w pierwszej kolejności, gdyż upływający czas grozi nieodwracalną utratą funkcji jądra.  

Ból jąder z powodu braku stosunku 

Długotrwała erekcja, która nie kończy się rozładowaniem seksualnym, może dać wrażenie dyskomfortu, a nawet bólu w mosznie. Przyczyną tego zjawiska jest nadmierne przekrwienie, które wywiera ucisk na tkanki i powoduje ich krótkotrwałe niedotlenienie. Jednak należy zaznaczyć, że nie jest to stan zagrażający zdrowiu i funkcji jąder.  

Ból jąder po stosunku 

Żylaki powrózka nasiennego mogą stanowić prawdopodobną przyczynę bólu jądra w trakcie wzwodu i podczas każdej długotrwałej aktywności fizycznej. Częściej dotyczą jedynie lewej strony moszny, jednak zdarza się, że występują obustronnie. 

Ból jąder u dziecka 

Skręt przyczepka jądra zdarza się na ogół u chłopców jeszcze przed wiekiem dojrzewania. Przy podejrzeniu takiego rozpoznania kluczową rolę odgrywa wczesne wykonanie badania USG, gdyż w późniejszym stadium choroby obraz może łudząco przypominać ostre zapalenie jądra [1].  

Kolejną możliwą przyczyną jest zapalenie naczyń związane z IgA, które typowo występuje u chłopców między 4. a 10. rokiem życia [4]. 

Ponadto zakażenie wirusem świnki może dać powikłanie w postaci zapalenia jądra, ale dzięki szczepieniom ochronnym obecnie jest to rzadkie rozpoznanie.  

Ból jąder u nastolatków 

W wyniku nieleczonego zakażenia bakteryjnego pęcherza moczowego lub cewki u mężczyzn może rozwinąć się zapalenie jądra lub nadjądrza. Do infekcji częściej może dochodzić u aktywnych seksualnie mężczyzn, dlatego jeśli nastolatek odczuwa ból jądra, warto rozważyć, czy pacjent nie przebył w ostatnim czasie infekcji układu moczowego [1]. 

Ból jąder – jaki lekarz może pomóc? 

Ból jądra stanowi zawsze pilne wskazanie do konsultacji lekarskiej. W tym celu powinno się udać do chirurga dziecięcego bądź urologa – kiedy problem dotyczy dorosłego mężczyzny. Jeśli taka wizyta nie jest możliwa w trybie pilnym, należy zgłosić się do lekarza rodzinnego lub na szpitalny oddział ratunkowy.  

Badanie ultrasonograficzne z kolorowym dopplerem stanowi bardzo pomocne narzędzie naprowadzające na trafną diagnozę. Czasami jednak nie można tym badaniem wykluczyć skrętu jądra i wówczas stosuje się operację zwiadowczą moszny.  

Niezbędne do wykluczenia stanów nagłych wymagających operacji są wywiad i badanie pacjenta. Warto pamiętać, że stany chorobowe jąder mogą dać niespecyficzny ból podbrzusza. 

Jak złagodzić ból jąder? 

Przykładem rozpoznania, które często ustępuje samoistnie, jest skręt przyczepka. Wówczas skuteczne w walce z bólem okazują się być ciepłe okłady i odpoczynek. Można również sięgnąć po leki przeciwbólowe. Gdy istnieje możliwość, że ból okolicy jądra wywołany mógł zostać uciskiem obcisłej bielizny czy ubrania, usunięcie tego czynnika zniweluje dolegliwości.  

Domowe sposoby na ból jąder 

Jeśli przyczyną bólu jąder są zaburzenia w oddawaniu moczu, pomocna może być zmiana diety, która wyeliminuje towarzyszący problem z zaparciami [1]. 

Rozładowanie seksualne w postaci wytrysku spowoduje ustąpienie bólu, jeśli powodem dolegliwości było przekrwienie i ucisk okolicznych struktur. Zimny okład czy prysznic chłodną wodą wpłynie na naczynia krwionośne, zwężając je, tym samym przynosząc ulgę.  

Ból jądra powinien zawsze skłonić do szybkiego kontaktu z lekarzem. Wiek pacjenta może zawęzić grupę prawdopodobnych przyczyn bólu jądra, jednak próba samodzielnego leczenia bólu w domu, w nadziei na samoistne ustąpienie dolegliwości, może prowadzić do trwałej utraty funkcji jądra.  

Przeczytaj również:
Zakażenia układu moczowego – jak im zapobiegać? Jakie leki poza antybiotykami można stosować w terapii ZUM?