Inhalacje z soli fizjologicznej. Na katar i nie tylko!

Czym jest sól fizjologiczna?  

Sól fizjologiczna to 0,9% wodny roztwór chlorku sodu (popularnej soli kuchennej). Jest bezbarwnym i klarownym płynem. Określenie „fizjologiczna” pochodzi od jej stężenia, które jest analogiczne do stężenia jonów sodu i chloru w płynach ustrojowych. Sól fizjologiczna najczęściej występuje w formie pięcio- lub dziesięciomililitrowych ampułek. To sterylny roztwór, czyli pozbawiony drobnoustrojów. Ampułki soli fizjologicznej nie zawierają żadnych substancji pomocniczych, np. konserwantów.  

Sól fizjologiczną możesz wykorzystać do inhalacji w różnych stanach, nie tylko chorobowych.  

Jest też stosowana do:  

• higieny okolic oczu, nosa i uszu,  
• przemywania oczu, np. w przypadku dostania się ciała obcego,  
• nawilżania oczu, zarówno w stanach chorobowych, jak i przy długotrwałym kontakcie z ekranem monitora,  
• łagodzenia podrażnień i pieczenia oczu, np. po basenie,  
• nawilżania i oczyszczania błon śluzowych nosa,  
• płukania zatok, 
• przepłukiwania uszu,  
• przemywania ran,  
• zabiegów kosmetycznych, 
• jako rozpuszczalnik dla niektórych leków podawanych wziewnie,  
• w szpitalach – szerokie zastosowanie jako tzw. kroplówka, nośnik leków do iniekcji.

Inhalacje z soli fizjologicznej – na co pomagają? 

Wskazaniami do inhalacji z użyciem soli fizjologicznej są:  

• zapalenie płuc,  
• zapalenie oskrzeli,  
• zapalenie zatok,  
• zapalenie gardła,  
• zapalenie krtani,  
• katar,  
• kaszel,  
• nawilżenie śluzówek górnych dróg oddechowych,  
• choroby przewlekłe, takie jak mukowiscydoza, przewlekłe obturacyjne zapalenie płuc (POChP),  
• alergie.  

Do inhalacji z wykorzystaniem soli fizjologicznej możesz zastosować inhalator/nebulizator. 

Inhalacje z soli fizjologicznej na kaszel  

Inhalacje z soli fizjologicznej możesz zastosować w kaszlu mokrym. Ułatwiają rozrzedzenie i upłynnienie wydzieliny oraz jej odksztuszanie.  

Przy kaszlu mokrym możesz również sięgnąć po sól hipertoniczną. Wyższe stężenie (do 3%) pozwala na lepsze działanie osmotyczne (ściągające wodę z komórek śluzówki). W ten sposób zapewnia dodatkowe nawilżenie i rozrzedzenie zalegającej wydzieliny w dolnych drogach oddechowych, a także obkurczenie śluzówki. Zmniejsza lepkość zalegającego śluzu i ułatwia pracę nabłonkowi migawkowemu, czyli tzw. rzęskom oskrzelowym. 

Jeśli masz skłonność do występowania duszności, skonsultuj stosowanie soli hipertonicznej z lekarzem.  

Roztwór chlorku sodu może zawierać także dodatek kwasu hialuronowego, który w postaci hialuronianu sodu dodatkowo wiąże wodę i utrzymuje wilgoć. Taki preparat nie może być jednak stosowany we wszystkich typach inhalatorów (np. ultradźwiękowych czy membranowych).

Inhalacje z soli fizjologicznej na zatoki  

Inhalacje z soli fizjologicznej są wskazane we wszelkich infekcjach zatok przebiegających z zalegającą wydzieliną. Pomagają ją rozrzedzić, nawilżyć śluzówki i złagodzić podrażnienia. Dobrze sprawdzi się tu również wspomniany wcześniej preparat hipertoniczny soli. Ściąga on wodę ze śluzówek i pomaga odblokować zatoki.  

Alternatywą dla inhalacji z soli fizjologicznej przy wydzielinie zalegającej w zatokach może być aerozol donosowy z tym roztworem. 

