Rabarbar – kto powinien go unikać?
Rabarbar należy do roślin często wykorzystywanych w okresie wiosenno-letnim. Gości w przydomowych ogródkach i ma różne zastosowania kulinarne – używa się go jako dodatku do ciast, dań, kompotów i koktajli. Stanowi źródło wielu witamin, związków mineralnych, jak i biologicznie czynnych. Jakie ma właściwości i zastosowanie? Kto powinien go unikać?
Rabarbar – charakterystyka
Rabarbar jest rośliną należącą do rodziny rdestowatych, wywodzącą się z terenów Azji, Syberii i Bułgarii. W tradycyjnej medycynie chińskiej rabarbar wykorzystywany był od wieków. W Polsce najpowszechniej występuje rabarbar ogrodowy, zwany również rzewieniem ogrodowym, który często jest uprawiany w przydomowych ogródkach.
Roślina osiąga maksymalnie 1,5 m wysokości, a jej cechą charakterystyczną są długie, duże liście koloru zielonego na grubych ogonkach o barwie czerwonej, różowej bądź zielonej. Jadalną częścią rośliny są właśnie ogonki liściowe, które posiadają wiele zastosowań kulinarnych i są źródłem związków bioaktywnych.
Rabarbar – wartość odżywcza
Wartość energetyczna rabarbaru wynosi ok. 15 kcal w 100 g produktu. Prawie 90% jego masy stanowi woda. Jest on źródłem węglowodanów (ok. 4,6 g/100 g), z czego 3,2 g stanowi błonnik pokarmowy. Rabarbar zawiera niewielką ilość białka (ok. 0,5 g/100 g) oraz tłuszczu (ok. 0,1 g/100 g).
Rabarbar jest źródłem wielu witamin:
- witamina C (ok. 9 mg/100 g),
- witamina B1 (ok. 0,023 mg/100 g),
- witamina B2 (ok. 0,029 mg/ 100 g),
- witamina B3 (ok. 0,11 mg/ 100 g),
- witamina B6 (ok. 0,03 mg/ 100 g),
- witamina E (ok. 0,18 mg/ 100 g).
Ponadto zawiera wiele składników mineralnych:
- wapń (ok. 52 mg/ 100 g),
- fosfor (ok. 24 mg/ 100 g),
- magnez (ok. 13 mg/ 100 g),
- potas (ok. 136 mg/ 100 g),
- żelazo (ok. 0,6 mg/100 g),
- cynk (0,13 mg/100 g),
- mangan (ok. 0,16 mg/100 g),
- miedź (ok. 0,05 mg/100 g).
Wśród związków biologicznie czynnych obecnych w rabarbarze można wyróżnić:
- kwasy organiczne (kwas szczawiowy),
- antrachinony,
- flawonole,
- antocyjany,
- stilbeny (resweratrol).
Rabarbar – właściwości i zastosowanie
- jest niskokaloryczny – może być dobrym urozmaiceniem diet redukcyjnych i wykorzystywany przez osoby z nadwagą i otyłością,
- reguluje pracę jelit – dzięki zawartości błonnika pokarmowego wspomaga trawienie i zapobiega zaparciom, natomiast spożywanie go w nadmiernych ilościach może wywołać efekt przeczyszczający ze względu na obecność antrachinonów,
- posiada właściwości przeciwutleniające, przeciwnonotworowe, hepatoprotekcyjne (działa ochronnie na wątrobę) dzięki zawartości stilbenów, a zwłaszcza resweratrolu,
- ma niski indeks glikemiczny, dlatego może stanowić urozmaicenie dań w diecie cukrzycowej.
Rabarbar – kiedy go unikać?
Rabarbar, ze względu na obecność kwasu szczawiowego nie jest zalecany u osób chorujących na kamice nerkowe, zwłaszcza w przypadku kamicy szczawianowo-wapniowej. Rabarbaru należy również unikać przy dnie moczanowej i osteoporozie. Kwas szczawiowy jako substancja antyodżywcza może również wpływać na bioprzyswajalność składników mineralnych, dlatego też nie zaleca się rabarbaru kobietom w ciąży oraz dzieciom, ze względu na możliwość ograniczenia wchłaniania kluczowych składników dla zdrowia kości i zębów. Rabarbaru powinny również unikać osoby chorujące na choroby zapalne jelit takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego, ze względu na możliwość nadmiernego podrażniania przewodu pokarmowego. Nie jest on również wskazany w przypadku zespołu złego wchłaniania, zaburzeń trawienia czy biegunek.
Warto jednak zaznaczyć, że obróbka termiczna istotnie wpływa na zawartość kwasu szczawiowego w rabarbarze, powodując zmniejszenie jego ilości. Spożywając rabarbar, warto również zwrócić uwagę na podaż wapnia w diecie, aby zrównoważyć niekorzystne działanie szczawianów.
Podsumowując, rabarbar stanowi ciekawe urozmaicenie diety w sezonie wiosenno-letnim. Stanowi źródło witamin, składników mineralnych i substancji biologicznie czynnych o działaniu prozdrowotnym. Sprawdzi się jako dodatek do diety każdego z nas. Nie jest on jednak polecany w przypadku niektórych chorób, ze względu na obecność kwasu szczawiowego.