Mikrobiom skóry – czym jest i jaką pełni rolę?

Do głównych drobnoustrojów zasiedlających naszą skórę należą roztocza z grupy nużeńców, grzyby, wirusy i bakterie. Skład mikrobiomu jest bardzo indywidualny, zależy od temperatury, wilgotności i grubości skóry. 

Jaką rolę pełni mikrobiom? 

Mikroorganizmy zwane mikrobiomem, choć niewidoczne dla oka, są ważną częścią naszego organizmu. 

• Zamieszkując na powierzchni skóry, chronią przed drobnoustrojami chorobotwórczymi przez produkcję enzymów oraz bakteriocyn;  
• Pomagają zachować odpowiednie pH skóry, co hamuje rozwój chorobotwórczych patogenów i jest ważne dla prawidłowego procesu złuszczania naskórka. 
• Bakterie, rozkładając sebum do substancji nawilżających, utrzymują równowagę hydrolipidową skóry. 

Co wpływa na mikrobiom skóry?  

Na nasz mikrobiom mają wpływ przede wszystkim: wiek, płeć, dieta, używki, otaczające środowisko, zanieczyszczenia powietrza, wykonywany zawód, stosowane kosmetyki, leki, środki higieniczne, a także ekspozycja na promieniowanie UV. Zła kondycja skóry może powodować namnażanie bakterii chorobotwórczych.  

Skład mikrobiomu zależy od pH skóry – najkorzystniejsze warunki to wartość między 4,7 a 5,6. 

Miejsca na skórze ludzkiej można podzielić według cech, tj. czy są tłuste, wilgotne czy suche. Badanie składu mikroflory w różnych miejscach jest kluczowe w celu wyjaśnienia etiologii chorób skóry. W związku z tym skład mikrobiomu jest różny na powierzchni ciała. W wilgotnych i ciepłych miejscach, takich jak pachwiny i pachy rozwijają się drobnoustroje Gram-ujemne oraz Staphylococcus aureus. Obszary o dużej ilości gruczołów łojowych zamieszkują bakterie m.in. Propionibacterium spp, z kolei w suchych miejscach jak ramiona znajduje się mniejsza liczba drobnoustrojów.  

Na mikrobiom skóry ma wpływ również rodzaj porodu – w przypadku cesarskiego cięcia na ciele noworodka osiadają mikroorganizmy szpitalne, natomiast w trakcie porodu naturalnego na ciele noworodka znajdą się mikroorganizmy matki.  

Skład mikrobiomu u kobiet zmienia się wraz z ich zmianami hormonalnymi, tj. w trakcie dojrzewania, menopauzy czy ciąży. Również w trakcie infekcji mikrobom ulega zmianie. Najbardziej stabilna mikroflora występuje we wczesnym okresie życia w wieku około 3 lat.  

Choroby skóry i mikrobiom 

Zaburzenie równowagi mikrobiomu zwany dysbiozą, powoduje osłabienie bariery oraz narażenie skóry na stany zapalne, a nawet choroby ogólnoustrojowe. Wiąże się to z pewnymi schorzeniami: 

• egzema (atopowe zapalenie skóry),
• łuszczyca,
• łupież,
• trądzik,
• trądzik różowaty,
• problematyczne rany.

Trwają badania, w jaki sposób mikrobiom skóry wpływa na takie schorzenia, jak bielactwo, infekcje paznokci i brodawki.  

Jak zachować zdrową skórę? 

Równowagę mikrobiomu zaburza zbyt częste oczyszczanie skóry, zwłaszcza jeśli używamy produktów antybakteryjnych. Bardzo ważne jest nawilżanie skóry, które wzmacnia jej barierę. Odpowiednie nawilżenie jest szczególnie pomocne w przypadku niektórych chorób skóry, takich jak egzema lub łuszczyca. Równie ważna jest odpowiednio zbilansowana dieta, przede wszystkim bogata w produkty roślinne, które zawierają prebiotyki oraz aktywność fizyczna, która wpływa na ogólny stan zdrowia. 

Przeczytaj również:
SIBO – czy bakterii w jelitach może być za dużo?