Metronidazol. Skuteczny w leczeniu infekcji

Czym jest metronidazol? 

Metronidazol to substancja o działaniu bakteriobójczym. W organizmie drobnoustroju ulega przemianom, w wyniku których staje się dla niego toksyczny i uszkadza materiał genetyczny komórki.   

Jako tzw. chemioterapeutyk jest syntetyczną substancją, która nie ma odpowiednika w przyrodzie. Stosujemy go w leczeniu zakażeń bakteriami beztlenowymi i pierwotniakami. Nie działa natomiast na bakterie tlenowe, grzyby ani wirusy. 

Metronidazol – jak go stosować? 

Metronidazol występuje w różnych formach. 

Możemy go stosować: 

• doustnie,  
• dopochwowo w postaci globulek, 
• w formie kroplówek, 
• jako krem, żel lub maść aplikowaną na skórę lub błony śluzowe jamy ustnej. 

Po podaniu doustnym metronidazol szybko się wchłania, a pokarm nie wpływa na stężenie leku w surowicy. Osiągnięcie maksymalnego stężenia może się jednak opóźnić. Lek doskonale przenika do wszystkich miejsc w organizmie (np. ucha środkowego, płynu mózgowo-rdzeniowego, kości, narządów jamy brzusznej, wydzieliny z pochwy, nasienia, śliny).  

Metronidazol – wskazania 

Metronidazol to lek o wąskim spektrum działania. Oznacza to, że terapii poddaje się tylko określona grupa drobnoustrojów.

Lek znajduje zastosowanie zwłaszcza w chirurgii, ginekologii i stomatologii.  

Podajemy go w takich jednostkach chorobowych jak: 

• zakażenie przyzębia; 
• zakażenie Helicobacter pylori – przyjmujemy go wraz z antybiotykami, lekami zmniejszającymi wytwarzanie kwasu solnego w żołądku i substancjami działającymi osłonowo na błonę śluzową żołądka. Obserwuje się jednak znaczną oporność bakterii na działanie metronidazolu – odsetek opornych szczepów sięga aż 40%; 
• rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego; 
• choroba Leśniowskiego-Crohna (w leczeniu ostrych powikłań);  
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego; 
• ropień mózgu i płuc; 
• zapalenie wsierdzia; 
• zgorzel gazowa; 
• trądzik różowaty; 
• wyprysk łojotokowy; 
• stopa cukrzycowa (wspomagająco); 
• rzęsistkowica; 
• drakunkuloza (wspomagająco); 
• giardiaza (powodowana przez Giardia lamblia); 
• bakteryjne zapalenie pochwy; 
• amebioza (pełzakowica, Entamoeba histolytica); 
• balantydioza (powodowana przez Balantidium coli). 

Metronidazol stosuje się także w okołooperacyjnej profilaktyce zakażeń przy: 

• dużych zabiegach ginekologicznych,  
• zabiegach w obrębie jelita grubego,  
• operacjach głowy i szyi,  
• operacjach urologicznych. 

W przypadku zakażeń mieszanych lekarz włącza do terapii także odpowiedni antybiotyk działający na bakterie tlenowe. 

Metronidazol – dawkowanie 

Przy zastosowaniu doustnym w najczęstszych zakażeniach bakteryjnych metronidazol stosujemy trzy razy na dobę (co 8 godzin), 1-2 tabletki (w zależności od dawki i wieku pacjenta). Leczenie trwa zazwyczaj 7 dni i nie powinno się go przerywać bez konsultacji z lekarzem. Tabletki przyjmujemy niezależnie od posiłków. 

W trakcie leczenia dopochwowego unikajmy stosunków płciowych i nie używajmy tamponów. Leczenie polega na stosowaniu tabletek dopochwowych dwa razy dziennie i nie powinno trwać dłużej niż 10 dni. 

Metronidazol – przeciwwskazania  

Przeciwwskazaniem do stosowania leku jest nadwrażliwość na metronidazol i podobne do niego substancje. Nie wolno podawać go również noworodkom ani kobietom w I trymestrze ciąży. Lekarz może zalecić go w II i III trymestrze, jeśli uzna to za konieczne. 

Leku nie powinny przyjmować także mamy karmiące piersią, ponieważ przenika on do mleka. Jeśli jednak korzyści będą większe niż ryzyko związane ze stosowaniem tego leku, lekarz może go przepisać. 

