Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Projekt Mama 2024 (2)
X - Wiosenne porządki
X - Herbal Monasterium
X - Zajączek wielkanocny 2024
X - Układ pokarmowy
X - Alergia 2024
X - Sale do -50%
16

Widłak goździsty – właściwości i zastosowanie

Słuchaj artykułu

Widłak goździsty to gatunek rośliny rosnący na nizinach i w górach. Można go spotkać praktycznie na całym świecie – wszędzie tam, gdzie występuje klimat umiarkowany. Jest rośliną leczniczą o wciąż odkrywanym potencjale prozdrowotnym. Jakie właściwości ma widłak goździsty i czy można go bezpiecznie stosować? 

Widłak goździsty – właściwości i zastosowanie

Jak wygląda widłak goździsty?

Widłak goździsty (Lycopodium clavatum L.) jest rośliną pochodzącą z rodziny widłakowatych. Potocznie jest nazywany niedźwiedzią łapą, warkocznicą, psem świętego Jana lub widłakiem babimorem ze względu na swój charakterystyczny wygląd [1]. 

W pokroju widłak, jako zarodnikowa roślina wieloletnia, przypomina mech i podobnie jak on występuje w zacienionych miejscach, jest rośliną wiecznie zieloną i ma zdolność do gromadzenia wody. Właściwości te powodują, że jest niezwykle istotny m.in. dla ekosystemów wrzosowisk i lasów iglastych. Niedźwiedzia łapa żyje maksymalnie do 15 lat [2]. 

Padające na roślinę promienie słoneczne powodują przedwczesne obumarcie. 

Widłak goździsty podlega w Polsce częściowej ochronie. Niestety roślina bywa niszczona na dużą skalę z powodu zrywania pędów w celach ozdobnych i leczniczych [3]. 


Herbaty ziołowe
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Jakie zastosowanie ma widłak goździsty? 

Suszony surowiec lub zarodniki widłaka goździstego mogą być stosowane wewnętrznie w formie naparów. Wskazany jest pomocniczo w terapii:  

  • stanów zapalnych układu moczowego,   
  • kamieni nerkowych,   
  • kolki nerkowej,   
  • piasku w nerkach,   
  • przewlekłych zaparć,   
  • hemoroidów (żylaków odbytu),   
  • chorób wątroby (przy zapaleniu i marskości wątroby),
  • reumatyzmu,   
  • artretyzmu,   
  • duszności,   
  • skurczów mięśni,   
  • bólów menstruacyjnych [2,6], 

Z kolei pyłek widłaka goździstego stosowany zewnętrznie jest wskazany w przypadku wyprysków, łuszczycy, egzemy, odleżyn i przy stopie cukrzycowej. Działa również wspomagająco przy trudno gojących się ranach i liszaju [2,4]. 

W badaniu przeprowadzonym w 2020 roku stwierdzono, że wyciągi z widłaka mogą zwiększać skuteczność terapii raka jelita grubego podczas stosowania kwercetyny.  W badaniu tym wykazano, że połączenie widłaka z kwercetyną istotnie zmniejszyło ilość komórek nowotworowych.  Jednak aby potwierdzić ten efekt, potrzebne są dalsze badania [5]. 

Widłak zasługuje na szczególne zainteresowanie ze względu na naturalną zawartość hupercyny, która według dostępnych badań działa pobudzająco na mózg, czyli nootropowo. Nootropy to związki, które mają pobudzać funkcje umysłowe, w tym pamięć i koncentrację, jak również zwiększać motywację, czyli chęć do działania [5]. 

Ze względu na swoje właściwości Lycopodium clavatum L. stosuje się w przypadku odczuwania niepokoju i w celu łagodzenia chronicznego zmęczenia. Współcześnie wskazuje się również na potencjalne możliwości podawania go pacjentom w celu łagodzenia objawów demencji starczej i choroby Alzheimera, jak również zaburzeń pamięci. Widłak bywa zalecany osobom cierpiącym na otępienie i po udarze mózgu. Preparaty z widłakiem budzą ogromne nadzieje w znalezieniu skutecznego leku na chorobę Alzheimera, jednak konieczne są dalsze badania [8]. 

Widłak goździsty – jak stosować? 

Do celów leczniczych wykorzystywane jest zarówno ziele, jak i zarodniki.  

Podczas przygotowywania herbatki z widłaka należy bezwzględnie pamiętać o tym, że rośliny nie wolno gotować. Powinno się ją zalać wrzątkiem i poczekać do zaparzenia [2]. 

Sam pyłek widłaka goździstego jest wykorzystywany wyłącznie na powierzchni skóry do posypywania ran. Zaleca się stosowanie go na oczyszczoną powierzchnię 2-3 razy dziennie, dbając o to, aby pyłek pozostał na skórze jak najdłużej [2]. 

Widłak goździsty – skutki uboczne 

Niedźwiedzia łapa to roślina, która jednocześnie leczy, ale jej pędy są trujące.  

