Jaki krem z filtrem przeciwsłonecznym wybrać?

Czym są filtry przeciwsłoneczne? 

Nasz organizm ma swój własny (choć niewystarczający) sposób na ochronę przed słońcem. Naturalnym filtrem przeciwsłonecznym jest… sama opalenizna.  

Promieniowanie UVB powoduje oparzenia słoneczne. Ponadto pobudza melanocyty do produkcji melaniny – pigmentu, który odpowiada przede wszystkim za barwę skóry. Opalenizna jest zatem reakcją obronną skóry, melanina pochłania część promieni słonecznych. Opalenizna nie jest jednak skutecznym filtrem. Jej ochronę porównuje się do tej, którą miałby krem przeciwsłoneczny z filtrem SPF 2.  

Filtry stworzono po to, aby chroniły skórę przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych. Wskaźnikiem klasyfikującym te kosmetyki jest SPF (ang. sun protection factor).

Co to jest SPF? 

W dużym uproszczeniu SPF wskazuje na ilość promieniowania UVB, które jest „zatrzymywane” przez filtr. SPF 6 przepuści jedną szóstą promieniowania, czyli około 17%. Zapewni nam zatem ochronę w 83%. Analogicznie SPF 30 przepuści jedną trzydziestą promieniowania, zapewniając ochronę w 97%, a SPF 50 gwarantuje ochronę w 98%. Im wyższa wartość SPF, tym mniej promieniowania UVB przedostaje się do skóry.  

Obecnie nie ma preparatów, które chroniłyby skórę w 100%. Tak więc na opakowaniu kosmetyków nie powinny znajdować się takie sformułowania jak „blokada przeciwsłoneczna” czy „całkowita ochrona”. 

SPF wskazuje na to, o ile dłużej po zastosowaniu kremu z filtrem możemy przebywać na słońcu do momentu wystąpienia oparzenia. Jeśli rumień pojawia się po 20 minutach ekspozycji na słońce bez ochrony, to wartość SPF proporcjonalnie wydłuża ten czas, np. po zastosowaniu kremu z filtrem SPF 15 czas wydłuża się 15-krotnie. To tylko teoria, ponieważ wiele czynników może wpływać na znikanie warstwy ochronnej kremu z filtrem, np. ścieranie produktu podczas leżenia na ręczniku. Dlatego co 2 godziny trzeba ponownie aplikować kosmetyk.

Na poziom ochrony przeciwsłonecznej wpływa również kontakt z wodą. Wodoodporny kosmetyk SPF zachowuje aktywność przez 40 minut kąpieli, a ekstrawodoodporny przez 80 minut. 

Znaczenie ma także pora dnia, a więc intensywność promieni słonecznych. Słońce w południe operuje silniej niż o świcie lub o zachodzie. Znaczenie ma też specyfika terenu, np. przebywanie na śniegu, blisko wody czy na jasnym piasku, które odbijają promieniowanie słoneczne, co wiąże się z mocniejszym promieniowaniem.  

Aby kosmetyk z filtrem był skuteczny i zapewniał ochronę przed promieniowaniem, musi oddziaływać zarówno na promieniowanie UVB, jak i UVA.  

Promienie UV różnią się między sobą pod względem intensywności, ilości i szkodliwości. Kosmetyki zapewniające ochronę skóry przed promieniowaniem UVA powinny posiadać oznaczenia UVA-PF, IPD lub PPD oraz symbole pochodzące z koreańskiego systemu określającego ochronę przed promieniowaniem UVA – PA, PA+, PA++ oraz PA+++ (im więcej plusów, tym wyższa ochrona). 

Promieniowanie UVA może powodować: 

• modyfikację DNA komórek skóry,  
• stres oksydacyjny,  
• pogłębienie trądziku różowatego, 
• uszkodzenie naczyń włosowatych,  
• naruszenie bariery ochronnej skóry. 

Powyższe czynniki mogą sprawiać, że skóra stanie się przesuszona, a jej włókna kolagenowe i elastynowe ulegną uszkodzeniu. Może to prowadzić do utraty jędrności skóry. 

Warto stosować produkty z wysokim współczynnikiem ochrony SPF o szerokim spektrum działania przez cały rok,  jako ochronę przed fotostarzeniem i powstawaniem przebarwień na skórze. Stosowanie kremów przeciwsłonecznych zmniejsza również prawdopodobieństwo wystąpienia raka kolczystokomórkowego skóry.

Rodzaje filtrów SPF – jakie są? 

Unia Europejska wydała odpowiednie regulacje dotyczące oznakowań na kremach z filtrem:

• SPF 6-10 oznacza niską ochronę przeciwsłoneczną,
• SPF 15-25 średnią ochronę,
• SPF 30-50 wysoką,
• SPF 50+ bardzo wysoką.

