Czym jest bristolska skala uformowania stolca?

Bristolska skala uformowania stolca to proste, szybkie i łatwe w użyciu narzędzie do obiektywnej oceny kształtu i konsystencji stolca zarówno u dzieci, jak i dorosłych.

Typy według bristolskiej skali uformowania stolca

• Typ 1: Stolec w postaci oddzielnych i twardych grudek, które przypominają kształtem orzechy i są trudne do wydalania. 
• Typ 2: Stolec o wydłużonym kształcie z obecnością twardych grudek. 
• Typ 3: Stolec o wydłużonym kształcie z widocznymi pęknięciami na powierzchni. 
• Typ 4: Stolec o wydłużonym kształcie, gładki, smukły i miękki. 
• Typ 5: Stolec w postaci miękkich i obłych kawałków o wyrazistych krawędziach, które są jednak łatwe do wydalania. 
• Typ 6: Stolec papkowaty w formie kłaczkowatych kawałków o postrzępionych krawędziach. 
• Typ 7: Stolec wodnisty, bez stałych elementów, całkowicie płynny. 

Typ stolca 1 i 2 oznacza zaparcia z wolnym pasażem treści jelitowej.  Typ stolca 3, 4 i 5 oznacza normalną, prawidłową postać stolca z prawidłowym pasażem treści pokarmowej przez jelita.  Typ stolca 6 i 7 oznacza biegunkę z szybkim pasażem jelitowym. 

Poszczególne typy przedstawia poniższa grafika:

Bristolska skala uformowania stolca a diagnostyka schorzeń przewodu pokarmowego 

Obecne wytyczne dotyczące diagnostyki zaburzeń czynnościowych jelit w oparciu o Kryteria Rzymskie IV zalecają uwzględnić bristolską skalę uformowania stolca w celu rozpoznania następujących schorzeń przewodu pokarmowego: 

• Zespół jelita drażliwego (IBS) – konsystencja i kształt stolca zależna od podtypu choroby. 
• Zaparcie czynnościowe – stolec twardy i grudkowaty, trudny do wydalania (typ 1 i 2 według skali BSFS) powyżej 25% wszystkich wypróżnień. 
• Biegunka czynnościowa – luźne, wodniste stolce zazwyczaj bez obecności stałych elementów (typ 6 i 7 według skali BSFS) powyżej 25% wszystkich defekacji. 
• Zaparcie wywołane opioidami – stolec twardy i grudkowaty, trudny do wydalania (typ 1 i 2 według skali BSFS) powyżej 25% wszystkich wypróżnień. 

Bristolska skala uformowania stolca a ocena podtypu zespołu jelita nadwrażliwego 

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi Kryteriami Rzymskimi IV z 2016 roku podział na poszczególne podtypy IBS opiera się na konsystencji i kształcie stolca z uwzględnieniem bristolskiej skali uformowania stolca, wyłącznie w odniesieniu do stolców uznanych za nieprawidłowe (typy 1, 2, 6 i 7). Wiarygodnej oceny podtypu IBS dokonuje się jedynie u tych pacjentów, którzy nie przyjmują preparatów przeciwbiegunkowych i przeczyszczających. Wyróżnia się następujące cztery postacie zespołu jelita nadwrażliwego: 

• Postać biegunkowa (IBS-D) – więcej niż 25% defekacji ma uformowanie typu 6 i 7, natomiast mniej niż 25% – 1 i 2. 
• Postać zaparciowa (IBS-C) – więcej niż 25% defekacji ma uformowanie typu 1 i 2, natomiast mniej niż 25% – 6 i 7. 
• Postać mieszana (zmienny rytm wypróżnień) – więcej niż 25% wypróżnień ma uformowanie typu 1 i 2, jak również powyżej 25% defekacji ma uformowanie typu 6 i 7. 
• Postać niezróżnicowana – nie została ona sklasyfikowana według skali BSFS. 

Posługiwanie się bristolską skalą uformowania stolca pozwala ocenić czas pasażu treści pokarmowej przez okrężnicę oraz prawidłowość wypróżniania. Skala jest ważnym narzędziem, które jest powszechnie wykorzystywane w praktyce gastroenterologicznej w celu diagnozy zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. Największą trudność lekarzom, jak i naukowcom sprawia rozróżnienie między stolcem typu 2 i 3 (zaparciowy vs normalny) oraz między typem 5 i 6 (normalny vs biegunkowy), co ma istotne znaczenie w celu oceny prawidłowości wypróżnienia.

Przeczytaj również:
Częste biegunki – co oznaczają? Przyczyny i leczenie