USG Doppler. Jak się przygotować?
USG Doppler dostarcza cennych informacji o stanie tętnic i żył. Współcześnie stanowi ono podstawowy element diagnostyki wielu chorób. Jakie są wskazania do wykonania tego badania? Jak ono przebiega i czy musimy się do niego przygotować?
Na czym polega USG Doppler?
USG Doppler umożliwia dokładną ocenę przepływu krwi przez naczynia krwionośne i uwidocznienie ewentualnych zmian (np. blaszki miażdżycowej) w ich obrębie.
USG Doppler różni się od klasycznej ultrasonografii tym, że towarzyszy mu efekt dźwiękowy odwzorowujący przepływ krwi przez naczynia krwionośne.
USG Doppler – rodzaje
USG Doppler wykonuje się z zastosowaniem różnych technik.
Wyróżniamy:
- Doppler fali ciągłej – ciągły strumień fal dźwiękowych umożliwia dokładną ocenę zmian w natężeniu przepływu krwi;
- Doppler duplex (podwójne obrazowanie) – oprócz obrazowania naczyń krwionośnych ta metoda potrafi precyzyjnie wskazać miejsce zmian w obrębie naczynia. Dodatkowo rejestrowany jest także obraz tkanek w jego otoczeniu;
- Doppler kolorowy – pozwala na ocenę prędkości i kierunku przepływu krwi. Mapa kolorów (czerwony, niebieski) pokazuje, czy krew płynie w kierunku głowicy, czy odwrotnie. Odcień zależy od prędkości. Im jaśniejszy kolor, tym szybszy przepływ;
- Doppler mocy – rejestruje energię niesioną przez erytrocyty. Ta metoda jest szczególnie przydatna przy badaniu naczyń o niewielkiej średnicy, krętych lub takich, które są położone głęboko. Zaletą tej techniki jest wysoka czułość. Pewnym ograniczeniem jest brak możliwości oceny kierunku i prędkości przepływu krwi.
USG Doppler – zastosowanie
Przykładem zastosowania USG Doppler jest badanie tętnic szyjnych i kręgowych. Pozwala ono ocenić zaawansowanie procesu miażdżycowego naczyń domózgowych. Dzięki niemu sprawdza się istotność zwężenia naczynia, które predysponuje do udaru mózgu. Znaczne obniżenie szczytowej prędkości skurczowej oznacza prawie całkowite zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej. Pamiętajmy, że takie badanie zawsze powinno być uzupełnione o przezczaszkowe badanie dopplerowskie.
Badania dopplerowskie wykorzystuje się także do oceny stanu płodu oraz w trakcie opieki nad kobietą w ciąży i jej dzieckiem. USG wykonywane tą techniką pomaga zwiększyć skuteczność wykrywania powikłań zarówno u matki, jak i dziecka.
Oprócz powyższych wykonuje się również m.in.:
- USG Doppler układu moczowego,
- USG Doppler jamy brzusznej,
- ECHO serca z opcją Doppler.
Co więcej, istnieje badanie USG Doppler o charakterze inwazyjnym. W jego trakcie zachodzi konieczność wprowadzenia do naczynia cienkiego prowadnika i podania leku. Wewnątrzwieńcową ultrasonografię dopplerowską zaleca się wówczas, gdy koronarografia nie uwidoczniła zwężeń w tętnicach wieńcowych u pacjentów z objawami klinicznymi oraz gdy w angiografii wykryto zwężenia o granicznej istotności. Jest to bardzo dokładne badanie, lecz rzadko przeprowadzane.
Wskazania do wykonania USG Doppler
USG Doppler to podstawowe narzędzie diagnostyczne w chorobach żył kończyn dolnych.
Do najczęstszych wskazań do jego wykonania zaliczamy:
- żylną chorobę zakrzepowo-zatorową,
- przewlekłą niewydolność żylną.
Badanie to pozwala wykluczyć lub potwierdzić zakrzepicę i dokładnie wskazać jej lokalizację wraz z oceną skuteczności włączonej terapii. W przypadku niewydolności żylnej USG Doppler dostarcza m.in. informacji o poziomie drożności i wydolności danych naczyń krwionośnych oraz ich dopływów i żył przeszywających.
Obok przytoczonych wyżej sytuacji klinicznych badanie USG Doppler jest wykorzystywane także m.in. w diagnostyce obecności przetrwałego otworu owalnego w sercu (PFO) czy przy podejrzeniu zespołu podkradania tętnicy podobojczykowej w celu potwierdzenia lub wykluczenia odwróconego przepływu w tętnicach kręgowych.