Faktor PPD oznacza wysokość ochrony UVA. Jeśli na kosmetyku znajduje się logo UVA w kółeczku, oznacza to, że poziom ochrony przed UVA jest zgodny z zaleceniami Komisji Europejskiej.  

Jakie są rodzaje filtrów słonecznych? 

Najbardziej powszechny podział klasyfikuje filtry na:  

• fizyczne – zawierają cząsteczki o pochodzeniu mineralnym, takie jak tlenek tytanu czy cynku; 
• chemiczne – zawierają np. cząsteczki oksybenzonu lub metoksycynamonianu. 

Jak działają filtry przeciwsłoneczne? 

Filtry chemiczne wykorzystane w składzie kremu SPF pochłaniają promienie UV i zmieniają je w ciepło. Z kolei filtry fizyczne, inaczej mineralne, tworzą na skórze barierę, która odbija promienie UV.  

Promienie słoneczne UV różnią się między sobą – dzielą się na promienie UVA i UVB. Te pierwsze stanowią aż 95% wszystkich promieni słonecznych i mogą przenikać zarówno przez chmury, jak i szyby. Działają przez cały rok. UVB stanowią z kolei 5% promieni i mogą być blokowane przez szyby, chmury czy odzież. UVB docierają do płytkich warstw skóry i wywołują jej poparzenia. UVA natomiast penetrują głębiej, odpowiadając za starzenie się skóry i zmiany nowotworowe.  

Dobrej jakości kremy z filtrem przeciwsłonecznym stanowią ochronę przed promieniowaniem UVB i UVA. Oba rodzaje promieniowania są niebezpieczne dla skóry. 

Warto, aby krem z filtrem zapewniał szerokie spektrum ochrony przed promieniowaniem UVB i 3 rodzajami promieniowania UVA: 

• krótkim (320-340 nm),  
• długim (340-380 nm),  
• ultradługim (380-400 nm). 

Promieniowanie ultradługie stanowi 30% wszystkich promieni UVA i jest najbardziej szkodliwe. Wnika w skórę najgłębiej, doprowadzając do długotrwałego uszkodzenia komórek.  

Kiedy powinno się stosować produkt z filtrem UV? 

Kremy i inne produkty z filtrem przeciwsłonecznym regularnie aplikuj podczas każdej ekspozycji na słońce, w tym: 

• podczas wypoczynku latem na świeżym powietrzu; 
• podczas pracy fizycznej w pełnym słońcu; 
• na twarz przez cały rok, niezależnie od poziomu nasłonecznienia – by zapobiec fotostarzeniu się skóry i zniwelować ryzyko powstawania przebarwień; 
• na twarz po zabiegach medycyny estetycznej czy kosmetycznych, a także podczas stosowania kuracji retinolem i kwasami; 
• w trakcie przebywania na zewnątrz zimą (na odsłonięte fragmenty skóry – twarz, usta, dłonie). 

Typ skóry a wybór odpowiedniego kremu z filtrem 

Producenci kremów z filtrem zapewniają szeroki wybór kosmetyków. Zarówno pod kątem potrzeb skóry (skóra sucha, wrażliwa, z niedoskonałościami), jak również innych cech produktu.

Kremy z filtrem różnią się między sobą: 

• konsystencją (np. mleczko, żel); 
• sposobem aplikacji (np. tubka, pompka, spray); 
• spektrum ochrony (UVA, UVB, IR, światło niebieskie HEV); 
• przeznaczeniem (dla dzieci, dla dorosłych). 

W przypadku produktów z filtrem stosowanych w czasie plażowania można sobie pozwolić na bardziej kleistą konsystencję, która pozostawia na ciele świecący film. Pod makijaż lepiej zastosować krem lub fluid o lekkiej, matowej konsystencji, która nie obciąży skóry. 

Kiedyś filtry wiązały się z nieestetycznymi śladami na skórze i lepką formułą. Obecnie dostępne są preparaty niepowodujące efektu maski, o różnej konsystencji, którą można dostosować do własnych potrzeb. U osób z suchą skórą sprawdzą się bardziej kremowe produkty, a osoby z tłustą skórą mogą wybrać te matujące. 

Dermatolodzy zalecają całoroczną ochronę skóry przed promieniowaniem UV. Stosowanie kremów z filtrem chroni przed tworzeniem się przebarwień na skórze, przedwczesnym fotostarzeniem komórek skóry czy uszkadzaniem melanocytów. Ochrona zimą jest równie ważna jak w ciepłe, słoneczne miesiące.