Zapalenia stawów towarzyszące zapaleniom wątroby typu B i C

Zapalenie stawów towarzyszące infekcji wirusem zapalenia wątroby typu B 

Wirus zapalenia wątroby typu B to wirus hepatotropowy. Jego jedynym rezerwuarem jest człowiek. Do zakażenia dochodzi drogą krwiopochodną, drogą kontaktów seksualnych lub okołoporodowo – wirus przenosi się z matki na dziecko. Infekcja może przybrać przebieg ostry, niekiedy nawet nadostry lub piorunujący, a także w części przypadków może przejść w formę infekcji przewlekłej, prowadzącej nawet do marskości wątroby. W niektórych przypadkach pierwotna infekcja wirusem zapalenia wątroby typu B przebiega bezobjawowo. Skuteczną formą profilaktyki wirusowego zapalenia wątroby typu B są szczepienia ochronne.

Gdy wirus zapalenia wątroby typu B dostaje się do organizmu i namnaża się, dochodzi do rozwoju reakcji immunologicznej na antygeny wirusa. Powstają kompleksy antygen-przeciwciało, składające się z antygenów wirusa i przeciwciał przeciwko nim skierowanych, wytwarzanych przez układ immunologiczny zainfekowanego. To właśnie kompleksy immunologiczne odpowiadają za rozwój zapalenia stawów towarzyszącego infekcji wirusem zapalenia wątroby typu B. Zapalenie stawów nie występuje u wszystkich pacjentów, jedynie u części.  

Objawy zapalenia stawów towarzyszące zapaleniu wątroby typu B pojawiają się w okresie 1-2 tygodni od zakażenia wirusem. Należą do nich:  

• ból i obrzęk stawów kolanowych, łokciowych, międzypaliczkowych bliższych, występujący obustronnie – symetrycznie; 
• osłabienie, uczucie stałego zmęczenia; 
• stany podgorączkowe lub gorączka;  
• wysypka, zwykle plamisto-grudkowa, możliwa również wysypka krostkowa, świąd zajętego wysypką obszaru skóry.  

Objawy zwykle utrzymują się przez okres 2-3 tygodni i ustępują samoistnie wraz z pojawieniem się żółtaczki w przebiegu zapalenia wątroby. W niespełna 5% przypadków zapalenie przechodzi w formę przewlekłego zapalenia stawów.  

W wykonywanych w toku diagnostyki badaniach laboratoryjnych obserwuje się zwiększenie aktywności transaminaz, świadczące o uszkodzeniu wątroby, serologiczne wykładniki infekcji WZW B, a u około 1/4 pacjentów występuje dodatni czynnik reumatoidalny.  

Leczenie jest głównie objawowe, skupia się na terapii przeciwbólowej.  

Zapalenie stawów towarzyszące infekcji wirusem zapalenia wątroby typu C 

Wirusowe zapalenie wątroby typu C, to infekcja wywoływana przez hepatotropowy wirus zapalenia wątroby typu C. Rezerwuarem patogenu jest człowiek, a do zakażenia dochodzi drogą krwiopochodną, drogą kontaktów seksualnych, okołoporodowo – z matki na dziecko, oraz coraz rzadziej poprzez transfuzje lub przeszczepy narządowe.  

Infekcja może przebiegać pod postacią ostrego, a także przewlekłego zapalenia wątroby. Zapalenie przewlekłe może prowadzić do rozwoju marskości wątroby, a także nowotworu narządu – raka wątrobowokomórkowego. Zakażeniu przewlekłemu towarzyszą ponadto liczne, wielonarządowe powikłania o podłożu immunologicznym, a pośród nich kłębuszkowe zapalenie nerek, neuropatie obwodowe, immunologiczna plamica małopłytkowa, liczne powikłania dermatologiczne, takie jak np. liszaj płaski, plamica uniesiona, a także powikłania reumatologiczne.  

Nie ma obecnie szczepionki uodparniającej na infekcję wirusem zapalenia wątroby typu C.    

Zapalenie stawów towarzyszące WZW C powstaje w wyniku odkładania się w błonie maziowej stawów kompleksów immunologicznych. Towarzyszy ono przewlekłemu zapaleniu wątroby, występuje u około 5% chorych.  

Do najczęstszych objawów należą: 

• bóle wielu stawów – najczęstszy objaw, choć nie patognomoniczny dla zapalenia stawów; bóle stawów występują u około 1/5 chorych na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C, nie zawsze towarzyszą zapaleniu stawów;  
• obrzęki stawów – nadgarstków, rąk; 
• sztywność poranna zajętych stawów.  

Zapalenie ma zwykle charakter przewlekły, a jego przebieg jest łagodny.  

W badaniach laboratoryjnych stwierdza się parametry serologiczne zakażenia HCV, a ponadto u większości chorych czynnik reumatoidalny, u około połowy obecność krioglobulin, a u 1/5 przeciwciała przeciwjądrowe. W badaniu płynu stawowego pobranego z zajętych procesem zapalnym stawów można wykryć antygen wirusa zapalenia wątroby typu C.  

W leczeniu stosuje się leki przeciwzapalne, chlorochinę, glikokortykosteroidy, a w niektórych przypadkach także inne leki immunosupresyjne. U części chorych na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby występują inne powikłania o podłożu immunologicznym, takie jak na przykład mieszana krioglobulinemia, zespół suchości błon śluzowych.

Przeczytaj również:
Infekcyjne zapalenie stawów – jak przebiega?