O czym świadczy podwyższona bilirubina?

Bilirubina – jak powstaje?

Bilirubina to produkt rozpadu hemu. Ponad 80% bilirubiny powstaje podczas rozpadu hemoglobiny w makrofagach układu siateczkowo-śródbłonkowego, pozostała część – z rozpadu erytrocytów oraz białek zawierających hem. Bilirubina ma barwę żółtą – to dzięki niej żółć posiada swoje charakterystyczne zabarwienie. 

W organizmie bilirubina występuje w dwóch frakcjach – sprzężonej (związana, bezpośrednia) i niesprzężonej (wolna, pośrednia). Frakcja niesprzężona nie rozpuszcza się w wodzie. Łączy się ona z albuminami osocza. Powstaje wówczas frakcja sprzężona, która jest rozpuszczalna w wodzie. Jest ona wydalana z organizmu wraz z żółcią. Bilirubina całkowita to połączenie obu frakcji.

Bilirubina – norma

Bilirubina całkowita – 0,2-1,1 mg/dl

• noworodki w 1. dniu życia – do 4 mg/dl,
• noworodki w 3. dniu życia – 10 mg/dl,
• noworodki w 1. miesiącu życia – 1 mg/dl.

Bilirubina związana (bezpośrednia) – 0,1-0,3 mg/dl.

Bilirubina niezwiązana (pośrednia) – 0,2-0,7 mg/dl.

Podwyższony poziom bilirubiny obserwuje się u kobiet w ciąży oraz noworodków. Jest to naturalny stan, który wiąże się ze zmianami hormonalnymi. 

Podwyższona bilirubina – przyczyny

Do przyczyn podwyższonego poziomu bilirubiny we krwi należą:

• uszkodzenie hepatocytów – marskość wątroby, wirusowe zapalenie wątroby, nadużywanie alkoholu, nowotwór,
• niedrożność kanałów żółciowych – zwężenie przewodów, kamica,
• hemoliza,
• zespół Criglera-Najjara, Gilberta, Dubina-Johnsona,
• anemia sierpowata,
• cholestaza,
• przyjmowanie niektórych leków, np. allopurinolu, amitryptyliny, androgenów, aspiryny, karbamazepiny, estrogenów, ibuprofenu, metyldopy,
• przyjmowanie antykoncepcji doustnej.

Podwyższona bilirubina – objawy

Podwyższony poziom bilirubiny we krwi objawia się:

• zażółceniem błon śluzowych i białkówek oczu,
• wymiotami,
• nudnościami,
• ciągłym zmęczeniem,
• bólami podbrzusza,
• ciemnym zabarwieniem moczu. 

Szczególnie niebezpieczne jest to u małych dzieci, którym fizjologicznie nie wyrównało się stężenie bilirubiny. U dziecka pojawiają się:

• zmieniony ton płaczu,
• drgawki,
• nadmierne lub niedostateczne napięcie mięśni. 

Objawy te świadczą o zatruciu neurotoksycznym bilirubiną, która przenika przez barierę krew-mózg.

Podwyższona bilirubina – leczenie

Leczenie podwyższonego stężenia bilirubiny we krwi polega na wyeliminowaniu przyczyny. Jeśli podwyższony poziom jest wywołany przez leki, należy skorygować leczenie. W przypadku niedrożności dróg żółciowych potrzebny jest zabieg operacyjny. 

Bilirubina w moczu

Fizjologicznie u zdrowych pacjentów bilirubina nie powinna występować w moczu. Gdy badanie moczu wykryje obecność bilirubiny, należy skonsultować się z lekarzem, ponieważ może to świadczyć o poważniejszej chorobie:

• wątroby,
• nerek,
• dróg żółciowych. 

Na zawartość bilirubiny w moczu w szczególności powinny zwrócić uwagę kobiety ciężarne.

Jej obecność u przyszłych mam może świadczyć o:

• cholestazie,
• chorobie wątroby,
• chorobie dróg żółciowych. 

Może to doprowadzić do przedwczesnego porodu. Objawem jest żółtaczka ciężarnych oraz świąd kończyn.   

Bilirubina to barwnik żółciowy, którego podwyższony poziom we krwi lub w moczu może świadczyć o chorobie. W przypadku charakterystycznych objawów warto wykonać badanie biochemiczne krwi.