Jak się przygotować do USG Doppler?
Z reguły nie musisz specjalnie przygotowywać się do badania. Jednak w przypadku USG obejmującego układ moczowy przyjdź na badanie z pełnym pęcherzem. W tym celu w krótkim czasie przed badaniem wypij ok. litr wody. Czasami lekarz może zalecić, aby na badanie przyjść na czczo, np. przy USG Doppler jamy brzusznej.
Zabierz ze sobą wyniki badania USG Doppler, jeśli było ono już wcześniej wykonywane.
Tuż przed badaniem lekarz poinstruuje Cię, jaką przyjąć pozycję, aby zapewnić możliwie najlepsze warunki do badania naczyń krwionośnych danego obszaru ciała. Przykładowo do badania tętnicy podstawnej musisz leżeć na brzuchu z brodą przyciśniętą do mostka, a przy ocenie aorty na wznak na płasko.
Jak przebiega USG Doppler?
Do badania naczyń stosuje się głowice ultrasonograficzne. Różnią się one w zależności od tego, czy obrazujemy naczynia powierzchowne, czy położone głębiej, np. w obrębie jamy brzusznej.
Aby ocena przepływu krwi była wiarygodna, naczynie musi być prawidłowo uwidocznione. W tym celu na głowicę i miejsce poddawane badaniu nakłada się specjalny żel, który zapewnia przewodnictwo ultradźwięków. Na monitorze specjalista widzi obraz badanych struktur.
Samo badanie nie trwa długo. Jego wynik jest dostępny zaraz po tym, jak lekarz opisze zaobserwowane podczas badania parametry i wysnuje wynikające z nich wnioski.
USG Doppler – korzyści
USG Doppler to cenione narzędzie diagnostyczne. Ma wysoką skuteczność, powtarzalność i przede wszystkim jest niebolesne i bezinwazyjne (wyjątkiem jest wspomniane wcześniej badanie tętnic wieńcowych). Dodatkowo jego zaletą jest niski koszt w porównaniu do innych metod diagnostycznych takich jak TK czy MRI.
USG Doppler nie wymaga podawania środka kontrastowego. Dzięki temu unikamy ryzyka powikłań, które się z tym wiążą. Dodatkowo niewydolność nerek nie stanowi przeciwwskazania do badania.
Co ważne, kobiety w ciąży mogą być poddawane badaniu bez narażenia dziecka na promieniowanie, które często jest wykorzystywane w przypadku innych badań diagnostycznych, np. tomografii komputerowej.
USG Doppler – cena
Cena badania zależy m.in. od zakresu badania (tętnice, żyły) i obszaru naczyń poddawanych ocenie. USG Doppler tętnic szyjnych zwykle kosztuje mniej niż ocena tętnic i żył w obu kończynach dolnych.
Nie bez znaczenia jest również sprzęt i technika badania. Cena za tę samą usługę będzie się różnić w zależności od doświadczenia lekarza i lokalizacji.
Na ogół ceny za badanie USG Doppler zaczynają się od ok. 150 zł i mogą sięgać nawet 400 zł.
Liczne zalety badania USG Doppler powodują, że jest ono często stosowanym badaniem w diagnostyce schorzeń naczyniowych. Możliwość dokładnej oceny przepływu krwi i ewentualnych zmian naczyniowych i szeroka dostępność badania przyczyniają się do poprawy jakości opieki nad chorymi.
Przeczytaj również:
Angiografia. Na czym polega?
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/154352,ultrasonografia-usg-naczyn-obwodowych.
- https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/899,ultrasonografia-naczyn-obwodowych.
- Gajewski P., Szczeklik A., Interna Szczeklika 2016, Podręcznik chorób wewnętrznych. Medycyna Praktyczna, Kraków 2016.
- https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/viewFile/10206/870.
- Kornacki J., Skrzypczak J., Zastosowanie badania dopplerowskiego w drugiej połowie ciąży, Ginekol Pol. 2015, 86, s. 626-630.
- Hawro P., Gabriel M., Madycki G., Kuczmik W., Urbanek T., Zalecenia dotyczące wykonywania ultrasonograficznego badania dopplerowskiego żył kończyn dolnych Polskiego Towarzystwa Chirurgii Naczyniowej i Polskiego Towarzystwa Flebologicznego. Acta Angiologica 2013;19(3), s. 99-11.