Aby móc w pełni korzystać z medycznych właściwości widłaka goździstego, należy mieć odpowiednią wiedzę w tym zakresie i stosować się ściśle do sposobu przygotowywania. 

Pęd widłaka zawiera naturalnie występujące alkaloidy, w tym likopodynę, klawatynę i klawotoksynę, które są odpowiedzialne za trujące działanie rośliny. Z kolei obecna w widłaku goździstym lipodyna charakteryzuje się działaniem wymiotnym. Nasilone wymioty mogą wywołać znaczne odwodnienie z utratą elektrolitów, co w konsekwencji może przyczynić się nawet do nieprawidłowej pracy serca [7,8]. 

Widłak goździsty – przeciwwskazania 

Ze względu na to, że pędy widłaka wykazują działanie trujące, stosowanie tej rośliny jest przeciwwskazane: 

  • u osób ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego,
  • w przypadku padaczki, 
  • w przebiegu choroby wrzodowej żołądka, 
  • w przypadku gruźlicy. 

Podawanie ziela widłaka goździstego jest również przeciwwskazane u dzieci i kobiet w ciąży. 

Widłak powoduje skurcze jelit i nasila objawy biegunki. Z tego względu zaleca się zrezygnować ze stosowania tej rośliny u osób z jelitem wrażliwym (postać biegunkowa) [2]. 

Widłak goździsty jako składnik żywności 

Chiński widłak goździsty Huperzia serrata (Thunb.) Trevis (Lycopodium serratum Thunb.) został ujęty w kompendium substancji botanicznych, w których stwierdzono obecność naturalnie występujących składników mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzkiego w przypadku wykorzystywania ich do produkcji żywności i suplementów diety. Powodem umieszczenie widłaka w tym dokumencie była naturalna obecność w jego częściach nadziemnych m.in. huperzyny A (ok. 0,007%) i huperzyny B [8]. 

Kompendium ma na celu zwrócenie uwagi producentów i organów ds. bezpieczeństwa żywności na potencjalne wystąpienie działań niepożądanych w przypadku zastosowania widłaka naturalnie zawierającego hupercynę w żywności lub suplementach diety.  

Sama hupercyna A jest na ten moment zabroniona do stosowania w żywności [9]. 

Widłak goździsty to roślina o ciekawych właściwościach, a jednocześnie zawierająca substancje o niekorzystnym, a nawet trującym działaniu na organizm. Aby mieć pewność, że stosowane ziele widłaka goździstego jest w pełni bezpieczne, zaleca się pozyskiwanie go wyłącznie ze sprawdzonych źródeł. Zanim sięgniemy po to ziele, warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. 


Źródła
Zwiń
Rozwiń

Źródła: 

  1. Krejča J., Macků J., Atlas roślin leczniczych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa 1989. 
  2. Treben M., Apteka Pana Boga. Ex Libris, Galeria Polskiej Książki, Warszawa 2010. 
  3. Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z., Flora Polski. Rośliny chronione, Multico Oficyna Wyd., Warszawa 2018. 
  4. Ożarowski A., Jaroniecki W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987. 
  5. Banereijee A., Pathak S. i wsp., Antiproliferative effects of combinational therapy of Lycopodium clavatum and quercetin in colon cancer cells, Basic Clin Physiol Pharmacol, 2020, 31(4). 
  6. Banerjee J., Biswas S., Madhu N.R., Karmakar S.R., Biswas S.J., A better understanding of pharmacological activities and uses of phytochemicals of Lycopodium clavatum: A review, Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 2014, 3 (1): 207-210. 
  7. Cesarczyk-Twarogowa J., Widłaki, ich występowanie i znaczenie lecznicze, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny, s. 181-204, 1955. 
  8. Ma X., Gang D.R., The Lycopodium alkaloids. Natural Product Reports 21, 752-772, 2004. 
  9. Scientific Report of EFSA Compendium of botanicals reported to cotain naturally occuring susbtances of possible concern for human health when used in food and food supplements, EFSA Journal 10(5):2663), 2012. 
Daj nam znać, co myślisz o tym artykule

Wpisz swój komentarz...
Imię

  1. 6 marca 2023, 23:29
    Ewa

    To bardzo ciekawe. Natura dostarcza wielu potrzebnych składników ale trudno korzystać z tego arsenału bez odpowiedniej wiedzy.

    1. 7 marca 2023, 09:52
      Weronika Zielińska
      Poradnik Gemini

      Zgadzamy się z Panią 🙂

  2. 22 czerwca 2023, 23:37
    Maria

    Artykuł dobry
    Mam mały nie dosyt
    Bo trafiłam na niego zupełnie przypadkowo
    dziękuję .mam 77 moja pamięć czasem daje figla.I trafiłam na ten artykuł.Bardzo jestem szczęśliwa.Jakie to piękne
    Czekam na następne.Zycze powodzenia. Maria

    1. 23 czerwca 2023, 08:01
      Weronika Zielińska
      Poradnik Gemini

      Dziękujemy za miły komentarz 🙂

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę