27.10.2021
4 min. czytania
Kamienie milowe w rozwoju mowy dziecka
Określenie kamieni milowych stosuje się w wielu dziedzinach, a ich znaczenie jest do siebie bardzo zbliżone. W większości przypadków kamienie milowe oznaczają pewne niezwykle ważne wydarzenia, które pojawiają się w odpowiednim czasie i mają znaczny wpływ na dalszy rozwój sytuacji. Podobnie jest z rozwojem mowy dziecka. W trakcie jej kształtowania również mają miejsce zdarzenia bardzo ważne dla rozwoju mowy i ogólnego rozwoju dziecka. Jakie są charakterystyczne kamienie milowe, które każdy rodzic może sam zaobserwować?
Nie tylko rozwój mowy
Rozwój mowy człowieka idzie w parze z jednoczesnym rozwojem rozumienia, słuchania, postrzegania. Znaczne zakłócenie rozwoju jednej składowej kładzie się cieniem na dalszym procesie rozwojowym. Warto zaznaczyć jednak, że każdy maluch rozwija się we własnym tempie i jest to całkowicie normalne zjawisko. Kamienie milowe rozwoju mowy dziecka występują w przybliżonym czasie, mogą występować jednak pewne naturalne odchylenia, które nie wymagają konsultacji lekarskiej czy logopedycznej.
Wcale niemówiące dziecko (lub nietworzące wyrażeń złożonych z dwóch wyrazów), które ukończyło 2. rok życia, powinien zbadać logopeda.
Innymi wskazaniami do odwiedzenia tego specjalisty są wszelkie trudności w spożywaniu pokarmów lub wybiórczość jedzenia, a także uporczywe zastępowanie dźwięków innymi. Logopeda będzie w stanie określić, czy u Twojego dziecka pojawiły się jakieś nieprawidłowości, czy jest to wynikiem naturalnego rozwoju.
Kamienie milowe rozwoju mowy dziecka
Od narodzin do 3. miesiąca życia
| Słyszenie i rozumienie | Mowa |
- Dziecko reaguje na znajomy głos (głównie rodziców), dzięki czemu wycisza się lub uśmiecha;
- Na dźwięk znajomego głosu dziecko przestaje płakać, wzmaga się lub osłabia odruch ssania.
| - Pojawia się zmienny sposób płaczu (z głodu, z powodu mokrej pieluszki, ze zmęczenia);
- Dziecko głuży – nieświadomie wydaje dźwięki, tym samym trenując swój aparat mowy;
- Słysząc lubiane przez siebie dźwięki, zaczyna wesoło piszczeć i się śmiać;
- Sygnalizuje potrzeby śmiechem, krzykiem, płaczem.
|
Od 4. do 6. miesiąca życia
| Słyszenie i rozumienie | Mowa |
- Dziecko zaczyna reagować na muzykę;
- Kieruje głowę w stronę źródła dźwięku i jest nim zainteresowane;
- Lubi zabawki dźwiękowe;
- Reaguje na zmianę tonu głosu.
| - Pojawia się gaworzenie, czyli świadome i celowe tworzenie usłyszanych wcześniej dźwięków, ale też swoich własnych tworów;
- Dziecko zaczepia otoczenie, śmiejąc się, pokrzykując czy machając rączkami.
|
Od 7. do 12. miesiąca życia
| Słyszenie i rozumienie | Mowa |
- Dziecko wyraźnie reaguje na dźwięki i kieruje w ich stronę głowę;
- Próbuje naśladować ruchy;
- Potrafi wskazać coś, o co jest proszone, np. A gdzie jest tata?;
- Lubi zabawy paluszkowe, np. „Idzie rak”.
| - Dziecko bardzo intensywnie gaworzy, produkując ciągi sylab ba-ba, da-da, ta-ta itd.,
- Chcąc zwrócić na siebie uwagę otoczenia, wydaje dźwięki;
- Bawi się mimiką i gestem;
- Pojawiają się pierwsze słowa, takie jak tata, mama.
|
Od 12. do 24. miesiąca życia
| Słyszenie i rozumienie | Mowa |
- Dziecko wskazuje przedmioty i niektóre części ciała;
- Potrafi wykonać proste polecenia, np. daj, pokaż;
- Lubi słuchać prostych wierszyków, wyliczanek i piosenek.
| - Dziecko stosuje wyrazy dźwiękonaśladowcze, np. hau – pies;
- Często powtarza jak echo to, co usłyszało (tzw. echolalia);
- Powoli łączy ze sobą wyrazy np. baba idź, baba daj;
- Wypowiadane słowa są uproszczone (opuszcza ich początek lub koniec);
- W mowie dziecka obecne są wszystkie samogłoski oraz niektóre spółgłoski: p, b, m, n, ł, d, j;
- Słownik czynny i bierny stale się wzbogaca.
|
Od 2. do 3. roku życia
| Słyszenie i rozumienie | Mowa |
- Dziecko pokazuje części ciała;
- Wykonuje trudniejsze polecenia;
- Rozróżnia niektóre przeciwieństwa.
| - Dziecko zna swoje imię i je podaje;
- Zna przedmioty ze swojego otoczenia;
- Pojawiają się nowe głoski: k, g, l;
- Zadaje dużo pytań;
- Stosuje zaprzeczenia i zaczyna stosować liczbę mnogą;
- Zastępuje trudne głoski łatwiejszymi, np. wymawia s zamiast sz.
|
Od 3. do 4. roku życia
| Słyszenie i rozumienie | Mowa |
- Dziecko oróżnia wymowę prawidłową od nieprawidłowej, np. cebula – czebula;
- Reaguje na głosy innych osób, a także te płynące z telewizji czy radia.
| - Dziecko zadaje dużo pytań: Co to? Kto to? Gdzie?;
- Mówi płynnie, choć czasem zdarzają mu się zacięcia lub deformacje wypowiadanych głosek;
- Jego wypowiedzi są coraz bardziej skomplikowane;
- Osoby postronne bez trudu rozumieją mowę dziecka.
|
Od 4. do 5. roku życia
| Słyszenie i rozumienie | Mowa |
- Dziecko rozumie wypowiedzi obcych osób;
- Uważnie słucha czytanek i potrafi odpowiedzieć na zadawane do tekstu pytania .
| - Dziecko zadaje nawet 45 pytań dziennie;
- Potrafi wymyślić krótką historyjkę i ją opowiedzieć;
- Pojawiają się głoski szeregu szumiącego: sz, rz, cz, dż;
- Wzbogaca się zasób przymiotników.
|
Od 5. do 6. roku życia
| Słyszenie i rozumienie | Mowa |
- Dziecko zna i rozumie określenia nad, pod, obok, za itp.;
- Rozumie rozbudowane polecenia, np. Weź misia i połóż go na krześle w dużym pokoju;
- Uważnie słucha dłuższych opowiadań i je rozumie;
- Rozpoznaje figury geometryczne i symbole.
| - Mowa dziecka jest ukształtowana, wyraźna, dziecko wymawia prawidłowo wszystkie głoski z języka ojczystego;
- Rozmawia na konkretny temat;
- Zna stosunki przestrzenne;
- Odpowiada na bardziej złożone pytania i polecenia.
|
Rozwój mowy dziecka trwa kilka lat i zanim się prawidłowo ukształtuje, musi minąć trochę czasu. Warto zatem znać charakterystyczne kamienie milowe związane z rozwojem mowy dzieci, aby wiedzieć, na co zwrócić uwagę i kiedy ewentualnie skorzystać z pomocy terapeuty.
Przeczytaj również:
Kiedy warto pójść z dzieckiem do logopedy?
Źródła:
- D. Emiluta-Rozya, Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym, Warszawa 1994.
- M. Korendo, J. Cieszyńska, Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka – od noworodka do szóstego roku życia, Kraków 2007.
