Ból piersi – jakie mogą być jego przyczyny?

Ból piersi (mastalgia) – przyczyny 

Statystycznie aż 80% kobiet doświadcza w swoim życiu bólu piersi. W literaturze można odnaleźć podział mastalgii na cykliczną oraz niecykliczną. Mastalgia cykliczna uzależniona jest od fazy cyklu miesiączkowego, podczas którego mamy do czynienia z wieloma dysproporcjami, jeśli chodzi o poziom stężenia danych hormonów płciowych we krwi. W III fazie cyklu dochodzi do obniżenia stężenia estrogenów oraz podwyższenia stężenia progesteronu i prolaktyny. Zmiany te mogą powodować ból piersi. Warto tutaj wspomnieć o PMS (zespole napięcia przedmiesiączkowego). Jest to szereg dolegliwości o podłożu ginekologicznym, psychologicznym, neurologicznym oraz dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Pojawiają się one od kilku do kilkunastu dni przed menstruacją. Odnotowano tutaj aż 150 objawów, wśród których często dominuje właśnie ból, tkliwość, napięcie i twardnienie piersi.

Rzadziej opisywana mastalgia niecykliczna to dysfunkcje niezależne od cyklu menstruacyjnego, które mogą występować przed i po menopauzie. Wśród przyczyn mastalgii niecyklicznej można wyróżnić: 

• mastopatie, 
• torbiele (cysty), 
• gruczolakowłókniaki, 
• brodawczaki, 
• źle dobraną bieliznę, 
• zwiększenie aktywności fizycznej, 
• uraz, 
• ciążę, 
• bolesność brodawek lub piersi u kobiet karmiących [1-3]. 

Ból piersi – różnicowanie objawów 

Ból piersi jest objawem wspólnym dla wielu dolegliwości. Najczęściej pojawia się w wyniku wahań hormonów związanych z cyklem miesiączkowym lub zajściem w ciążę. Zapłodnieniu często towarzyszą: senność, zmęczenie, bóle brzucha, częste oddawanie moczu, wzdęcia, zaparcia, zmiany nastroju, mdłości, zawroty głowy i wymioty.

Przy zespole napięcia przedmiesiączkowego warto zwrócić uwagę na nasilone stany depresyjne, lęk, drażliwość, bóle głowy, migrenę, bóle krzyża, bóle stawowe czy pojawienie się zmian skórnych (takich jak: trądzik, wysypki alergiczne, czyraki).

Jeżeli ból piersi skłoni kobietę do samobadania piersi i zaobserwuje ona zmiany wyglądu skóry, nieprawidłowy kształt brodawki, wyciek płynu lub wyczuje stwardnienia – nie powinna lekceważyć tych objawów i niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Zmiany takie mogą wskazywać na rozwijający się nowotwór. Należy jednak pamiętać, aby samobadanie wykonywać 3-5 dni po skończonej miesiączce, gdy piersi przestaną być obrzmiałe i obolałe.

Bolesność brodawek u kobiet karmiących pojawia się najczęściej na początku karmienia, ale może występować właściwie na każdym jego etapie. Dochodzi tutaj zazwyczaj do uszkodzenia mechanicznego brodawki, co skutkuje pękaniem naskórka oraz pojawieniem się strupów, a w bardziej ekstremalnych sytuacjach występować może rumień i krwawienie. W prawie każdym przypadku ma to związek z nieprawidłowym procesem karmienia. Czasem w wyniku nieprawidłowej higieny brodawek powstałe rany ulegają zakażeniu, co jeszcze bardziej zaostrza ból piersi. Również na skutek złego opróżniania piersi może dochodzić do zastojów mleka i w dalszej kolejności szerzenia się stanu zapalnego w głąb gruczołu. Piersi są powiększone, przepełnione, z widoczną siatką naczyń krwionośnych. Kobieta może odczuwać ciężar i przepełnienie [2-6]. 

Ból piersi – leczenie 

W leczeniu mastalgii najbardziej istotna jest staranna diagnostyka, która pozwala wykluczyć obecność zmian nowotworowych. W przypadku delikatnych urazów w obrębie klatki piersiowej (np. stłuczenia) powinno wystarczyć miejscowe stosowanie leków przeciwbólowych z grupy NLPZ, w postaci żelu lub tabletek doustnych, a także stosowanie preparatów zmniejszających obrzęki i przyspieszających wchłanianie się krwiaków (np. maści zawierających arnikę czy wyciąg z kasztanowca).

Dobrze jest też zadbać o dobór odpowiedniego rozmiaru bielizny. Sprzedawcy często udostępniają tabelki, za pomocą których ustala się odpowiedni rozmiar, biorąc pod uwagę obwód pod piersiami i w najszerszym ich miejscu. Dzięki temu można uniknąć ucisku spowodowanego noszeniem zbyt ciasnego biustonosza.

Ból związany z PMS leczy się objawowo, można stosować preparaty zawierające wyciąg z niepokalanka pospolitego, który polecany jest w przypadku mastalgii i zaburzeń równowagi emocjonalnej. Wiele źródeł podaje również zasadność stosowania olejku z wiesiołka w walce z PMS.

W przypadku zdiagnozowania ciąży, zastosowanie jakichkolwiek leków łagodzących mastalgię musi być skonsultowane z lekarzem. Ból piersi może ustąpić w kolejnych trymestrach, ale może również się utrzymywać. Ból piersi w ciąży nie jest patologią.

W leczeniu uszkodzonych brodawek w pierwszej kolejności dąży się do uzyskania poprawnej techniki karmienia, a także zaleca się zbadać dziecko pod kątem funkcji ssania. Miejscowo na popękane brodawki można nanieść lanolinę w celu przyspieszenia gojenia się ran. Dobrze sprawdza się także częste przemywanie brodawek solą fizjologiczną oraz stosowanie okładów chłodzących [4-6]. 

Ból piersi stanowi dla wielu kobiet duży dyskomfort i powód do niepokoju. Nie zawsze oznacza on jednak postępującą chorobę nowotworową, a jego przyczyna może okazać się łatwa do usunięcia. 

Przeczytaj również:
Wiesiołek – na piękno i na zdrowie!