Ból brzucha – rodzaje i przyczyny
Ból brzucha nie jest chorobą samą w sobie, a jedynie objawem nieswoistym, przybierającym różne postaci, lokalizującym się w rozmaitych rejonach brzucha i sugerującym możliwą obecność rozmaitych stanów patologicznych. Oto kilka słów o tym na pozór prozaicznym, a w rzeczywistości bardzo istotnym objawie.
Rodzaje bólów brzucha
Pierwszym rozróżnieniem, jakiego można dokonać, oceniając ból brzucha, jest przyporządkowanie go do jednego z dwóch rodzajów:
Ból somatyczny
Ból spowodowany podrażnieniem receptorów bólowych znajdujących się w otrzewnej, czyli błonie surowiczej wyściełającej od wewnątrz ściany jamy brzusznej oraz pokrywającej narządy znajdujące się w jej wnętrzu. Ból taki lokalizuje się w konkretnym obszarze brzucha. Jego obecność może wywołać zwiększone napięcie mięśni danego rejonu, w badaniu lekarskim możliwe są tzw. objawy otrzewnowe. Ból somatyczny ulega nasileniu przy zmianie pozycji ciała, kaszlu czy głębokim nabraniu powietrza. Ten typ bólu zwykle towarzyszy ostrym stanom chorobowym, wymagającym pilnej konsultacji lekarskiej i leczenia.
Ból trzewny
Ten typ bólu powstaje w wyniku podrażnienia receptorów znajdujących się w narządach wewnętrznych. W przeciwieństwie do bólu somatycznego ból trzewny jest trudny do zlokalizowania, rozlany, jego nasilenie może narastać i maleć „falami”. Ma on charakter bólu tępego, a nasilenie może powodować nie aktywność fizyczna, a spoczynek. Zwykle ten charakter bólu występuje w przypadkach bólu przewlekłego, trwającego kilka tygodni lub dłużej.
Ból brzucha – przyczyny powstawania
Znamy już typy bólu. Kolejnym ważnym czynnikiem pomocnym w identyfikacji jego przyczyn jest oczywiście lokalizacja. Oto rejony jamy brzusznej i krótki opis najczęstszych przyczyn bólu umiejscawiającego się w każdym z nich.
Górny prawy kwadrant
Obszar umiejscowiony w okolicy prawego podżebrza. To tutaj znajduje się wątroba, pęcherzyk żółciowy oraz drogi żółciowe. Stany patologiczne dotyczące tych właśnie narządów są też najczęstszą przyczyną bólu lokalizującego się w tym rejonie. Pośród nich można wyróżnić kolkę żółciową, ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych czy ostre zapalenie samej wątroby. Jest to również jedna z możliwych lokalizacji bólu w przebiegu ostrego zapalenia trzustki.
Nadbrzusze
Obszar tuż poniżej mostka, pomiędzy prawym i lewym górnym kwadrantem brzucha. Zlokalizowany tutaj ból wskazuje na dyspepsję, chorobę refluksową przełyku lub uszkodzenie błony śluzowej żołądka czy chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy. Co bardzo ważne, a nieoczywiste, również zawał mięśnia sercowego może objawiać się bólem w nadbrzuszu!
Okolica pępka
Obszar, w którym lokalizuje się ból w początkowej fazie zapalenia wyrostka robaczkowego. Dolegliwości w tym rejonie dają również choroby jelit oraz tętniak aorty brzusznej.
Śródbrzusze
Region na prawo i lewo od okolicy pępkowej. Ból w tych obszarach może wskazywać na schorzenia dotykające nerek – kolkę i odmiedniczkowe zapalenie nerek, ale również na choroby jelit.
Prawy dolny kwadrant
Okolica prawego talerza biodrowego. Typowa lokalizacja wyrostka robaczkowego, a co za tym idzie – również bólu towarzyszącego jego zapaleniu. U kobiet ból w tym miejscu może pojawić się przy ostrych chorobach ginekologicznych, takich jak skręt torbieli jajnika czy pęknięcie ciąży pozamacicznej.
Podbrzusze
Obszar nad spojeniem łonowym. Ból w tej lokalizacji może towarzyszyć zapaleniu pęcherza moczowego, zapaleniu narządów miednicy mniejszej u kobiet czy chorobom jelit.
Lewy dolny kwadrant
W tym obszarze znajduje się esica, najczęstsze miejsce powstawania uchyłków jelita grubego. Zapalenie uchyłków wiąże się też zwykle z bólem właśnie w tym rejonie.
Powyższa krótka lista nie wyczerpuje oczywiście przyczyn bólu brzucha w każdej z lokalizacji. Wiele chorób i patologii jest przyczyną dolegliwości obejmujących kilka z wymienionych wyżej obszarów. Ból może promieniować, lokalizować się na pograniczu rejonów lub być rozlany na cały obręb jamy brzusznej, jak na przykład w zapaleniu otrzewnej.
Ból brzucha, szczególnie silny, pojawiający się nagle, z towarzyszącymi objawami dodatkowymi, ale i przewlekły, długotrwały, utrudniający codzienne życie nie powinien być ignorowany i zagłuszany lekami przeciwbólowymi. Celem postawienia trafnej diagnozy i podjęcia odpowiedniego leczenia należy zgłosić się do lekarza. Pozwoli to skutecznie pozbyć się przyczyny dolegliwości, a także uniknąć przykrych konsekwencji niewykrytych patologii jamy brzusznej.
