Czy lakiery do paznokci są szkodliwe?

Technologia lakierów do paznokci

Lakiery i emalie do paznokci są roztworami substancji filmotwórczych, np. estrów, celulozy z żywicami i plastyfikatorami w rozpuszczalnikach organicznych z dodatkiem barwników, pigmentów i brokatów. Lakier tworzy na paznokciach warstwę, która może być przezroczysta lub mieć określony kolor. Emalie zaś tworzą film nieprzezroczysty.

Dokonując porównania nowoczesnych kosmetyków służących do pielęgnacji, które zawierają często po kilkadziesiąt składników, lakiery do paznokci są preparatami o stosunkowo prostym składzie. Natomiast z uwagi na sposób aplikacji i długotrwały (w porównaniu z większością kosmetyków) czas pozostawania lakieru na powierzchni paznokcia, ta grupa produktów charakteryzuje się specyficznymi wymaganiami pod względem ich właściwości aplikacyjnych, istotny jest również ich skład.

Dobry lakier do paznokci, oprócz efektu dekoracyjno-estetycznego, powinien posiadać również odpowiednie właściwości użytkowe:

• łatwe rozprowadzanie,
• odpowiednią konsystencję,
• własności tiksotropowe – pozwalają na to, aby lakier upłynniał się podczas wstrząsania i nakładania, co ułatwia jego równomierne rozprowadzanie podczas malowania.

Typy lakierów do paznokci

Wyróżnia się następujące typy lakierów:

1. lakiery transparentne – nie przykrywają w pełni paznokcia, a tym samym dają efekt prześwitu,
2. lakiery matowe – bez połysku, mocno kryją,
3. lakiery perłowe – są mniej kryjące w porównaniu z lakierami matowymi,
4. lakiery opalizujące – lakier zmienia kolor w zależności od kąta padania światła, 
5. lakiery z brokatem i ozdobnymi opiłkami,
6. lakiery utwardzające – sprawdzaj, czy nie zawierają w swoim składzie formaldehydu i toluenu – ich wdychanie jest szkodliwe,
7. lakiery trwałe – ich składnikiem jest żywica,
8. lakiery antyalergiczne – powinny być bezzapachowe i w jasnych kolorach (ciemne barwniki bardziej uczulają). Lakiery antyalergiczne nie posiadają substancji wysuszających (toluenu, niklu), które zwiększają łamliwość paznokci.

Szkodliwe substancje zawarte w lakierach do paznokci

Stosowanie niektórych substancji w lakierach do paznokci budzi kontrowersje. Chodzi głównie o:

• toluen,
• ftalany,
• żywice formaldehydowe. 

Toluen w lakierach do paznokci

Toluen pełni w lakierach do paznokci funkcję rozcieńczalnika i składnika modyfikującego własności tworzącego się filmu. Do niedawna był dość powszechnie stosowany ze względu na niską cenę i własności chemiczne. Obecnie jego użycie w lakierach do paznokci zaczęło się zmniejszać. Toluen jest stosowany w niektórych tańszych produktach, np. bazach. 

Pamiętaj! Do chwili obecnej prawo nie zabrania stosowania toluenu w lakierach do paznokci. Dlatego też warto czytać etykiety produktów. 

Nieco inaczej wygląda stosowanie ftalanów. Jeszcze kilkanaście lat temu ftalany (głównie dioktylowy i dibutylowy) wykorzystywano najczęściej jako plastyfikatory, czyli mieszanki zmieniające strukturę substancji. Obecnie w Europie są one umieszczone na liście substancji niedozwolonych do stosowania w kosmetykach, natomiast np. w USA zakaz ten nie obowiązuje. 

Formaldehyd w lakierach do paznokci

Formaldehyd klasyfikowany jest jako substancja rakotwórcza trzeciej kategorii. Jego użycie w preparatach do paznokci, inaczej niż w przypadku toluenu, regulowane jest na liście substancji dozwolonych do użytku z ograniczeniami. Wolny formaldehyd może być stosowany wyłącznie w utwardzaczach do paznokci w ilości do 5% w przeliczeniu na czysty formaldehyd. Wówczas na opakowaniu należy zawrzeć:

• informację, iż produkt zawiera formaldehyd,
• ostrzeżenie, że skórę należy chronić przed działaniem preparatu za pomocą oleju lub tłuszczu.

Żywice formaldehydowe stosowane w lakierach do paznokci nie zawierają wolnego formaldehydu. 

Żywice formaldehydowe są stosowane coraz rzadziej ze względu na możliwe działanie uczulające u osób szczególnie wrażliwych. 

Niestety wyeliminowanie toluenu lub żywic formaldehydowych przy jednoczesnym zachowaniu pożądanych cech użytkowych powoduje, iż receptura lakieru do paznokci staje się niezwykle skomplikowana, przez co cena produktu wzrasta.

Jaki powinien być dobry lakier do paznokci?

Lakier do paznokci wysokiej jakości powinien charakteryzować się następującymi cechami:

• jednorodność preparatu,  
• odpowiednie własności reologiczne:
  • płynność,
  • lepkość,
  • jednorodność podczas aplikacji,
  • łatwość rozprowadzania,
• szybkość wysychania (wyschnięcie w ciągu 2-3 minut, uzyskanie pełnej twardości powłoki maksymalnie po 10 minutach),
• trwałość (minimum 3-4 dni),
• dobre własności uzyskiwanego filmu:
  • odporność na ścieranie,
  • trwały połysk po wyschnięciu,
  • gładka, elastyczna warstwa o odpowiednich zdolnościach kryjących,
  • brak negatywnego wpływu na płytkę paznokcia (wysuszania płytki, pozostawiania śladów po usunięciu lakieru).

Przed zakupem lakieru do paznokci warto zapoznać się ze składem produktu. Producenci są zobowiązani do tego, aby na etykiecie umieścić każdą substancję użytą do produkcji lakieru. Jeśli na opakowaniu widnieje substancja potencjalnie niebezpieczna, warto wybrać inny produkt. Pamiętajmy również o tym, aby malować paznokcie w dobrze wywietrzonym pomieszczeniu, gdyż w takich warunkach jesteśmy mniej narażeni na działanie substancji toksycznych. 

Źródła:

• Faber S., Kosmetyka naturalna, Warszawa 1999,
• Goździalska A., Jaśkiewicz J., Stan skóry wykładnikiem stanu zdrowia, Kraków 2012.