Czy można uzależnić się od kropli do nosa?

Krople do nosa – jak je stosować?  

Preparaty te można uznać za bezpieczne pod warunkiem, że zostaną zastosowane doraźnie, zgodnie z zaleceniami w ulotce. Przede wszystkim ważny jest czas kuracji: osoby dorosłe nie powinny stosować kropli bez konsultacji z lekarzem dłużej niż 3-5 dni, natomiast dzieci maksymalnie 3 dni.

Po kilkudniowym stosowaniu leku zrób przynajmniej 10-dniową przerwę przed ponownym użyciem kropli. Pamiętaj też o właściwej częstotliwości stosowania aerozolu – aplikacja leku rekomendowana jest co 8-10 godzin, maksymalnie do 3 razy na dobę.  

Preparaty zawierające substancje obkurczające śluzówkę nosa sprawdzą się w przypadku leczenia objawowego i wspomagająco w nieżycie nosa wywołanym przeziębieniem, zapaleniem zatok, nasileniem alergii czy ostrym zapaleniem ucha środkowego w celu udrożnienia trąbki słuchowej. 

Uzależnienie od kropli do nosa – przyczyny

W pułapkę uzależnienia od kropli do nosa wpadają pacjenci z częstym zapaleniem zatok, alergią lub zwykłym przeziębieniem, którzy nie przestali stosować leku po 3-5 dniach. Skarżą się oni, że mimo ustąpienia wszystkich dolegliwości, po przebytej chorobie pozostał katar. To skłania ich do zakupu kropli do nosa, a potem kolejnych… Tak z tygodnia na tydzień, z miesiąca na miesiąc dochodzi do stosowania leku latami.

Często pacjenci zastanawiają się, czy to alergia czy może problemy z zatokami, nie przypuszczając nawet, że to wina kropli. Twierdzą, że bez kropel nie mogą oddychać ani skoncentrować się na pracy, nie mogą spać. Niestety lekarstwa, które miały przynieść ulgę w leczeniu kataru, przy zbyt długim stosowaniu stały się jego główną przyczyną. 

Jedną z konsekwencji chronicznego przyjmowania preparatów obkurczających śluzówkę jest polekowy nieżyt nosa. Ryzyko wystąpienia nieżytu zwiększa się wraz z długością stosowania leku. Długotrwałe stosowanie preparatów zmniejszających przekrwienie śluzówki nosa rozleniwia nasz organizm, powodując zmniejszenie produkcji endogennej norepinefryny, która naturalnie obkurcza naczynia krwionośne, co wiąże się ze słabszym skurczem naczyń i uczuciem napuchnięcia śluzówki nosa po zakończeniu działania.  

Uzależnienie od kropli do nosa – objawy

Pierwszym symptomem, który powinien zaniepokoić, jest konieczność coraz częstszego stosowania kropli do nosa.  

Ponadto musisz odpowiedzieć sobie na pytania, czy:

• stosujesz krople dłużej niż 7 dni? 
• stosujesz je częściej niż zapisano w ulotce? 
• kiedy próbujesz przestać używać kropel lub pomijasz dawkę, powraca uczucie zatkanego nosa? 

Kiedy organizm przyzwyczai się do leku, to zaprzestanie jego stosowania spowoduje nieżyt nosa.

Jego objawy to:

• obrzęk, a wręcz napuchnięcie błony śluzowej nosa,
• pojawienie się wydzieliny,
• uczucia zatkania,
• trudności w swobodnym oddychaniu,
• zaburzenia węchu,
• zaczerwienie, przesuszenie i obrzęk błony śluzowej,
• drobne krwawienia.

Długotrwałe zwężenie naczyń może prowadzić do zanikania błony śluzowej nosa i odsłonięcia chrząstki, co w dalszej perspektywie może powodować powstanie ubytków przegrody nosa. 

Podczas długotrwałego nadużywania preparatów do nosa można zaobserwować efekt kuli śnieżnej. W rezultacie pacjenci potrzebują kropli do nosa, aby móc oddychać przez nos.

Z biegiem czasu preparaty są obecne wszędzie: w kieszeni, torebce, łazience i na nocnej szafce, bo brak kolejnej dawki uniemożliwia normalne funkcjonowanie.

