Otyłość brzuszna – przyczyny i skutki. Jak się jej pozbyć?

Przyczyny otyłości brzusznej  

Skłonność do gromadzenia tłuszczu w różnych częściach ciała jest mocno zróżnicowana u poszczególnych osób. Wyróżniamy jednak czynniki, które mają wpływ na zwiększanie zawartości tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha.

Do czynników tych zaliczamy:

• Wiek – wiele badań dowodzi, że odkładanie trzewnej tkanki tłuszczowej wzrasta wraz z wiekiem, głównie u mężczyzn, ale także u kobiet (szczególnie w okresie menopauzy i po menopauzie). U młodych osób, zarówno u mężczyzn, jak i kobiet, nadmiar energii jest gromadzony w różnych częściach ciała, natomiast wraz z wiekiem częściej obserwuje się zwiększenie ilości tłuszczu w okolicy brzucha. 
• Płeć – mężczyźni częściej gromadzą tkankę tłuszczową w górnej części ciała, czyli właśnie w okolicy brzucha, natomiast kobiety zwykle gromadzą tkankę tłuszczową w dolnej części ciała – w okolicy bioder i ud. Hormony płciowe odgrywają tutaj istotną rolę w rozmieszczeniu tkanki tłuszczowej u kobiet i mężczyzn.  
• Genetyka – istnieją pewne doniesienia o tym, że rozmieszczenie tkanki tłuszczowej w pewnym stopniu może być zależne od genów.  
• Stres – jak sądzą niektórzy badacze, zwiększone odkładanie tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha może być rodzajem adaptacji do przeżywanego stresu.  
• Czynniki żywieniowe – nieprawidłowa dieta jest oczywiście jednym z głównych czynników warunkujących wystąpienie nadwagi i otyłości. W niektórych badaniach na modelu zwierzęcym wykazano, że niektóre składniki pokarmowe mogą szczególnie predysponować do odkładania się tkanki tłuszczowej wokół brzucha. Przykładem takiego składnika są nasycone kwasy tłuszczowe. Za to włączenie do diety jednonienasyconych kwasów tłuszczowych zawartych np. w oliwie z oliwek, będącej składnikiem diety śródziemnomorskiej, wiązało się z niższymi wartościami obwodu talii. Ponadto wystąpieniu otyłości brzusznej sprzyjać może dieta o wysokim indeksie glikemicznym, a także nadmiar alkoholu oraz fruktozy w diecie.  
• Siedzący tryb życia oraz brak aktywności fizycznej – nie ustalono jednoznacznie, czy brak aktywności fizycznej zwiększa podatność na odkładanie tłuszczu w okolicy brzusznej. Natomiast regularna aktywność fizyczna w wielu badaniach wiązała się z wyraźnym zmniejszeniem obwodu talii nawet przy nieznacznej utracie całkowitej masy ciała.  

Skutki otyłości brzusznej 

Otyłość brzuszna może prowadzić do wystąpienia m.in.: 

• insulinooporności, 
• cukrzycy typu 2, 
• dyslipidemii, 
• chorób sercowo-naczyniowych, 
• nadciśnienia tętniczego, 
• kamicy żółciowej, 
• bezdechu sennego,  
• niektórych nowotworów (zwłaszcza raka jelita grubego, ale także raka trzustki, endometrium i raka piersi po menopauzie). 

Jak pozbyć się otyłości brzusznej?  

Według aktualnej wiedzy nie jest możliwa zamierzona utrata tkanki tłuszczowej z wybranego miejsca na ciele. Jednak jeśli chcemy pozbyć się nadmiaru tłuszczu z okolicy brzucha, korzystne będą wszystkie elementy, które pomagają w redukcji ogólnie pojętej otyłości. Każda interwencja, która będzie miała na celu zmniejszenie masy ciała u osoby z otyłością, prawdopodobnie spowoduje także utratę tłuszczu w okolicy jamy brzusznej.  

Aby pozbyć się nadmiaru tkanki tłuszczowej, należy przede wszystkim ograniczyć podaż kalorii z dietą, tak aby wygenerować deficyt energetyczny. Deficyt energetyczny to stan, w którym dostarczamy do organizmu mniej kalorii niż wydatkujemy. W następstwie tego organizm czerpie energię z zapasów zgromadzonych w tkance tłuszczowej.  

Zaleca się ograniczenie spożycia tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych i produktów zawierających węglowodany proste, takich jak cukier, słodycze, napoje słodzone oraz zwiększenie spożycia warzyw. Szczególnie warto wprowadzić do diety produkty będące źródłem błonnika pokarmowego, który znajdziemy w pełnoziarnistych produktach (pieczywie, makaronie, nieoczyszczonym ryżu, grubych kaszach) oraz warzywach i owocach jedzonych razem ze skórką. Niezwykle ważne jest, aby dieta była urozmaicona i zapewniała wszystkie niezbędne składniki mineralne i witaminy.  

Warto wprowadzić również regularną aktywność fizyczną pod postacią np. spacerów, pływania bądź jazdy na rowerze. Ruch poza korzyściami wynikającymi z utraty nadmiernych kilogramów będzie wiązać się z pozytywnym wpływem na układ krążenia, insulinowrażliwość i ogólny stan zdrowia oraz dobre samopoczucie.  

Wraz ze zwiększeniem obwodu brzucha i postępem otyłości brzusznej wzrasta prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań, w tym wzrost ryzyka wystąpienia wielu chorób metabolicznych. Warto dbać o to, aby nie gromadzić tkanki tłuszczowej wokół brzucha. Temu procesowi można zapobiec poprzez odpowiednie żywienie i wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej.   

Przeczytaj również:
Otyłość – rodzaje, choroby towarzyszące, leczenie
Otyłość jako niezależny czynnik ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19