Kim jest doula?

Doula – co to oznacza?

Pojęcie doula (z greckiego – służąca) funkcjonuje od lat 60. XX wieku. Po raz pierwszy zastosowała je antropolożka Dany Raphael jako określenie kobiety doświadczonej w swoim macierzyństwie, która wspiera świeżo upieczoną mamę w opiece nad noworodkiem i karmieniu piersią. Aktualnie można to zatem sprowadzić do zadań położnej środowiskowej.

W latach 70. amerykańscy naukowcy rozszerzyli pojęcie i zakres obowiązków douli do opieki okołoporodowej. Badania jednoznacznie wskazywały bowiem na pozytywny wpływ osoby obecnej przy porodzie na:

• czas jego trwania,
• przebieg,
• konieczność indukcji,
• potrzebę zastosowania farmakologicznego znieczulenia. 

W 1992 r. w Stanach Zjednoczonych powstała organizacja DONA (Doulas of North America) – stowarzyszenie zrzeszające i szkolące doule. W kolejnych latach w krajach europejskich założono podobne organizacje, które połączyły się w sieć European Doula Network (EDN). W 2011 powstało Stowarzyszenie DOULA w Polsce, które rok później dołączyło do EDN.

Czym zajmuje się doula?

Współcześnie doula to kobieta, która opierając się na własnym doświadczeniu, wspiera kobietę i jej rodzinę w czasie ciąży, porodu i połogu. Pomoc ta obejmuje aspekt:

• niemedyczny,
• emocjonalny,
• informacyjny,
• fizyczny.

Wsparcie powinno mieć charakter ciągły. Doula nie ingeruje w medyczny przebieg porodu, nie kwestionuje działań lekarza czy położnej oraz nie decyduje za swoją klientkę, lecz bezwarunkowo wspiera rodzącą w jej wyborach bez względu na swoje własne poglądy.

W czasie porodu jej zadaniem jest przede wszystkim obecność, ale wyrażona realną pomocą np. przy zmianie pozycji, pójściu pod prysznic czy spożywaniu płynów. Do innych elementów takiej pomocy należą:

• masaż rodzącej,
• trzymanie za rękę,
• dodawanie otuchy.

Kiedy uwaga lekarzy i położnych skupia się na zdrowiu i życiu matki i dziecka, doula jest do dyspozycji rodzącej. Stanowi jej ostoję, nie ulega presji czasu i nie musi podejmować kluczowych decyzji. 

Badania wskazują na przewagę douli w porównaniu do partnera czy innych członków rodziny w czasie porodu.

Krewni są zwykle niedoświadczeni, podchodzą bardzo emocjonalnie do tego wydarzenia i często sami wymagają wsparcia w tej niecodziennej i wymagającej sytuacji. Personel medyczny z reguły docenia uczestnictwo osoby towarzyszącej w czasie porodu. Oczywiście podnoszona jest kwestia epidemiologiczna czy organizacyjna, ale niektóre szpitale dopuszczają już jednoczesną obecność na sali zarówno członka rodziny, jak i douli.        

Doula kontynuuje swoją pracę w okresie połogu. Odwiedza podopiecznych w domu i pomaga im przy codziennych czynnościach związanych z opieką nad noworodkiem, np. karmieniu, kąpieli, pielęgnacji.  

Jak zostać doulą?

Podstawowym wymaganiem jest własne doświadczenie, co wynika z definicji tego zawodu określonej przez Stowarzyszenie. Douli powinny towarzyszyć pozytywne wspomnienia z własnego porodu, by móc je przekazać rodzącej i ją uspokoić. Musi być:

• opanowana,
• cierpliwa,
• empatyczna,
• odporna na widok krwi.

Poza tym powinna znać fazy porodu, technikę oddychania i sposoby niefarmakologicznego radzenia sobie z bólem.

By zostać certyfikowaną doulą, należy odbyć podstawowe szkolenie organizowane przez Stowarzyszenie Doula w Polsce bądź Fundację Rodzić Po Ludzku. Następnie trzeba zaliczyć staż wzorowany na zachodnich standardach, dopasowany jednak do polskich norm i wytycznych. Proces certyfikacji odbywa się pod okiem doświadczonej douli-mentorki.

Ponadto rekomendowane jest stałe pogłębianie wiedzy m.in. poprzez uczestniczenie w konferencjach i szkoleniach tak, aby być na bieżąco z wszelkimi nowinkami i aktualnymi rekomendacjami w zakresie opieki okołoporodowej.

Jeżeli zastanawiamy się nad zatrudnieniem douli, pamiętajmy przede wszystkim o tym, iż nie zastąpi ona wykwalifikowanego personelu medycznego w czasie porodu. Warto zwrócić uwagę na kompetencje kandydatki i wybrać taką doulę, która może pochwalić się odpowiednim certyfikatem. Nie brakuje bowiem kobiet, które upatrzyły sobie tę profesję jako źródło dochodów, nie posiadając jednak żadnego przygotowania merytorycznego do pełnienia tej niezwykle ważnej funkcji.