Zapalenie jądra – przyczyny, objawy, leczenie

Przyczyny zapalenia jądra i najądrza 

Około 2% wizyt w poradni urologicznej dotyczy zapalenia jądra i najądrza. Większość przypadków dotyczy infekcji bakteryjnej wstępującej z dróg moczowych do najądrza.  

U młodych mężczyzn między 17. a 40. rokiem życia najczęstszą przyczyną zapalenia jądra i najądrza są choroby przenoszone droga płciową. U mężczyzn po ukończeniu 60. roku życia najczęstszą przyczyną jest zakażenie bakteryjne związane z chorobami prostaty.  

Przyczyną wirusowego zapalenia jądra najczęściej jest wirus świnki (paramyksowirus). Występuje nawet u 70% dorosłych ze świnką oraz u 25–30% chłopców.  

Grzybicze, pierwotniakowe, swoiste i autoimmunologiczne przyczyny zapalenia jadra i najądrza występują bardzo rzadko.  

Stan zapalny jądra – objawy 

Objawy stanu zapalnego jądra i najądrza narastają stopniowo w ciągu kilku dni. Często towarzyszy im gorączka i dreszcze.  

Objawy zaczynają się od obrzęku i bolesności najądrza, następnie zapalenie rozszerza się na jądro. Skóra moszny może być zaczerwieniona. Jądro jest powiększone, twarde i bolesne. Charakterystyczny dla zapalenia jądra jest objaw Prehna – po uniesieniu moszny do góry w pozycji stojącej pacjenta ból zmniejsza się. Pozwala to odróżnić zapalenie jądra od skrętu jądra – w skręcie ból będzie się nasilał po uniesieniu moszny. Dodatkowo mogą wystąpić objawy charakterystyczne dla zapalenia cewki moczowej, takie jak częstomocz czy ból przy oddawaniu moczu.  

Zapalenie jądra – leczenie 

Leczenie zapalenia jadra i najądrza najczęściej jest zachowawcze – polega na włączeniu antybiotyków, leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Istotne jest również uniesienie moszny i oszczędzający tryb życia. Można stosować okłady z octanowinianu glinu. Jeśli ból, obrzęk, rozmiar i napięcie moszny zmniejszają się, stwierdzamy dobrą reakcję na antybiotykoterapię.  

Jednak jeśli w ciągu 2-3 dni od rozpoczęcia leczenie zachowawczego antybiotykami objawy nasilają się, a w USG pojawiają się zmiany ropne, rozważa się leczenie chirurgiczne.  

W zależności od rodzaju i rozległości zmian zabieg może polegać na usunięciu najądrza lub jadra. Zwłoka z leczeniem chirurgicznym może wiązać się z poważnymi powikłaniami, szczególnie u osób z chorobami towarzyszącymi, takimi jak cukrzyca czy choroby zakrzepowe. 

Zapalenie jądra – profilaktyka  

Metody zapobiegania zapaleniu jądra i najądrza zależą od etiologii. Biorąc pod uwagę fakt, że nie ma skutecznego sposobu zapobiegania zapaleniu jądra spowodowanego wirusem świnki, jedyną modą zapobiegania jest szczepienie ochronne. Szczepionka przeciwko śwince podaje się w preparacie MMR – skojarzony ze szczepionką przeciw odrze i różyczce. Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych pierwszą dawkę podaje się w 13-15. miesiącu życia, a drugą w 6. roku życia.  

U mężczyzn przed ukończeniem 35. roku życia najczęstszą przyczyną zapalenia jądra są choroby przenoszone droga płciową, dlatego należy przestrzegać zasad bezpiecznego stosunku seksualnego. Prezerwatywy w znacznym stopniu zapobiegają zakażeniom. U starszych mężczyzn należy skutecznie leczyć choroby prostaty prowadzące do utrudnionego odpływu moczu. Zmniejsza to ryzyko zakażeń układu moczowego, a tym samym ryzyko zapalenia jadra i najądrza. 

Zapalenie jądra i najądrza spowodowane jest najczęściej infekcją bakteryjną lub wirusową. Objawami jest najczęściej silny ból, gorączka oraz problemy z oddawaniem moczu. W diagnostyce lekarz opiera się na badaniu fizykalnym, wywiadzie oraz badaniu USG. Leczenie opiera się na antybiotykoterapii i podawaniu leków przeciwzapalnych. Leczenie chirurgiczne może być zastosowane w przypadku, gdy farmakoterapia nie przyniesie oczekiwanej poprawy. 

Przeczytaj również:
Choroby prącia – rodzaje i objawy