Bunt dwulatka – jak sobie z nim radzić?

Bunt dwulatka – co to takiego? 

Bunt dwulatka to umowne określenie kryzysu rozwojowego prowadzącego do zmian w psychice i osobowości dziecka, które zaczyna ujawniać swoją indywidualność i temperament. To naturalny i pożądany etap rozwoju, który każdy maluch przechodzi we właściwym sobie momencie (przeważnie pomiędzy 18. a 30. miesiącem życia). Bunt dwulatka wiąże się z intensywnym dojrzewaniem emocjonalnym, społecznym i poznawczym dziecka objawiającym się wzrostem jego poczucia niezależności i chęcią decydowania o sobie.

Bunt dwulatka – po czym go rozpoznać? 

Każdy maluch przechodzi bunt dwulatka w inny i tylko sobie właściwy sposób. Stopień nasilenia trudnych zachowań zależy od temperamentu i osobowości dziecka oraz reakcji i sposobu postępowania jego rodziców. 

Na etapie buntu dwulatka dziecko zwykle:  

• zauważa swoją odrębność oraz dąży do niezależności. Chce samo podejmować decyzje; 
• często używa stwierdzeń: „nie”, „nie chcę”, „ja sam/a”; 
• jest uparte i mało elastyczne. Chce postawić na swoim i zaakcentować własne zdanie;  
• nie potrafi czekać i ustępować;  
• nie panuje nad emocjami i manifestuje je w sposób bardziej gwałtowny niż dotychczas (np. poprzez krzyk, płacz, wyrywanie się, kopanie, gryzienie, drapanie, plucie, rzucanie się na ziemię, niszczenie przedmiotów); 
• targają nim silne i sprzeczne emocje, które prowadzą do wybuchów złości i napadów histerii;  
• łatwo się denerwuje;  
• buntuje się przeciwko rodzicom. Na odmowę lub wszelkie formy namowy z ich strony reaguje krzykiem i histerią; 
• nie reaguje na zakazy. Odmawia współpracy. Nie potrafi powstrzymać się od działania nawet wówczas, gdy może sprawić komuś przykrość. 

Bunt dwulatka – jak reagować? 

Rodzice często odczuwają bezradność wobec gwałtownych reakcji swojego dziecka. Warto mieć świadomość, że ta sytuacja jest trudna również dla malca. Zdarza się, że mama i tata zaczynają wątpić w swoje kompetencje wychowawcze.  

Jak przetrwać ten niełatwy czas i pomoc dziecku w regulowaniu emocji?  

• Zadbaj o rutynę i stały schemat dnia. Zaplanuj stałą porę wstawania, drzemki, posiłku, spaceru i zabawy;   
• Zapewnij dziecku poczucie bezpieczeństwa i przewidywalność swoich reakcji. Wyznacz jasne zasady i określ granice. Bądź konsekwentny w postępowaniu – nie ustępuj dziecku i nie zmieniaj zdania pod wpływem jego histerii; 
• Zachowaj spokój i cierpliwość. Nie reaguj złością na emocje dziecka. Mów do niego opanowanym głosem i nie przekrzykuj go;  
• Okaż uwagę i zainteresowanie. Nie zostawiaj malca samego w trudnej sytuacji. Zamiast karać za złe zachowanie, chwal i nagradzaj za to właściwe;  
• Nie krytykuj dziecka, a jedynie jego zachowanie; 
• Postaraj się poznać i zrozumieć jego potrzeby. Uprzedzaj wybuchy złości i nie doprowadzaj do sytuacji przemęczenia lub głodu, które nasilają negatywne i trudne do opanowania emocje. Pamiętaj, że wypoczęty i najedzony maluch jest bardziej skłonny do współpracy;  
• Pozwól dziecku na przeżywanie i wyrażanie złości. Pomóż mu zrozumieć, co się z nim dzieje. Nazwij jego emocje i opisz sytuację. Zaproponuj bezpieczny i możliwy do zaakceptowania sposób wyrażania złości (np. tupanie, zaciskanie piąstek, uderzenia w poduszkę);  
• Wspieraj samodzielność dziecka. Pozwól mu podejmować wyzwania oraz proste i adekwatne do jego wieku decyzje. Zastosuj wybór sterowany – zamiast pytać malucha, co chce zjeść na śniadanie, zaproponuj dwie opcje (np. kanapkę lub mleko z płatkami). Pamiętaj, że liczne zakazy i restrykcje mogą negatywnie wpłynąć na jego rozwój, przyczyniając się do poczucia niepewności oraz braku wiary w siebie i własne możliwości;  
• Zadbaj o siebie i swoje potrzeby. Pozwól sobie na drobne przyjemności, które poprawiają humor.  

Nie zapominaj, że bunt dwulatka nie ma związku z nieposłuszeństwem dziecka, a jego wybuchy złości nie są spowodowane brakiem kompetencji wychowawczych rodziców. Kryzys, jaki przechodzi maluch, to ważny etap w jego rozwoju, podczas którego odkrywa swoją niezależność i nabywa nowe umiejętności. Pamiętaj, że ten trudny czas nie trwa wiecznie i przeważnie mija po kilku lub kilkunastu tygodniach.

Przeczytaj również:
Jak wspomagać rozwój mowy dziecka?