Obrzezanie. Na czym polega? Czy istnieją wskazania do jego wykonania?

Na czym polega obrzezanie? 

Obrzezanie mężczyzn to zabieg usunięcia skóry zwężonego napletka, aby możliwe było odsłonięcie żołędzi prącia lub aby żołądź była cały czas odsłonięta. Obrzezani mężczyźni mają nawet 50% mniejszą szansę na zarażenie się wirusem HIV oraz wirusem HPV. Dodatkowo występuje mniejsza skłonność do infekcji układu moczowego i zmniejszone ryzyko raka prącia. 

Większość towarzystw w różnych krajach zgadza się jednak, że mimo korzyści zdrowotnych, nie ma medycznego uzasadnienia dla rutynowego obrzezania noworodków i dzieci. Nowoczesne techniki oferują bezpieczniejszą, prostszą, szybszą i tańszą alternatywę tradycyjnego przebiegu obrzezania.  

Obrzezanie było wykonywane już w Egipcie 4000 lat p.n.e., prawdopodobnie w celu zapobiegania zapalenia żołędzi spowodowanego zbieraniem się ziarenek piasku pod napletkiem. W Judaizmie męskie obrzezanie jest uważane za przykazanie od Boga. Jest również szeroko praktykowane w Islamie.  

Obrzezanie kobiet (nazwa rekomendowana przez WHO – female genital mutilation FGM, czyli okaleczenie narządów płciowych) to procedury modyfikujące i okaleczające narządy płciowe kobiety z powodów niemedycznych. Najczęściej wykonywane są u młodych dziewcząt między okresem niemowlęcym a dojrzewania. Procedura nie ma żadnych benefitów zdrowotnych i jest uznawana za łamanie praw człowieka. Każdego roku 3 miliony dziewczynek przed 15. rokiem życia jest zagrożona wykonaniem zabiegu.  

FGM wykonuje się z przyczyn kulturowych już od czasów starożytnego Egiptu. W XIX wieku w Europie i Ameryce Północnej miało być lekiem na padaczkę, histerię i masturbację. Aktualnie okaleczanie narządów płciowych jest praktykowane w około 30 krajach, głównie w Afryce, na Bliskim Wschodzie i Azji południowo-wschodniej. Stanowi formę inicjacji, przynależności do danej grupy społecznej, czy ochrony dziewictwa. W niektórych regionach uważa się, że okaleczone kobiety mają większe szanse na małżeństwo. Wykonywanych jest kilka typów FGM, najbardziej kaleczącą jest infibulacja, która polega na usunięciu łechtaczki i warg sromowych, a następnie ich zszycie z pozostawieniem niewielkiego otworu. 

Szacuje się, że w Europie żyje pół miliona kobiet z powikłaniami okaleczenia. Podczas jego wykonywania może dojść do krwotoku, wstrząsu, zakażenia, a nawet złamań kości przy przytrzymywaniu kobiety, której nie znieczulono przed zabiegiem. Późne powikłania to przewlekły ból miednicy, dysfunkcje seksualne, torbiele i guzy, nawracające zakażenia dróg moczowych czy niepłodność. Wiąże się też z licznymi ginekologicznymi i położniczymi powikłaniami (krwotok poporodowy, przedłużony poród, większe ryzyko konieczności resuscytacji noworodka). Okaleczenie narządów płciowych zwiększa też ryzyko zakażenia wirusem HIV.  

Coraz więcej organizacji międzynarodowych pracuje nad zakazaniem tej praktyki. 

Wskazania i przeciwwskazania do zabiegu obrzezania u mężczyzn 

Do zabiegu obrzezania najczęściej kieruje urolog lub chirurg. 

Wskazaniem medycznym są najczęściej stany, w których nie można odprowadzić skóry napletka: 

• stulejka wrodzona lub nabyta (spowodowana najczęściej stanami zapalnymi), 
• załupek (obrzęk żołędzi i napletka), 
• ból przy odsłonięciu żołędzi we wzwodzie, 
• zapalenie żołędzi prącia, 
• nowotwór prącia, 
• kłykciny kończyste. 

Przeciwwskazania do wykonania obrzezania: 

• spodziectwo, wierzchniactwo, wrodzona olbrzymia cewka moczowa (czyli stany, w których napletek może być później użyty w leczeniu), 
• wcześniactwo, 
• nieprawidłowości w budowie odbytu i odbytnicy, 
• przepuklina oponowo-rdzeniowa,  
• zaburzenia krzepnięcia, 
• aktywna infekcja. 

Obrzezanie – jak wygląda zabieg? 

Istnieją trzy główne metody wykonywania obrzezania u mężczyzn:  

• dorsal slit, której największą wadą jest ryzyko asymetrycznego usunięcia skóry; 
• shield and clamp, w której korzysta się ze specjalistycznych narzędzi; jest najczęściej wykonywaną metodą u dzieci; 
• excision, która daje najlepszy efekt kosmetyczny, ale wykonywana jest w warunkach szpitalnych i wymaga dużej sprawności chirurga. 

Każda z nich ma niski odsetek powikłań.  

Zabieg u dorosłych najczęściej jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym (za pomocą zastrzyku), a u małych dzieci w znieczuleniu ogólnym.  

Po znieczuleniu lekarz wycina napletek za pomocą wcześniej dobranej metody, a następnie zszywa powstałą ranę.  

Obrzezanie – zalecenia po zabiegu 

Po zabiegu ranę trzeba przemywać środkiem dezynfekcyjnym oraz stosować maść przepisaną przez lekarza. Po obrzezaniu żołądź jest zwykle zaczerwieniona, a przez kilka dni może też występować sączenie się z rany. Goi się ona około 2 tygodnie. W tym czasie trzeba powstrzymać się od masturbacji oraz stosunków płciowych. 

Ryzyko powikłań jest niskie i wynosi 0,2-5%. Do najczęstszych z nich zaliczamy krwawienie z rany, krwiak, infekcje. Rzadkim powikłaniem jest zwężenie cewki moczowej, które może prowadzić do bolesności i problemów z oddawaniem moczu oraz zakażeń układu moczowego. 

Ile kosztuje obrzezanie? 

Obrzezanie ze wskazań medycznych jest zabiegiem refundowanym przez NFZ. Zabieg można wykonać również w prywatnych placówkach. Cena waha się wtedy od 1000 do 2500 zł w zależności od miejsca i wybranej metody. 

Przeczytaj również:
Grzybica penisa. Tych objawów nie bagatelizuj!