Wstrząs anafilaktyczny po ukąszeniu owada – co warto wiedzieć?

Alergia na jad owadów 

Najczęściej reakcja alergiczna występuje u ludzi po ukąszeniu przez owady takie jak szerszenie, pszczoły i osy. Nieco mniej często dochodzi do reakcji alergicznych po ukąszeniu komara, pchły i pluskwy. W większości przypadków po użądleniu owadów mamy do czynienia z reakcją miejscową, taką jak miejscowy obrzęk, zaczerwienienie, nierzadko też świąd. Niestety u osób uczulonych na składniki jadu może dojść do niebezpiecznej reakcji uogólnionej, czyli wstrząsu anafilaktycznego. 

Wstrząs anafilaktyczny – co to takiego? 

Wstrząs anafilaktyczny jest to silna i nagła reakcja organizmu, która może poważnie zagrozić życiu. Występuje u ok. 1-3% osób, najczęściej dotyka kobiet i osób w młodym wieku. Reakcję anafilaktyczną od zwykłego uczulenia rozróżniamy po objawach – w przypadku anafilaksji objawy te pojawiają się nagle oraz są intensywne. 

W przypadku ukąszenia przez owada reakcja pojawia się w ciągu kilku sekund lub minut. Jednym z pierwszych objawów zwiastujących wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego jest nabrzmienie błon śluzowych. Oprócz tego mogą pojawić się także: zaczerwienienie, opuchlizna oraz zmiany skórne, które przybierają na sile. W kolejnym etapie występują najczęściej problemy z oddychaniem na skutek skurczów krtani czy też napadów kaszlu. Mogą pojawić się także problemy związane z układem krążenia, takie jak tachykardia czy też zatrzymanie akcji serca. Czasem występują także zawroty głowy, a nawet utrata przytomności. 

Wstrząs anafilaktyczny – pierwsza pomoc 

W takim przypadku najważniejsza jest szybka reakcja. W pierwszej kolejności należy ocenić stan chorego – drożność dróg oddechowych, stan świadomości, stan skóry i wezwać pogotowie, a następnie, jeśli jest to możliwe – usunąć potencjalny czynnik odpowiedzialny za wywołanie reakcji. Lekiem, który ratuje życie w przypadku ciężkich stanów anafilaksji jest adrenalina. Inne najważniejsze grupy leków stosowane we wstrząsie to glikokortykosteroidy i leki przeciwalergiczne. Duża część pacjentów bezpośrednio narażonych na wystąpienie wstrząsu nosi ze sobą odpowiednie leki, takie jak ampułkostrzykawki z adrenaliną. Najbardziej istotne jest jak najszybsze podanie adrenaliny domięśniowo, by zatrzymać objawy wstrząsu anafilaktycznego. Osobę ze wstrząsem należy ułożyć w bezpiecznej pozycji, najlepiej z uniesionymi kończynami dolnymi. 

Nierzadko konieczne jest wykonanie resuscytacji krążeniowo-oddechowej wraz z uciskaniem klatki piersiowej oraz sztucznym oddychaniem. Osoba, u której doszło do silnej reakcji alergicznej powinna udać się do poradni alergologicznej, prowadzącej badania diagnostyczne. Bazując na objawach oraz ich ciężkości, podejmuje się decyzje o ewentualnym odczulaniu pacjenta. 

Jak zapobiegać użądleniom przez owady? 

Do ukąszeń w okresie letnim dochodzi często. Owady takie jak pszczoły czy też osy potrafią zaatakować bez powodu, dlatego warto pamiętać o pewnych zasadach bezpieczeństwa: 

• Unikaj picia i jedzenia na zewnątrz, w szczególności słodkich rzeczy. 
• Jeśli spożywasz posiłek na zewnątrz, obejrzyj każdy kęs, który bierzesz do ust. Upewnij się, czy do napoju, który pijesz nie wpadł żaden owad. 
• Nie spaceruj bez obuwia, ponieważ niektóre owady mogą mieć swoje gniazda w ziemi. 
• Unikaj przebywania w miejscach, gdzie leżą świeże owoce i kwitnie wiele roślin, np. łąki, sady. 
• Gdy zauważasz owada blisko Ciebie, nie panikuj. Wykonywanie gwałtownych ruchów może spowodować ukąszenie.  
• Jeśli w pobliżu została użądlona inna osoba, oddal się na co najmniej 50 metrów, gdyż mogą nadlecieć inne owady. 

Ciężka postać wstrząsu anafilaktycznego może skończyć się śmiercią. Z osobą poszkodowaną należy postępować szybko. Tylko sprawna i zdecydowana pomoc może uratować jej życie.

Przeczytaj również:
Alergia krzyżowa – na czym polega?