Metronidazol – skutki uboczne 

Zmiana zabarwienia moczu na brązowy to typowy objaw towarzyszący terapii metronidazolem. 

Ponadto lek może powodować następujące dolegliwości: 

• układu pokarmowego: nudności, wymioty, biegunka, zapalenie trzustki, metaliczny smak w ustach, brak apetytu, skurcze w obrębie brzucha; 
• skóry i błon śluzowych: pokrzywka, napadowe zaczerwienienie skóry, świąd, uczucie suchości w jamie ustnej, zapalenie języka, zespół Stevensa-Johnsona (toksyczna nekroliza naskórka); 
• zaburzenia neurologiczne – odnotowywane są rzadziej, jednak u niektórych pacjentów obserwuje się bóle i zawroty głowy, drgawki, drętwienie i zaburzenia koordynacji ruchowej, co zwykle skłania lekarza do przerwania leczenia; 
• zapalenie pęcherza moczowego, bolesne oddawanie moczu; 
• zmiany obrazu krwi (rzadko), zapalenie żył po podaniu dożylnym, zespół hemolityczny; 
• zaburzenia naturalnego mikrobiomu, czego efektem mogą być nadkażenia bakteryjne (wywołane przez szczepy, na które nie działa metronidazol) i grzybicze; 
• zaczerwienienie, suchość skóry, pieczenie i świąd, zaostrzenie trądziku (po miejscowym podaniu metronidazolu). 

Wszelkie nasilone objawy po zastosowaniu leku wymagają konsultacji z lekarzem. Nie przerywaj samodzielnie leczenia – może to skutkować nawrotem zakażenia. 

Metronidazol – możliwe interakcje 

• Nie spożywaj alkoholu w trakcie kuracji metronidazolem ani 48 godzin po jej zakończeniu. Substancja ta zwiększa toksyczne działanie etanolu. 
• Metronidazol wchodzi w interakcję z disulfiramem – lekiem stosowanym w leczeniu alkoholizmu. Jednoczesne przyjmowanie obu substancji może doprowadzić do wystąpienia stanu splątania, majaczenia i ostrych psychoz. 
• Metronidazol zwiększa stężenie litu w osoczu, przez co jest on bardziej toksyczny. 
• Metronidazol sprawia, że wątroba gorzej metabolizuje leki przeciwzakrzepowe (np. warfarynę). Podczas leczenia metronidazolem i 8 dni po zakończeniu kuracji zmniejsz ich dawkę. Kontroluj również wskaźniki krzepnięcia krwi. 
• Fenytoina i fenobarbital przyspieszają eliminację leku z organizmu i zmniejszają jego stężenie w surowicy, co może wpłynąć na skuteczność terapii. 
• Cymetydyna spowalnia trawienie metronidazolu, co zwiększa jego stężenia w surowicy. 
• Metronidazol zwiększa stężenie busulfanu we krwi. Prowadzi to do pojawienia się działania toksycznego. 
• Połączenie metronidazolu z amiodaronem może wywołać zawroty głowy, kołatanie serca lub omdlenie. W przypadku wystąpienia tych objawów pilnie skontaktuj się z lekarzem. 
• Metronidazol może hamować metabolizm karbamazepiny. Może to prowadzić do zbyt dużego stężenia karbamazepiny w osoczu. 
• Metronidazol może obniżać skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych. 
• Stosowanie metronidazolu w czasie terapii fluorouracylem, cyklosporyną oraz takrolimusem (lekami immunosupresyjnymi stosowanymi np. po przeszczepach) może prowadzić do wzrostu stężenia tych substancji w osoczu. 
• Metronidazol może wpływać na wyniki niektórych badań laboratoryjnych (enzymy wątrobowe AspAT i AlAT, a także LDH, trójglicerydy, glukoza). 

Metronidazol to skuteczny lek stosowany od dawna. Pomaga w wielu schorzeniach pochodzenia drobnoustrojowego, jednak jego zakres działania jest ograniczony. Pamiętaj, aby wszystkie leki o działaniu przeciwbakteryjnym stosować z rozwagą i tylko po zaleceniu lekarskim. Jedynie specjalista może rozpoznać przyczynę zakażenia i dobrać odpowiedni lek.