Jak zrobić inhalację z soli fizjologicznej?  

Pojedynczą ampułkę soli fizjologicznej wlej do pojemnika inhalatora.   

Otwartą ampułkę zużyj w całości lub wylej pozostałość. Pamiętaj, że roztwór soli fizjologicznej po otwarciu traci swoją sterylność.

Stosuj się ściśle do instrukcji używania inhalatora. Podczas inhalacji wygodnie usiądź, rozluźnij się i wykonuj spokojne wdechy i wydechy. Nie przeprowadzaj jej w pozycji leżącej. Powinna ona trwać ok. 10-15 minut. Nebulizator pozwala na wytworzenie mgiełki, która może dotrzeć głębiej do dróg oddechowych.  

W zależności od tego, w jakim celu wykonujesz inhalację z soli fizjologicznej, możesz wykorzystać maskę, ustnik lub końcówkę donosową. 

U dzieci zawsze stosuj maseczkę pediatryczną, ponieważ istnieje ryzyko uszkodzenia śluzówki przy nieostrożnym stosowaniu plastikowych końcówek. 

Ile razy dziennie wykonywać inhalacje z soli fizjologicznej?

W przypadku osób dorosłych zazwyczaj jednorazowo stosuje się 5 ml roztworu chlorku sodu. Inhalacje wykonuj 3-4 razy dziennie przez 10-15 minut lub według zaleceń lekarza.

Do inhalacji u dziecka użyj 2,5-5 ml soli fizjologicznej. Przeprowadzaj je 2-3 razy dziennie przez 10-15 minut lub tak jak wskazał pediatra.  

Inhalacje u niemowląt wykonuj tylko na wyraźne zlecenie lekarza. 

Do której godziny można robić inhalacje z soli fizjologicznej? 

Nie przeprowadzaj inhalacji z soli fizjologicznej na noc. Wykonaj ją co najmniej 2-3 godziny przed snem. Rozrzedzenie wydzieliny może przejściowo pobudzić odruch kaszlu, co utrudni sen.  

Ile dni można robić inhalacje z soli fizjologicznej? 

Czas trwania inhalacji zależy od rodzaju i intensywności infekcji, a także od ewentualnych wskazań lekarskich. Inhalacje z soli fizjologicznej możesz stosować do czasu ustąpienia objawów, czyli średnio od 3 do 7 dni. 

Jak zrobić inhalację z soli fizjologicznej bez inhalatora? 

Aby przeprowadzić domową, czyli parową inhalację z soli fizjologicznej, umieść w garnku 0,9 g soli kuchennej (najlepiej niejodowanej) i 99,1 g (lub ok. 100 ml) wody. Ilość tę możesz zwiększyć, zachowując odpowiednie proporcje. Całość zagotuj i zdejmij z kuchenki. Nachyl się nad garnkiem, okryj się ręcznikiem i wdychaj parę. 

Pamiętaj, że taki roztwór nadaje się tylko do inhalacji parowej (bez użycia inhalatora). Nie stosuj go do oczu czy przemywania ran. 

Inhalacje z soli fizjologicznej – przeciwwskazania  

Przeciwwskazaniami do stosowania inhalacji z soli fizjologicznej są nadwrażliwość na substancję czynną (chlorek sodu) i ogólnie pojęta nadreaktywność oskrzeli. 

W przypadku wszelkich ostrych stanów zapalnych dolnych dróg oddechowych omów ze specjalistą użycie soli fizjologicznej.  

Jeśli w trakcie inhalacji wystąpi skurcz oskrzeli lub uporczywy kaszel, przerwij ją.  

Inhalacje z soli fizjologicznej w ciąży  

Inhalacja z soli fizjologicznej to jedna z nielicznych metod leczenia dozwolona w ciąży. Preparat jest bezpieczny i przynosi ulgę podczas uciążliwych dolegliwości. Może być stosowany również podczas karmienia piersią.

Przeczytaj również:
Domowe sposoby na zdrowe zatoki