Astma aspirynowa – jakie są jej objawy?

Kogo dotyka astma aspirynowa?  

Astma indukowana aspiryną występuje częściej u kobiet chorych na astmę niż u mężczyzn, pojawia się zwykle po 30. roku życia i występuje u około 10% wszystkich chorych na astmę. Często pojawia się po przebytej infekcji wirusowej. Chorzy skarżą się wówczas na przewlekły katar i stany zapalne zatok przynosowych, następnie często rozwijają się również polipy nosa. Zatem ważnym czynnikiem rozwoju tej choroby jest przewlekły stan zapalny błony śluzowej dróg oddechowych. 

Objawy ataku astmy aspirynowej 

Atak astmy aspirynowej objawia się reakcją nadwrażliwości po około godzinie od zastosowania leku z grupy NLPZ. Do takich objawów należą:  

• zaczerwienienie twarzy,  
• obrzęk, 
• zaczerwienienie, 
• silne łzawienie oczu,  
• obrzęk śluzówki nosa utrudniający oddychanie, 
• nagły silny wodnisty katar. 

Najgroźniejszym objawem są jednak silne duszności, które mogą nawet zagrażać życiu. A to wszystko może się zdarzyć już po zastosowaniu zaledwie jednej tabletki.  

Które leki należą do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych?  

Do grupy NLPZ należy wiele często i powszechnie stosowanych leków, dostępnych na receptę, ale też bez recepty. Można nabyć je nawet w kioskach czy sklepach spożywczych. NLPZ stanowią też składnik preparatów złożonych – stosowanych na przeziębienie. Działają przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo. Chociaż mają różne nazwy handlowe, mogą zawierać ten sam niewskazany w astmie składnik preparatu. Dlatego ważne, by zawsze informować farmaceutę o swojej chorobie i prosić o polecenie preparatu, który będzie skuteczny i jednocześnie bezpieczny.  

Przykłady niektórych zakazanych substancji to: 

• ibuprofen,  
• ketoprofen,  
• dexketoprofen,  
• naproksen,  
• diklofenak,  
• piroksykam,  
• metamizol,  
• aminofenazon,  
• nabumeton i inne.   

Patomechanizm występowania astmy aspirynowej wiąże się z mechanizmem działania leków z grupy NLPZ. Leki te spełniają swoje działanie np. przeciwzapalne, blokując pewien enzym zwany cyklooksygenazą(COX). Cyklooksygenaza występuje w dwóch postaciach COX-1 i COX-2. Zdecydowana większość leków NLPZ hamuje tę postać COX-1, co akurat u chorych na astmę aspirynową wywołuje bardzo silne reakcje nadwrażliwości. Wyzwala to całą kaskadę mechanizmów, które prowadzą do nagłego wystąpienia ataku astmy i innych dysfunkcji dróg oddechowych oraz wzmagają się procesy zapalne w drogach oddechowych.  

Jakie leki można bezpiecznie stosować? 

Poważnym problemem jest konieczność stosowania leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych u chorych cierpiących na astmę indukowaną aspiryną, ponieważ wybór jest dość ograniczony, a silniejsze leki dostępne są tylko na receptę.  

W przypadku astmy aspirynowej wybór leku przeciwbólowego zawsze należy konsultować z lekarzem, szczególnie jeśli chcemy zastosować dany lek po raz pierwszy. 

Niekiedy konieczne jest zmniejszenie dawek stosowanego leku lub nawet zastosowanie pierwszej dawki w placówce ochrony zdrowia, aby móc zareagować na ewentualny skurcz oskrzeli i duszności. Do leków względnie bezpiecznych należy paracetamol, jednak zwykle nie można przekraczać dawki 1000 mg. Zwykle dobrze tolerowane są także silne opioidowe leki przeciwbólowe dostępne tylko na receptę, ale również celekoksyb, czyli lek należący do grupy NLPZ, jednak działający tylko na postać enzymu COX-2. 

Warto wspomnieć, że aspiryna poza działaniem przeciwzapalnym, przeciwgorączkowym i przeciwbólowym, działa również przeciwpłytkowo, czyli zapobiega zakrzepom krwi. Dzięki temu jest stosowana w małych dawkach w profilaktyce choroby niedokrwiennej serca. Jeśli u chorych z astmą aspirynową konieczna jest profilaktyka przeciwzakrzepowa aspiryną, wówczas w specjalnych ośrodkach przeprowadza się proces odwrażliwienia na aspirynę. Dzięki podaniu małych dawek aspiryny organizm zaczyna ją stopniowo tolerować. Pacjenci muszą jednak pamiętać, by nie przerwać takiego leczenia. Nie mogą go odstawić nawet na krótki czas, ponieważ powrót do stosowania aspiryny zagrażałby silnym napadem astmy.  

Pacjenci cierpiący na astmę aspirynową stosują typowe leki używane w astmie, czyli rozszerzające oskrzela, które działają szybko. Sięgają też po leki długodziałające oraz glikokortykosteroidy wziewne.  

Chociaż terapia bólu czy przeziębienia przy astmie aspirynowej stanowi dla pacjenta duże wyzwanie, ponieważ bardzo ogranicza możliwości bezpiecznej terapii, z pomocą lekarza można wdrożyć odpowiednie leczenie.