Probiotyki na wakacjach. Jak zapobiec „zemście Faraona”?

Skąd się bierze zemsta Faraona? 

Zemsta Faraona (biegunka podróżnych) to potoczne określenie na bóle brzucha i biegunki, które pojawiają się często u turystów podróżujących w rejony Azji, Afryki, Ameryki Środkowej i Południowej oraz krajów Bliskiego Wschodu. To choroba niezakaźna, najczęściej wirusowa, związana z reakcją organizmu na nowe, nietypowe produkty i posiłki lub kontakt z patogenami (np. z wody). Może dotyczyć nawet 40-60% podróżujących, w zależności od miejsca pobytu. 

Wyjeżdżając na egzotyczne wakacje, zabierasz ze sobą mikrobiotę, która ma swoje „przyzwyczajenia” co do pokarmów, wody i kontaktu z bakteriami. Poprzez żywność czy kontakt z wodą, dostarczasz im czegoś nowego, czego nie znają i na co nie są przygotowane. U rodzimych mieszkańców danego miejsca nie występuje ten „szok dla jelit” i dolegliwości z tym związane, ponieważ ich układ pokarmowy dostosował się do tamtejszego stylu życia i żywienia, a także innych (często gorszych) warunków sanitarnych.  

Najczęstszą bakteryjną przyczyną biegunki podróżnych jest enterotoksyczna Escherichia coli, odpowiedzialna za prawie 30% przypadków. Inne powszechne bakteryjne przyczyny biegunki podróżnych obejmują Campylobacter jejuni, Shigella i gatunki Salmonella. Norowirus i rotawirus są najczęstszą przyczyną wirusową infekcji. Natomiast Giardia intestinalis, Cryptosporidium i Entamoeba histolytica są najczęstszym źródłem pasożytów i mogą również powodować biegunkę podróżnych.  

Przyczyny zemsty Faraona

• Ograniczony dostęp do czystej wody, picie wody z nieznanych źródeł, 
• niewłaściwe przechowywanie i przygotowywanie żywności, 
• spożywanie produktów bez obróbki termicznej lub bez ich umycia,  
• brak odpowiedniej higieny.

Objawy zemsty Faraona 

• Bóle brzucha, 
• wzdęcia, 
• nudności, 
• zaburzenia łaknienia. 

Objawy mogą pojawić się w ciągu 1-2 dni od kontaktu z patogenami i trwać od 1 do kilku dni. Zemsta Faraona jest szczególnie niebezpieczna u dzieci, ponieważ może prowadzić do odwodnienia. Organizm dziecka może nieco gorzej przechodzić ten stan.  

Jak zapobiegać biegunce na wakacjach? 

Wiesz już, jakie są przyczyny biegunki podróżnych i rozumiesz, przez co „przechodzi” także Twoja mikrobiota na wakacjach. Rozsądnym podejściem przed wakacyjną podróżą będzie więc wsparcie zdrowia jelit i odpowiednie przygotowanie suplementacyjne. 

Dieta dla jelit 

Podstawą jest profilaktyka na co dzień, czyli różnorodna dieta, bogata w żywność probiotyczną oraz prebiotyczną. Twoje kubki smakowe będą zadowolone, a jelita odżywione. Na co dzień staraj się dostarczać organizmowi naturalnych probiotyków: jogurt, kefir, maślankę, kwaśne mleko, kiszonki, fermentowane produkty sojowe, pieczywo na zakwasie. To produkty zawierające bakterie probiotyczne z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium. One natomiast potrzebują prebiotyków, które są dla nich pożywką. 

Prebiotyki wspierają prawidłowe funkcjonowanie mikrobioty oraz układu pokarmowego, a także przyczyniają się do wzrostu „dobrych bakterii” w jelitach. Prebiotyki znajdziesz w takich produktach jak owies, jęczmień, orzechy, siemię lniane, czosnek, cebula, cykoria, nasiona chia czy karczoch. Czy w Twojej głowie pojawił się już pomysł na odżywczy posiłek dla mikrobioty? Możesz przebierać w składnikach! Warto mieć jednak na uwadze, że nie jesteśmy w stanie określić, jakie konkretnie i ile bakterii probiotycznych dostarczamy z wyżej wymienionej żywności, dlatego pomocna będzie dodatkowa suplementacja probiotykami. 

Probiotykoterapia 

Profilaktyka biegunki podróżnych obejmuje nie tylko unikanie produktów spożywczych z niepewnego źródła i dbanie o higienę, ale także odpowiednie wsparcie układu pokarmowego poprzez stosowanie probiotyków – tłumaczy dr n. biomed. Joanna Michalina Jurek, ekspertka nutri-psychiatrii i immuno-odżywiania. 

Według definicji WHO, probiotyki to żywe mikroorganizmy, głównie bakterie (np. Lactobacillus, Bifidobacterium) i drożdże, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza. Co ważne, działanie probiotyków jest szczepozależne. Oznacza to, że działanie każdego szczepu jest ukierunkowane na konkretne problemy. Podczas wyboru probiotyku należy mieć na uwadze konkretny rodzaj, gatunek i szczep – nie pierwszy lepszy probiotyk, jaki wpadnie nam w ręce. 

Które szczepy probiotyczne wybrać? 

Probiotyki, które mogą być pomocne w zapobieganiu biegunce podróżnych, to te zawierające szczepy: 

• L. acidophilus, 
• L. rhamnosus, 
• L. fermentum, 
• S. cerevisiae, 
• S. boulardii. 

Doktor nauk biomedycznych Joanna Michalina Jurek dodaje: Probiotykoterapia przed wyjazdem na wakacje i jego regularne stosowanie w trakcie podróży, wzmacnia florę bakteryjną jelit, co może skutecznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia problemów związanych z biegunką podróżnych. 

Jak stosować probiotyk przed wakacjami? 

Aby przygotować się na podróż, warto stosować wybrany wyżej wymieniony szczep probiotyczny na tydzień przed wyjazdem, podczas podróży i kontynuować suplementację 1-2 tygodnie po powrocie. Probiotyk najlepiej przyjmować na noc, gdy zwalnia praca układu pokarmowego i mają one czas by zasiedlić jelita. 

Profilaktyka to najlepsza strategia. Przed wyjazdem i w trakcie podróży warto brać probiotyki i zabrać je ze sobą, tak aby wspierać florę bakteryjną jelit i pomóc organizmowi utrzymać równowagę mikrobioty – dodaje dr Joanna Michalina Jurek. 

Co zrobić, gdy dopadnie Cię zemsta Faraona? 

Jeśli nie masz ze sobą probiotyku i nie masz możliwości jego zakupu, przede wszystkim skup się na nawadnianiu (najbezpieczniej pić wodę butelkowaną) i odpoczynku. Unikaj ciężkostrawnych i ostrych posiłków, aby nie obciążać i nie drażnić układu pokarmowego. Jeśli objawy się nasilają, nie ustępują lub pojawia się gorączka, poszukaj pomocy u lekarza.