Nanomateriały w kosmetykach. Które zostały zakazane?

Nanomateriały – czym są? 

Nanomateriały to „nierozpuszczalny lub nieulegający rozkładowi oraz celowo wytworzony materiał, który ma jeden lub więcej z wymiarów zewnętrznych lub struktury z zakresu 1-100 nm”. Są niezwykle małych rozmiarów.

Nanomateriały mają dużą zdolność do agregacji, czyli łączenia się w większe skupiska, a także wiązania się z innymi cząsteczkami. Istnieją obawy, że nanomateriały mogą transportować substancje potencjalnie szkodliwe do wnętrza komórek, ponieważ z łatwością przenikają przez błony biologiczne.

W uproszczeniu można powiedzieć, że działania nanomateriałów w organizmie są nieprzewidywalne, stąd tak duże obawy o bezpieczeństwo ich stosowania.  

Nanomateriały – dlaczego zostały zakazane? 

Według członków Komitetu Naukowego UE ds. Bezpieczeństwa Konsumentów, właściwości nanomateriałów mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia.  

Główne obawy o bezpieczeństwo nanomateriałów, jakie wskazał SCCS, dotyczą aspektów:

• fizykochemicznych – bardzo mały rozmiar, trwałość i toksyczność nanomateriałów, 
• związanych z narażeniem na dany składnik, odnoszące się do częstotliwości i liczby używanych produktów oraz możliwości akumulacji w organizmie, 
• związanych z nowymi właściwościami i odmiennym działaniem wynikającym z różnych rodzajów aplikacji produktów.

Potencjalne ryzyko, jakie niosą nanomateriały: 

• możliwość gromadzenia się w organizmie, 
• wywoływanie stanów zapalnych, 
• tworzenie szkodliwych cząsteczek tlenowych,
• immunotoksyczność (osłabienie układu odpornościowego przez substancje toksyczne),
• genotoksyczność (możliwość uszkodzenia materiału genetycznego komórek),
• neurotoksyczność (szkodliwy wpływ na układ nerwowy),
• mutagenność (zdolność substancji do wywoływania mutacji, czyli trwałych zmian w materiale genetycznym komórek),
• rakotwórczość (zwiększenie ryzyka rozwoju nowotworów).

Mając na względzie ochronę zdrowia, Komisja Europejska na podstawie rekomendacji SCCS podjęła decyzję o wpisaniu wymienionych poniżej nanomateriałów do wykazu substancji zakazanych. Wynika to z potencjalnych zagrożeń dla zdrowia oraz braku wystarczających badań dotyczących długoterminowych skutków ich stosowania.

Nanomateriały – które zostały zakazane? 

Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji Europejskiej z dnia 14 marca 2024 r. od:

• 1 lutego 2025 r. nie można wprowadzać do sprzedaży kosmetyków z tymi substancjami,
• 1 listopada 2025 r. nie można ich sprzedawać w całej UE.

Objęte zakazem zostały:

• styren – Styrene/Acrylates copolymer (nano),
• styren sodowy – Sodium Styrene / Acrylates copolymer (nano),
• miedź – Copper (nano),
• miedź koloidalna – Colloidal Copper (nano),
• srebro koloidalne – Colloidal Silver (nano), 
• złoto – Gold (nano),
• złoto koloidalne – Colloidal Gold (nano),
• kompleks złota, tioetyloaminy i kwasu hialuronowego – Gold Thioethylamino Hyaluronic Acid (nano),
• peptyd kolagenowy sprzężony z cząstkami złota koloidalnego – Acetyl heptapeptide-9 Colloidal gold (nano),
• platyna – Platinum (nano),
• platyna koloidalna – Colloidal Platinum (nano),
• peptyd z koloidalną platyną – Acetyl tetrapeptide-17 Colloidal Platinum (nano). 

Przeczytaj również:
Składniki kosmetyczne, które warto łączyć  
Składniki kosmetyków, których nie należy łączyć