Rabarbar – kto powinien go unikać?

Rabarbar – charakterystyka 

Rabarbar jest rośliną należącą do rodziny rdestowatych, wywodzącą się z terenów Azji, Syberii i Bułgarii. W tradycyjnej medycynie chińskiej rabarbar wykorzystywany był od wieków. W Polsce najpowszechniej występuje rabarbar ogrodowy, zwany również rzewieniem ogrodowym, który często jest uprawiany w przydomowych ogródkach.  

Roślina osiąga maksymalnie 1,5 m wysokości, a jej cechą charakterystyczną są długie, duże liście koloru zielonego na grubych ogonkach o barwie czerwonej, różowej bądź zielonej. Jadalną częścią rośliny są właśnie ogonki liściowe, które posiadają wiele zastosowań kulinarnych i są źródłem związków bioaktywnych.  

Rabarbar – wartość odżywcza 

Wartość energetyczna rabarbaru wynosi ok. 15 kcal w 100 g produktu. Prawie 90% jego masy stanowi woda. Jest on źródłem węglowodanów (ok. 4,6 g/100 g), z czego 3,2 g stanowi błonnik pokarmowy. Rabarbar zawiera niewielką ilość białka (ok. 0,5 g/100 g) oraz tłuszczu (ok. 0,1 g/100 g).  

Rabarbar jest źródłem wielu witamin: 

• witamina C (ok. 9 mg/100 g),  
• witamina B1 (ok. 0,023 mg/100 g),  
• witamina B2 (ok. 0,029 mg/ 100 g),  
• witamina B3 (ok. 0,11 mg/ 100 g),  
• witamina B6 (ok. 0,03 mg/ 100 g), 
• witamina E (ok. 0,18 mg/ 100 g). 

Ponadto zawiera wiele składników mineralnych:  

• wapń (ok. 52 mg/ 100 g), 
• fosfor (ok. 24 mg/ 100 g), 
• magnez (ok. 13 mg/ 100 g), 
• potas (ok. 136 mg/ 100 g), 
• żelazo (ok. 0,6 mg/100 g), 
• cynk (0,13 mg/100 g), 
• mangan (ok. 0,16 mg/100 g), 
• miedź (ok. 0,05 mg/100 g). 

Wśród związków biologicznie czynnych obecnych w rabarbarze można wyróżnić:  

• kwasy organiczne (kwas szczawiowy), 
• antrachinony, 
• flawonole, 
• antocyjany, 
• stilbeny (resweratrol). 

Rabarbar – właściwości i zastosowanie 

• jest niskokaloryczny – może być dobrym urozmaiceniem diet redukcyjnych i wykorzystywany przez osoby z nadwagą i otyłością, 
• reguluje pracę jelit – dzięki zawartości błonnika pokarmowego wspomaga trawienie i zapobiega zaparciom, natomiast spożywanie go w nadmiernych ilościach może wywołać efekt przeczyszczający ze względu na obecność antrachinonów, 
• posiada właściwości przeciwutleniające, przeciwnonotworowe, hepatoprotekcyjne (działa ochronnie na wątrobę) dzięki zawartości stilbenów, a zwłaszcza resweratrolu, 
• ma niski indeks glikemiczny, dlatego może stanowić urozmaicenie dań w diecie cukrzycowej. 

Rabarbar – kiedy go unikać? 

Rabarbar, ze względu na obecność kwasu szczawiowego nie jest zalecany u osób chorujących na kamice nerkowe, zwłaszcza w przypadku kamicy szczawianowo-wapniowej. Rabarbaru należy również unikać przy dnie moczanowej i osteoporozie. Kwas szczawiowy jako substancja antyodżywcza może również wpływać na bioprzyswajalność składników mineralnych, dlatego też nie zaleca się rabarbaru kobietom w ciąży oraz dzieciom, ze względu na możliwość ograniczenia wchłaniania kluczowych składników dla zdrowia kości i zębów. Rabarbaru powinny również unikać osoby chorujące na choroby zapalne jelit takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego, ze względu na możliwość nadmiernego podrażniania przewodu pokarmowego. Nie jest on również wskazany w przypadku zespołu złego wchłaniania, zaburzeń trawienia czy biegunek. 

Warto jednak zaznaczyć, że obróbka termiczna istotnie wpływa na zawartość kwasu szczawiowego w rabarbarze, powodując zmniejszenie jego ilości. Spożywając rabarbar, warto również zwrócić uwagę na podaż wapnia w diecie, aby zrównoważyć niekorzystne działanie szczawianów. 

Podsumowując, rabarbar stanowi ciekawe urozmaicenie diety w sezonie wiosenno-letnim. Stanowi źródło witamin, składników mineralnych i substancji biologicznie czynnych o działaniu prozdrowotnym. Sprawdzi się jako dodatek do diety każdego z nas. Nie jest on jednak polecany w przypadku niektórych chorób, ze względu na obecność kwasu szczawiowego.