Co to jest czyrak?
Czyrak to guz lub guzek zapalny występujący w okolicy mieszka włosowego, spowodowany bakteryjnym zapaleniem mieszka włosowego i tkanek, które go otaczają. Cały proces przebiega z wytworzeniem czopa martwiczego. Gdy mamy do czynienia z mnogimi czyrakami w różnym stadium rozwoju, mówimy o czyraczności. Natomiast czyrak gromadny powstaje w wyniku zlania się pojedynczych czyraków na podłożu zapalnym.
Czyrak – objawy
Jak wygląda czyrak?
Pierwszym objawem czyraka jest zmiana rumieniowo-naciekowa w otoczeniu mieszka włosowego, po czym powstaje drobny czerwono-fioletowy guzek. Po około czterech-sześciu dniach przeobraża się on w krostę. Ulega ona martwicy, a także rozpadowi, czemu towarzyszy wydzielenie tzw. czopa martwiczego.
Czyraki mają tendencje do samoczynnego opróżniania się. Jednocześnie wytwarza się kraterowate owrzodzenie, które po procesie gojenia pozostawia bliznę.
Czyraki pojawiają się w miejscach występowania mieszków włosowych. Najczęściej występują na:
- pośladkach,
- twarzy,
- pachach,
- karku,
- przedsionku nosa i przewodu słuchowego zewnętrznego ucha.
Najgroźniejszą lokalizacją dla czyraków są okolice twarzy (warga górna, nos, oczodół), gdyż ze względu na ryzyko rozprzestrzenienia się zakażenia na zatokę jamistą lub opony mózgu może dojść do powikłań ze strony układu nerwowego.
W związku z tym nigdy nie można samodzielnie wygniatać i przekłuwać żadnych czyraków, a szczególnie tych umiejscowionych w wymienionych rejonach. W związku z tym nie zaleca się stosowania leczenia domowego przy czyraku.
Przebieg zakażenia może być różny zależności od wielkości, ilości oraz lokalizacji zmian skórnych. Pojedyncze czyraki goją się szybko, natomiast mnogie, nawracające czyraki oraz czyraki gromadne mogą przebiegać z gorączką i powiększeniem węzłów chłonnych.
Czyraki rozpoznaje się na podstawie wyglądu zmian skórnych. W przypadku zmian nawracających przydatne może okazać się pobranie wymazu z oceną wrażliwości na antybiotyki, czyli z tzw. antybiogramem.
Czyrak – jak leczyć zmiany skórne?
W przypadku małych zmian zaleca się leczenie miejscowe polegające na:
- stosowaniu okładów z maści ichtiolowej,
- smarowaniu czyraków miejscowymi antyseptykami,
- zakładaniu jałowych opatrunków.
W przypadku konieczności podania antybiotyku doustnego zwykle podaje się preparaty z grupy penicylin i cefalosporyn. Chirurgiczne usuwanie czopa martwiczego jest kontrowersyjne i zwykle stosuje się je w przypadku czyraków gromadnych. Nacięcie powoduje ustąpienie dolegliwości bólowych, przy czym należy je wykonywać w osłonie antybiotykowej (podczas podawania antybiotyku ogólnie).
Leczenie czyraków antybiotykami jest skuteczne i powoduje całkowite ustąpienie objawów. Występowanie czynników predysponujących (cukrzyca, osłabienie odporności) sprawia, że zmiany skórne mogą nawracać. Przy powracających zmianach skórnych warto wykonać badania, np. w kierunku cukrzycy.
Źródła:
Zakażenia skóry i tkanek miękkich – złożony i aktualny problem diagnostyczny i terapeutyczny lekarza każdej specjalności medycznej, Forum Medycyny Rodzinnej 2012, 6(4), s 191-200
