Chmiel – właściwości i zastosowanie

Skład chmielu  

Chmiel zwyczajny zawiera w swoim składzie związki chemiczne, które wykazują aktywne działanie. Należą do nich: 

• pochodne floroglucyny (kwasy goryczowe) – humulon i lupulon; 
• flawonoidy – ksantohumol, izoksantohumol, kemferol, kwercetyna, rutyna; 
• garbniki skondensowane; 
• olejki eteryczne – humulen, kariofilen, beta-mircen; 
• aminokwasy.

Właściwości zdrowotne chmielu 

Dzięki zawartości substancji aktywnych wymienionych wyżej, chmiel zwyczajny wykazuje szereg właściwości prozdrowotnych. Zajmuje wysokie miejsce w medycynie ludowej jako środek łagodzący niepokój i stres, stosowany był także w celu poprawy trawienia, łagodząco na objawy menopauzy, a także przy alergiach. Dzisiaj wiadomo, że ekstrakty pozyskiwane z szyszek chmielu zwyczajnego posiadają działanie: 

• uspokajające, 
• nasenne, 
• przeciwdrobnoustrojowe, 
• przeciwzapalne, 
• estrogenne, 
• przeciwalergiczne, 
• spazmolityczne, 
• hipotensyjne, 
• pobudzające trawienie [5]. 

Czy chmiel można jeść? 

Chmiel zwyczajny jest rośliną jadalną. W kuchni są wykorzystywane jego liście, młode pędy i szyszki. Najbardziej rozpowszechnionym zastosowaniem w przemyśle spożywczym jest wytwarzanie piwa – zastosowanie chmielu nadaje mu odpowiedni aromat i goryczkę. Pędy chmielu mają podobne zastosowanie jak szparagi – można je dodawać do sałatek, zup, omletów. Z kolei liście po sparzeniu wrzątkiem można wykorzystać jako dodatek do różnych dań. Chmiel, dzięki zawartości olejku eterycznego hamuje namnażanie drobnoustrojów, dlatego znalazł zastosowanie jako naturalny konserwant [1]. 

Jak stosować chmiel? Preparaty z chmielem 

Szyszki chmielu można znaleźć w aptekach lub sklepach zielarskich jako surowiec do sporządzenia naparu. Aby wykonać taki napar należy wsypać 1 łyżeczkę szyszek do szklanki, zalać wrząca wodą i pozostawić pod przykryciem przez około 10-15 minut. Po przecedzeniu napar można spożywać w stanach zaburzenia zasypiania czy zwiększonej nerwowości. Ekstrakty z chmielu znajdują się także w lekach i suplementach diety o działaniu uspokajającym, ułatwiającym zasypianie [2].  

Czy chmiel uspokaja? 

Jednym z najbardziej znanych właściwości leczniczych chmielu jest działanie uspokajające. Odpowiada za to głównie lupulina, substancja czynna, która występuje w szyszkach chmielu. Aby wzmocnić te właściwości często łączy się stosowanie szyszek z chmielu z kozłkiem lekarskim [1].  

Chmiel w kosmetologii 

Chmiel znajduje także zastosowanie w kosmetologii. Dzięki swoim właściwościom przeciwdrobnoustrojowym jest wykorzystywany w problemach skórnych takich jak trądzik. Wykazuje działanie zmniejszające łojotok i posiada właściwości przeciwzapalne. Chmiel jest polecany do stosowania na włosy (np. płukanki z piwa), aby były miękkie i lśniące.  

Chmiel — zastosowanie w czasie menopauzy 

Już w latach 50 ubiegłego wieku badacze podejrzewali szyszki chmielu o posiadanie działania estrogennego. Działanie to zostało udowodnione poprzez odkrycie „estrogenu szyszkowego” w 1988 roku. Związek ten otrzymał nazwę 8-prenyloaringenina (zwany także 8-PN lub flavaprenina). Badania wskazują, że jest jednym z najsilniejszych fitoestrogenów. Szyszki chmielu zawierają także ksantohumol i izoksantohumol.  

Badania wskazują, że stosowanie ekstraktów z szyszek chmielu w okresie menopauzy redukuje uderzenia gorąca, zwiększa libido oraz może mieć pozytywny wpływ na zapobieganie powstawania osteoporozy [3, 4].  

Chmiel – przeciwwskazania 

Stosowanie leków, suplementów diety czy naparów z szyszek chmielu może wywołać nadmierną senność. Warto o tym pamiętać, jeśli po zastosowaniu chmielu zamierzamy prowadzić auto lub obsługiwać maszyny mechaniczne. Ekstraktów z chmielu nie należy stosować w przypadku występowania depresji oraz gdy kobieta ma stwierdzony nowotwór, który jest wrażliwy na estrogeny. Zetknięcie się z całą rośliną lub z samymi szyszkami u niektórych osób może wywołać alergie skórne lub oddechowe. Nie należy stosować chmielu w okresie ciąży i karmienia piersią [5].

Przeczytaj również:
Jakie właściwości ma dzięgiel chiński?