Wielu pacjentów stwierdza, że leki działają słabiej, przez co coraz częściej potrzebują kolejnej dawki. Świadczy to o występowaniu zjawisku tolerancji. Tolerancja na leki oznacza, że do osiągnięcia zamierzonych efektów potrzebne są coraz większe i częstsze dawki. 

Jak wyleczyć uzależnienie od kropli do nosa?

W przypadku uzależnienia od kropli do nosa pierwszym i najważniejszym krokiem jest dostrzeżenie istnienia problemu. Rozwiązań jest wiele, a wybór metody i jej skuteczność zależy głównie od chęci i siły woli.  

Krople do nosa można odstawić z dnia na dzień, jednak jest to bardzo radykalne postępowanie. Stosując tę metodę, trzeba się przygotować na ok. 2-3 ciężkie tygodnie, podczas których nos będzie całkowicie niedrożny. Ulgę w tym trudnym okresie może przynieść stosowanie preparatów z hipertonicznym roztworem soli, który ułatwi udrożnienie zalegającej wydzieliny. Pomocne będą również inhalacje, nawilżacze powietrza oraz preparaty poprawiające nawilżenie i regenerację śluzówki zawierające glicerynę, pantenol lub olej arachidowy.  

Jeśli całkowite odstawienie kropli do nosa okaże się zbyt radykalną metodą, możesz spróbować odzwyczajać najpierw jedną dziurkę, a później drugą. W tej metodzie zastosuj aerozol tylko do jednego otworu nosowego, aż śluzówka w drugim otworze zregeneruje się i umożliwi swobodne oddychanie. Wówczas całkowicie odstaw krople i zaczekaj, aż drugi otwór również się zregeneruje. Niewątpliwą zaletą tej metody jest to, że zawsze mamy jedną drożną dziurkę, która ułatwi nam oddychanie. Pomocniczo możesz stosować preparaty nawilżające i hipertoniczne roztwory soli.  

Kolejnym sposobem jest zmniejszanie dawki xylometazoliny i oxymetazoliny. Większość preparatów ma różne dawki przeznaczone dla dorosłych i dzieci. Na opakowaniu kropli do nosa znajduje się informacja dotycząca stężenia składników czynnych, na przykład: 0,05%, 0,025% i 0,01%. Metoda ta polega na stopniowym wybieraniu coraz słabszych preparatów, aż błona śluzowa przyzwyczai się do najniższej dostępnej dawki. Za pomocą tej metody w łagodniejszy sposób wyjdziesz z nałogu, osłabiając siłę uzależnienia.  

Ostatnim rozwiązaniem jest odstawienie kropli do nosa i stosowanie przez tydzień tabletek hamujących katar z pseudoefedryną lub pseudoefedryną w połączeniu z substancją przeciwalergiczną. Nie wolno stosować ich dłużej niż tydzień. Pseudoefedryna ma wiele przeciwwskazań, a także wchodzi w interakcje z wieloma lekami, dlatego dokładnie zapoznaj się z ulotką i skonsultować z lekarzem i/lub farmaceutą.  

Niestety u pacjentów, którzy stosują preparaty zmniejszające przekrwienie śluzówki nosa przez wiele miesięcy, a nawet lat, powyższe metody mogą okazać się nieskuteczne. W takich przypadkach zaleca się konsultację laryngologiczną. 

Co można stosować zamiast kropli?  

Istnieją alternatywne rozwiązania dla stosowania uzależniających kropli do nosa. Jednym z nich są preparaty zawierające izotoniczne lub hipertoniczne roztwory wody morskiej. Roztwory izotoniczne sprawdzą się do higieny, nawilżania i oczyszczania dróg oddechowych, natomiast roztwory hipertoniczne – do walki z katarem. Dzięki większemu stężeniu soli w swoim składzie spowodują napływ wody do jamy nosowej i bardziej intensywne upłynnienie wydzieliny z zatok. Niestety nawet hipertoniczny roztwór soli nie zastąpi leków obkurczających naczynia w przypadku masywnego obrzęku błony śluzowej. 

Skutecznym rozwiązaniem jest również stosowanie inhalacji i nawilżaczy powietrza z dodatkiem odpowiednich olejków eterycznych, które nawilżą śluzówkę i pomogą udrożnić nos. Jest to również doskonała profilaktyka, która pomoże zapobiegać infekcjom górnych dróg oddechowych w sezonie jesienno-zimowym.