Jaskółcze ziele. Pomaga czy szkodzi?

Czym jest jaskółcze ziele?

Jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.), znane również jako glistnik, to bylina należąca do rodziny makowatych. Swoją nazwę zawdzięcza Grekom – czas kwitnienia rośliny zbiegał się w czasie z przylotem jaskółek (greckie Chelidon oznacza jaskółkę). 

Glistnik jaskółcze ziele rośnie powszechnie w Europie, Azji i Ameryce Północnej, a w Polsce można ją spotkać na łąkach, przy drogach, w ogrodach i na nieużytkach. Charakterystyczną cechą tej rośliny jest pomarańczowo-żółty sok mleczny, który wypływa po przełamaniu łodygi lub liścia.

Jaskółcze ziele – właściwości 

Glistnik zawiera substancje aktywne zwane alkaloidami. Możemy tu znaleźć między innymi: chelidonę, chelerytrynę, sangwinarynę i berberynę, która występuje również w korze berberysu. Ekstrakty z jaskółczego ziela, stosowane od dawna w lecznictwie ludowym, zostały przebadane przez naukowców w warunkach laboratoryjnych.

Potwierdzono m.in. ich działanie: 

• przeciwwirusowe na wirusy RNA i wirusa opryszczki, 
• przeciwdrobnoustrojowe wobec E. Coli, gronkowca złocistego, salmonelli, klebsielli, drożdżaka Candida albicans oraz innych gatunków bakterii i grzybów, 
• przeciwalergiczne, 
• przeciwzapalne.

Jaskółcze ziele – zastosowanie 

Preparaty z jaskółczego ziela tradycyjnie mają zastosowanie zewnętrzne w leczeniu kurzajek i odcisków. Dawniej popularne były również napary czy nalewki z glistnika stosowane doustnie przy problemach ze skurczami przewodu pokarmowego, niestrawnością czy zastojami żółci. Współcześnie wiadomo jednak, że wewnętrzne stosowanie jaskółczego ziela jest niebezpieczne. Roślina zawiera alkaloidy izochinolinowe, które mogą działać toksycznie na wątrobę i powodować poważne uszkodzenia narządu. Z tego względu glistnik nie jest obecnie zalecany do spożycia, a jego użycie ogranicza się wyłącznie do stosowania zewnętrznego.

Obecnie prowadzona jest nowelizacja rozporządzenia Ministra Zdrowia, która ma oficjalnie włączyć glistnik do listy substancji zakazanych w suplementach diety. Nowe regulacje są odpowiedzią na coraz liczniejsze doniesienia o działaniach hepatotoksycznych tej rośliny. 

Jaskółcze ziele na kurzajki 

W soku mlecznym, który pojawia się po przełamaniu łodyżek jaskółczego ziela, znaleziono liczne enzymy rozkładające białka oraz związek – chelidostatynę. Związki te mają zdolność zwalczania brodawek wywoływanych wirusem brodawczaka ludzkiego, potocznie nazywanych kurzajkami. Metoda ta jest prosta, z powodzeniem stosowana przez pacjentów będących zwolennikami naturalnego leczenia. 

Jaskółcze ziele – czy pomaga na włókniaki? 

Jak podają podręczniki tradycyjnego ziołolecznictwa, preparaty z glistnikiem mogą być również stosowane na włókniaki.  

Jaskółcze ziele – czy pomaga na grzybicę? 

W ziołolecznictwie wyciąg z glistnika stosowany był w postaci maści do stosowania na zmiany grzybicze skóry, grzybicę paznokci i miejsc intymnych. Chociaż ma on udowodnione działanie grzybobójcze, w obecnym lecznictwie znanych jest wiele innych substancji o większej skuteczności i to po nie powinniśmy sięgać w pierwszej kolejności. 

Jaskółcze ziele – jak stosować? 

Jaskółcze ziele ma udowodnione działanie hepatotoksyczne, czyli może uszkadzać wątrobę. Z tego względu Europejska Komisja do Spraw Leków Roślinnych jednoznacznie odradza jego stosowanie wewnętrzne, a roślina ma zostać objęta zakazem stosowania w suplementach diety. Nowe przepisy podkreślają, że ryzyko działań niepożądanych zdecydowanie przewyższa ewentualne korzyści. 

Bezpieczne zastosowanie jaskółczego ziela ogranicza się wyłącznie do użytku zewnętrznego. Najczęściej wykorzystuje się świeży sok mleczny, który wypływa po przełamaniu łodygi lub liścia. Niewielką ilość soku można punktowo nanosić na zmienione miejsca na skórze, najczęściej na kurzajki, brodawki czy odciski. Sok działa drażniąco i keratolitycznie, co z czasem prowadzi do złuszczenia zgrubiałej tkanki.

Jaskółcze ziele – przeciwwskazania 

Ze względu na ryzyko działań niepożądanych i toksycznych, jaskółcze ziele nie powinno być stosowane wewnętrznie. 

Do głównych przeciwwskazań należą:

• choroby wątroby,
• ciąża i karmienie piersią,
• młody wiek,
• alergie i nadwrażliwość na rośliny z rodziny makowatych,
• otwarte rany.

Bezpieczne pozostaje użycie zewnętrzne i to wyłącznie miejscowo, na niewielkie zmiany skórne, takie jak brodawki czy kurzajki. Preparaty stosuj ostrożnie, unikając kontaktu ze zdrową skórą, oczami i jamą ustną.

Przeczytaj również:
Jak pozbyć się kurzajki?