Trichotillomania – objawy, przyczyny i leczenie

Trichotillomania to zaburzenie natury psychicznej, którego charakterystycznym objawem jest patologiczne, kompulsywne wyrywanie włosów. Osoba zmagająca się z tym zaburzeniem może skupić swoją uwagę na konkretnym obszarze ciała, np. wyrywać włosy znajdujące się na skórze głowy (najczęstsza postać zaburzenia) lub też rzęsy, brwi lub włoski pokrywające inne części ciała. 

Człowiek cierpiący na trichotillomanię doświadcza uczucia ulgi i spadku napięcia po wyrwaniu sobie włosów. Uczucia te są jednak krótkotrwałe i wraz z ponownym wzrostem napięcia i stresem pojawia się silna potrzeba powtórzenia czynności. Źródłem nerwów i niepokoju mogą być także ubytki włosów, co prowadzi do powstania mechanizmu błędnego koła. 

Objawy trichotillomanii 

Trichotillomania pojawia się w klasyfikacjach medycznych jako zaburzenie nawyków i popędów lub zaliczana jest do grupy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. Wynika to z występowania impulsywnego, nawracającego i niedającego się kontrolować zachowania, które wpływa negatywnie na jakość życia jednostki. 

Diagnoza trichotillomanii jest stawiana po stwierdzeniu wystąpienia następujących objawów: 

• Wyrywanie włosów ma charakter nawracający, co skutkuje znacznymi ubytkami w owłosieniu; 
• Osoba zmagająca się z trichotillomanią podejmuje próby zmniejszenia częstotliwości lub całkowitego zaprzestania wyrywania sobie włosów, kończą się one jednak niepowodzeniem; 
• Wyrywanie włosów nie jest spowodowane istnieniem innego zaburzenia psychicznego (np. cielesne zaburzenia dysmorficzne) lub somatycznego (np. choroby skóry); 
• Odczuwanie dyskomfortu i trudności w codziennym funkcjonowaniu (np. w sferze społecznej); 
• Może wystąpić silne poczucie napięcia przed wyrwaniem włosów lub przy próbie powstrzymania się od wykonania tej czynności oraz poczucie ulgi i przyjemności w trakcie wyrywania sobie włosów. 

Przyczyny trichotillomanii 

Trichotillomania jest zaburzeniem o podłożu psychogennym, czyli jego przyczyn należy upatrywać w czynnikach psychicznych. Część badaczy wskazuje na zmiany chemiczne w mózgu i dziedziczenie, jako przyczyny rozwoju trichotillomanii. Inni z kolei podkreślają rolę przewlekłego stresu i wydarzeń traumatycznych (np. przemoc fizyczna, psychiczna czy seksualna). Trichotillomania może także występować razem z innymi zaburzeniami i wynikać np. z depresji lub zespołu Tourette’a. 

Inne zaburzenia i dolegliwości współtowarzyszące trichotillomanii: 

• Trichofagia – przymusowy, niekontrolowany impuls zjadania własnych włosów. Może prowadzić do rozwoju chorób przewodu pokarmowego; 
• Nawracające bóle głowy i problemy ze snem; 
• Obniżona zdolność skupienia uwagi i zapamiętywania; 
• Obniżony nastrój. 

Sposoby leczenia  

Proces leczenia poprzedzony diagnozą zwykle opiera się na psychoterapii oraz niekiedy także farmakoterapii. Bardzo często używaną formą psychoterapii w przypadku trichotillomanii jest terapia poznawczo-behawioralna. Polega ona na znalezieniu przyczyn trichotillomanii, w następnej kolejności osoba uczy się z pomocą psychoterapeuty radzić sobie z sytuacjami, które wywołują u niej chęć patologicznego wyrywania sobie włosów. 

Leki stosowane w leczeniu trichotillomanii to przede wszystkim leki antydepresyjne (trichotillomania może współwystępować z depresją).

Przeczytaj również:
Zaburzenia psychotyczne – rodzaje i leczenie