Wizyta patronażowa pediatry – jak przebiega?

Na czym polega wizyta patronażowa u lekarza po porodzie? 

Wizyta patronażowa u pediatry ma na celu sprawdzenie, czy proces adaptacji noworodka do życia pozałonowego przebiega prawidłowo. Pediatra ocenia stan zdrowia dziecka, sprawdza efektywność karmienia, sposób pielęgnacji i omawia z rodzicami plan szczepień. Wizyta powinna się odbyć między 1 a 4. tygodniem życia dziecka.

Wnikliwe badanie noworodka jest podstawą każdej wizyty patronażowej. Jest to o tyle ważne, że organizm dziecka w ciągu pierwszych kilku tygodniu życia funkcjonuje nieco odmiennie. To utrudnia ocenę dobrostanu noworodka takimi kryteriami, jakimi posługujemy się do oceny starszych dzieci. Pewne niuanse mogą umknąć niewprawnemu lub niedoświadczonemu oku rodziców. Fizjologicznie niedojrzały organizm w okresie tak zwanej adaptacji do życia pozałonowego ma zmniejszone możliwości reagowania na bodźce – gorzej radzi sobie z termoregulacją, regulacją głodu czy pragnienia. Noworodek może nie gorączkować mimo nasilającej się infekcji, może nie płakać mimo głodu, może nie wybudzać się mimo pragnienia.  

Fachowa ocena dobrostanu maleństwa przez pediatrę lub położną pozwala na szybkie dostrzeżenie nieprawidłowości czy symptomów choroby i natychmiastową reakcję. 

Etapy wizyty patronażowej 

Badanie pediatry rozpoczyna się momencie, w którym maluch przekracza próg gabinetu lub w idealnej sytuacji – kiedy lekarz przekracza próg domu noworodka. Obserwacja zachowania dziecka i rodziców jest pierwszą i najcenniejszą oceną dobrostanu psychosomatycznego całej rodziny. Następnie lekarz zaznajamia się z dokumentacją okołoporodową dziecka, czyli wypisem z oddziału neonatologicznego, książeczką zdrowia, kartą szczepień. Zdarza się, że trzeba się cofnąć do przebiegu ciąży i dokumentacji mamy. Warto zawczasu przygotować potrzebne dokumenty. 

Następnie pediatra przystępuje do badania dziecka. Ocenia jego reakcję na bodźce, wygląd i kolor skóry. Bada spoistość, czyli twardość kości czaszki i wielkość ciemiączek, ich napięcie. Ważnym pomiarem jest zmierzenie obwodu głowy. Następnie bada się reakcję na światło, zewnętrzne przewody słuchowe i nozdrza. W ramach badania gardła sprawdza się także odruch ssania poprzez włożenie palca w rękawiczce do buzi dziecka. Jednocześnie w tym czasie ocenia się podniebienie. Lekarz sprawdza, czy nie ma cech rozszczepu. W dalszej kolejności następuje badanie szyi i obojczyków oraz dołów pachowych – tam szukamy powiększonych węzłów chłonnych. Mają one prawo się pojawić po szczepieniu przeciwko gruźlicy, ale nie powinny być bolesne i zaczerwienione.  

Poprzez osłuchiwanie bada się serce, płuca i brzuch noworodka. Brzuch bada się także palpacyjnie, czyli przez dotyk, oceniając, czy nie jest bolesny lub wzdęty. Bardzo ważne jest badanie okolicy pieluszkowej – najpierw ocena prawidłowości narządów płciowych, potem okolicy odbytu i skóry tych okolic. Pediatra powinien podpowiedzieć, jak prawidłowo pielęgnować okolice intymne zarówno u dziewczynek, jak i u chłopców. Przy zdjętej pieluszce bada się także stawy biodrowe.  

Następnie należy ocenić odruchy noworodkowe i napięcie mięśniowe.  

Jeśli w badaniu nie ma istotnych odchyleń, końcowym etapem jest ocena masy ciała i przyboru (ocena masy urodzeniowej i najniższej masy ciała). Jeśli dziecko prawidłowo przybiera, ocena efektywności karmienia jest formalnością. Jeśli natomiast przybór masy jest zbyt mały, należy szczegółowo prześledzić technikę, efektywności i częstotliwość karmień.  

Ostatnim, szczególnie ważnym elementem patronażu, jest omówienie szczepień ochronnych. Lekarz powiadamia rodziców w kwestii szczepień obowiązujących w Programie Szczepień Ochronnych oraz szczepień zalecanych, czyli takich, których nie obejmuje PSO, a są szczególnie ważne dla zdrowia noworodka i niemowlęcia.  

Wizyta patronażowa powinna zakończyć się wpisem do książeczki zdrowia, ponieważ będzie stanowić punkt odniesienia do kolejnych okresowych ocen stanu zdrowia malucha.